Phụ nữ rất khốn khổ, nhìn khắp nơi đều thấy hình ảnh cái đẹp lý tưởng, trên báo chí, trên phim ảnh, trên mạng xã hội… Rồi nhìn lại mình và thấy mình cái này không đẹp, cái kia không chuẩn. Các công nghệ làm đẹp lại đánh vào nỗi thiếu tự tin của phụ nữ, khiến nhiều người không hài lòng với mình phải trang điểm giấu khuyết điểm, dùng filter trên hình ảnh, hoặc xa hơn, nhịn ăn hoặc chọn phẫu thuật thẩm mỹ để đẹp hơn.
Vì vậy, với ảnh hưởng của phong trào nữ quyền, ở phương Tây đã có nhiều hình thức khác nhau để “phản kháng”.
Phong trào đa dạng (diversity)
Vì các xã hội phương Tây sau này đi theo những giá trị như diversity, thế giới thời trang và thế giới làm đẹp cũng vậy. Nếu trước đây phương Tây từng tôn vinh cái đẹp da trắng, tóc vàng thì bây giờ các hãng thời trang hay các công ty mỹ phẩm đều sử dụng người mẫu đa dạng thuộc các chủng tộc khác nhau, và tôn vinh mọi màu da. Chỉ cần nhìn qua một loạt hình ảnh quảng cáo của các hãng khác nhau là thấy, từ Dove, Tom Ford, NYX, MAC… tất cả đều sử dụng người mẫu da trắng, da đen, da nâu, da vàng, đôi khi còn có người mẫu đội hijab. Màu da đen nếu trước kia bị xem là xấu và bị kỳ thị, ngày nay có những người mẫu có làn da đen nhánh như Nyakim Gatwech hoặc Khoudia Diop.
Không chỉ vậy, thế giới thời trang còn đi xa hơn; sử dụng người mẫu bị vitiligo như Winnie Harlow, người mẫu bạch tạng, người mẫu bị bệnh Down, người mẫu dwarf… Một mặt là để chống lại tiêu chuẩn đẹp thông thường, một mặt là trở thành inclusive hơn – không ai cảm thấy mình bị loại trừ.
Tất nhiên có những trường hợp một số công ty làm vậy chỉ để có thêm một gương mặt đen hay Châu Á để được ghi điểm hoặc ra vẻ mình tôn trọng diversity. Nhưng dù nguyên do là gì, thực tế là xã hội phương Tây càng ngày càng inclusive, đa dạng hơn, gom đủ mọi người của nhiều sắc tộc, tôn giáo khác nhau.
Các công ty bán búp bê cho trẻ con sau này cũng tạo nhiều dạng búp bê khác nhau, và đôi khi tạo búp bê có tàn nhang, búp bê bị vitiligo… để các bé gái không chỉ thấy rập khuôn một hình ảnh búp bê da trắng tóc vàng mắt xanh như tôi thấy lúc nhỏ.
Diversity. Photo: bruce mars/pexels
Phong trào body positivity
Từ đa dạng về màu da, dẫn đến đa dạng về body type. Với ảnh hưởng của nữ quyền, người ta đặt ra phong trào body positivity, và nhiều người cũng nói “Beauty comes in all shapes and sizes.” Chuẩn đẹp không còn là kiểu người khẳng khiu như người mẫu, cái đẹp bây giờ có nhiều dạng nhiều kiểu khác nhau.
Cách đây vài năm, quảng cáo giảm cân với hình ảnh người mẫu gầy nhom và dòng chữ “Are you beach body ready?” bị công chúng lên án gay gắt. Chiến dịch “Love My Body” của Victoria’s Secret cũng bị chỉ trích vì sử dụng người mẫu có nhiều màu da khác nhau nhưng tất cả đều cùng một kiểu body type như nhau – gầy như Kate Moss.
Link với khái niệm body positivity là hai khái niệm chưa có từ tương đương trong tiếng Việt: body shaming và fatphobia, cùng nói tới chuyện phân biệt đối xử, cười cợt, phỉ báng cơ thể nói chung (body shaming) và người mập nói riêng (fatphobia).
Body positivity. nguồn: healthywanderlust.nl/
Người mẫu plus size
Cùng với body positivity là quần áo plus size, và người mẫu plus size, tức là cỡ quần áo trên mức trung bình.
Ví dụ ở Anh, tôi mặc áo size 8 hoặc đôi khi size 6 (chưa bao giờ thấy size 4 trong cửa hàng), mặc đầm size 10, tức là medium, plus size là khoảng size 16 hoặc 18 trở lên.
Người mẫu plus size càng lúc càng phổ biến, và sau này tôi còn thấy ở nhiều nơi có câu “Big is beautiful”.
Phong trào để tự nhiên
Ở phương Tây, để chống lại những tiêu chuẩn đẹp thông thường không chỉ có chuyện khuyến khích xây dựng những kiểu đẹp khác, những body type khác, mà còn có những phong trào khác, chủ yếu từ phe nữ quyền, như phong trào để mọi thứ tự nhiên.
Một ví dụ là Harnaam Kaur, để râu ria xồm xoàm không cạo. Ví dụ khác là người mẫu Sophia Hadjipanteli, để lông mày rậm đen như sâu róm, không tỉa.
Ở phương Tây cũng có nhiều sao nổi tiếng cũng như phụ nữ bình thường theo chủ nghĩa tự nhiên, không cạo lông chân hay lông nách, từ chối những tiêu chuẩn cái đẹp thông thường.
Nếu chủ nghĩa tự nhiên bao gồm chuyện không trang điểm, ca sỹ Alicia Keys vài năm trước cũng tuyên bố bỏ trang điểm.
Instagram vs reality
Sự nổi lên của Instagram dẫn đến cái Instagram influencer culture rất gây hại và thói quen sống ảo, nên trên Reddit có một mục gọi là Instagram reality, so sánh giữa hình thật và hình chỉnh sửa trên Instagram, để vạch mặt thói quen sống ảo của nhiều influencer.
Ngoài ra, trên mạng đôi khi cũng có một số người chỉ ra một số mánh khóe để chụp hình đẹp hơn, cách tạo dáng để che khuyết điểm cơ thể, để cho thấy một người có thể trông rất khác nhau tùy theo góc máy và cách tạo dáng, và rất nhiều người trông hoàn hảo trên Instagram thật ra chỉ biết cách đứng ngồi thế nào để không lộ cái xấu.
Lời chỉ trích
Những phong trào trên của phe nữ quyền tất nhiên bị chỉ trích – chẳng hạn, nếu ai cũng đẹp thì còn ai đẹp nữa, big hoàn toàn không beautiful v.v. Quan trọng hơn, phong trào body positivity và chuyện sử dụng người mẫu plus size và những bài viết “bênh vực” tình trạng mập bị chỉ trích là khuyến khích người mập tiếp tục mập, không giảm cân, và không chịu thừa nhận người béo phì dễ dàng bị nhiều vấn đề sức khỏe hơn và tuổi thọ cũng giảm hơn. Phe chống cũng nói, phe nữ quyền nhiều khi vặn vẹo từ ngữ, chẳng hạn người mập bây giờ dùng từ “curvy” thay cho “fat” (từ “curvy” bây giờ không còn nghĩa như hồi xưa), và gán từ “fatphobic” bậy bạ mỗi khi ai đó nói tới ảnh hưởng sức khỏe.
Ngoài ra, phe chống cũng chỉ trích chủ nghĩa tự nhiên là để lông lá nhìn phát kinh, và đây là trò đạo đức giả – không cạo lông chân vì theo chủ nghĩa tự nhiên, nhưng vẫn tỉa lông mày và trang điểm.
Cái gì cũng có mặt tốt mặt xấu. Tuy nhiên, cái quan trọng là với những phong trào này, họ đã làm cho truyền thông, quảng cáo, công ty mỹ phẩm, và giới thời trang trở nên đa dạng phong phú hơn, thoát khỏi một khuôn khổ hạn hẹp chán ngắt về cái đẹp. Và nó cũng làm nhiều người cảm thấy cái đẹp có thể đa dạng hơn; mỗi người nên cảm thấy thoải mái và hạnh phúc với cơ thể và gương mặt mình sẵn có.
DN
