Mấy năm nay không thấy nhớ nhà đến độ ngoảnh lại nhìn quanh, hồn rụng đỏ, quê nhà xa ngái một vầng mây (thơ Cổ Ngư) như trước nữa. Thông tin và giải trí đã có Youtube, Tiktok… Thực phẩm Á Đông gần như chẳng thiếu thứ gì. Những chợ Á Châu lớn (tập trung trong quận 13, Paris) như Tang Frères, Paris Store, Exo store, Big Store… bày bán rau quả nhập phần lớn từ Thái Lan. Hàng hoá nhập từ Việt Nam có chợ Thanh Bình hoặc một số chợ đen. Tuy nhiên, khoảng ba năm trở lại đây, Thái Lan và Việt Nam bị nhiều nguồn cung cấp khác cạnh tranh khốc liệt. Ghê gớm nhất là Tây Ban Nha, hàng xóm sát vách nước Pháp.
Rau quả nhập từ Tây Ban Nha qua Pháp nhiều vô số. Pháp trồng được thứ gì, Tây Ban Nha trồng được thứ ấy. Trên các quầy hàng, số hoa quả gắn bảng «Tây Ban Nha» dần dần ngang bằng hoặc lấn át nguồn bản địa. Thí dụ như dưa gang (cantaloupe). Dưa Charentais Pháp xưa nay chễm chệ một cõi, giờ bị dưa Ma Rốc và Tây Ban Nha đổ đống ngang hàng. Người vừa sành ăn vừa có tinh thần dân tộc vẫn chọn dưa Charentais. Tuy nhiên, vì đang sống thời lạm phát trầm trọng, người tiêu dùng bắt buộc phải để tâm đến giá cả trước khi nghĩ đến những điều khác. Hơn nữa, tinh thần dân tộc chỉ có ở người Pháp chính gốc, ở Tây già hơn Tây trẻ, Tây giàu hơn Tây nghèo, Tây quê hơn Tây tỉnh. Paris bây giờ là một hợp chủng quốc quy tụ đủ mọi sắc dân, trong đó rất đông di dân đến từ Bắc Phi, đa số có mức thu nhập thấp. Miễn đừng xấu mã quá, dưa nào rẻ hơn, dù chỉ vài mươi xu một quả, dưa ấy đắc cử. Huống chi, chưa biết mèo nào cắn mỉu nào, Ma Rốc và Tây Ban Nha là những xứ nắng nhiều hơn Pháp. Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa… Dưa gang, dưa lưới, dưa hấu Ma Rốc đều ngọt lựng.
Dưa gang chỉ là một thí dụ. Còn hằng hà nông sản khác Pháp chưa trồng được vì thiếu nắng thì Tây Ban Nha tha hồ sút bóng: dưa hấu, bình bát, xoài, bơ, lựu… Gần đây, Tây Ban Nha tiến thêm một bước ngoạn mục, phát triển mạnh mẽ việc trồng trọt và phân phối rộng rãi nhiều nông sản người Á Châu ưa dùng, thường thấy nhất là cải bẹ xanh, cải thảo, cải thìa, tần ô, đậu bắp, bí đao… lẫn một số rau quả kén khách hơn như mướp khía, đu đủ xanh, khổ qua, đậu đũa, cà pháo…
Đu đủ Brazil, 5.80 €/Kg – chợ Tang Frères
Ðó là nói riêng về Tây Ban Nha. Rất nhiều loại hoa màu nhiệt đới đặc thù cũng được các nguồn nhập cảng khác lớn tiếng hô «Có mặt!». Húng quế, xoài, quýt… đến từ Do Thái. Chôm chôm, măng cụt đến từ Sri Lanka. Brazil cung cấp chanh xanh, chanh dây, bình bát, mãng cầu và gần như độc chiếm đu đủ. Khoai lang ruột vàng California, bưởi đỏ Florida, dứa Costa Rica xa xôi thế vẫn có mặt thường xuyên khắp các siêu thị. Khoai lang tím, khoai lang trắng, khoai mỡ, khoai mì, cóc, ổi, mía, bơ, ớt, vải, chuối già hương, chuối hồng, chuối chát, chuối cau, rau lang, đậu phọng… đến từ Châu Phi hoặc các đảo thuộc địa như Réunion, Antilles…
Ðặc biệt, hai năm trở lại đây, các chợ xuất hiện một số nông sản nhiệt đới được trồng ngay tại Pháp, đa số ở miền Nam (thời tiết ấm hơn miền Bắc) như rau muống, rau dền, mồng tơi, cải ngọt, cải bẹ xanh, bí đao, khoai lang và các loại rau thơm như tía tô, rau răm, húng, hành, ngò…
Khổ qua Tây Ban Nha, 5.88€/Kg – Chợ Paris Store
Có vẻ như nông dân Pháp đã hiểu ra ba điều quan trọng. Thứ nhất, khí hậu toàn cầu thay đổi khiến Pháp dần có số ngày nắng nóng trong năm nhiều hơn số ngày giá rét, cần phải tận dụng điều này để trồng trọt những nông sản thích hợp với hình thái thời tiết mới. Thứ hai, khẩu vị và nhu cầu người tiêu dùng ở Pháp đã từ lâu thay đổi. Khoai tây, cà rốt chưa đủ mang lại hạnh phúc. «Hiệp chủng quốc Pháp» cần những hương vị khác để không chỉ đáp ứng nhu cầu ăn uống mà còn phải thỏa mãn cái tâm nhớ nhà. Thứ ba, đại nạn cúm Tàu và chiến tranh Nga-Ukraine hiện nay lẫn chiến tranh có thể xảy ra bất cứ lúc nào tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương cũng như chính sách Zéro Covid của Trung Quốc gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành vận chuyển nói chung và xuất cảng nói riêng (giá xăng dầu cao ngất, khủng hoảng cung cấp container phần lớn do Trung Quốc nắm giữ và điều phối, vấn nạn tắc nghẽn ở các hải cảng lớn tại Mỹ như Los Angeles phía tây, Philadelphia phía đông, lẫn Châu Âu như Le Havre, Rotterdam, Hamburg, Antwerp …)… khuyến khích khuynh hướng tiêu thụ sản phẩm địa phương hoặc nhập cảng gần. Thí dụ, ở Pháp thì đưa hàng từ Tây Ban Nha qua muôn phần đơn giản và có lợi so với Thái Lan xa tít. Hơn thế, nếu như việc khí hậu thay đổi đem lại cho nước Pháp điều kiện thời tiết ngày càng giống Tây Ban Nha, tức là nắng nóng hơn thì nông dân Pháp có thể lật ngược thế cờ, tập trung phát triển nông sản ngoại lai để giành lại bóng trên sân chơi, cung cấp cho thị trường nội địa lẫn các nước Châu Âu lân cận. Ðiều này đang dần trở thành sự thực chứ không phải chỉ là mơ. Chẳng hạn, hè năm nay, chợ Pháp chính hiệu Grand Frais bày bán khổ qua do chính Pháp trồng, giá 4.99 €/kg trong khi chợ Á Châu Paris lại bán khổ qua nhập từ Tây Ban Nha, giá 5.88 €/Kg. Khổ qua nhập từ Việt Nam, Thái Lan hoàn toàn vắng bóng.
Cùng một chợ, cùng một quầy, đu đủ xanh nhập từ Thái Lan qua để giá gần 18€/kg trong khi đu đủ Tây Ban Nha chỉ có 4€/kg. Xanh tươi như nhau. Trừ khi đu đủ Thái Lan biết nói để tự quảng cáo những ưu điểm vượt trội của mình, ví dụ ăn vào thì trường sinh bất tử, chứ một người nội trợ có đầu óc bình thường sẽ bước về phía Tây Ban Nha.
Trái: Rau muống nhiều lá do Pháp trồng – Phải: Rau muống nhiều cọng nhập từ Thái – Chợ Paris Store
Tương tự, người tiêu thụ Pháp không có lý do gì không chọn bó rau muống nhập từ Tây Ban Nha qua hoặc tuyệt hơn nữa, trồng ngay tại Pháp nếu giá thành rẻ hơn phân nửa so với rau muống nhập từ Thái. Ngoài lý do giá cả thực tế, còn có lý do cao cả là hạn chế vận chuyển để giảm ô nhiễm môi trường. Hai Quê đã ăn cả rau muống Thái, gần 18€/Kg lẫn rau muống Pháp, dưới 5€/Kg. Không phân biệt được rau nào 18 rau nào 5!
Vui mừng nhìn thấy nông dân Pháp đã trồng được rau muống! Hạnh phúc sống ở Pháp mà được ăn rau muống như ở Việt Nam, lại do đất Pháp trồng, nước Pháp tưới! Một người mê rau muống xào tỏi, thích tiết kiệm tiền bạc, ủng hộ việc trả lại màu xanh cho quả đất như Hai Quê chẳng có chút lưu luyến nào cho rau muống Thái Lan.
Vừa đi ngang một quán ăn Việt Nam ở quận nhì, Hai Quê nhìn thấy thông báo đập vào mắt này:
Thông báo tăng giá mỗi món ăn 1€
Thông báo tăng giá mỗi món ăn 1€
Vì hiện ở Pháp, thực phẩm nhập khẩu từ Việt Nam và Á Châu tăng 40%, thịt tăng 5%, rau quả tăng 8% nên chúng tôi xin tăng mỗi món ăn 1€ để vẫn có thể phục vụ món ngon Việt Nam cho quý khách.
Cảm ơn quý khách đã thương mến suốt 5 năm qua và mong quý khách thông cảm.
Rất mong tái ngộ !
Với ghi nhận và hy vọng ngày càng nhiều hoa quả bếp Việt ưa dùng được trồng ngay tại Pháp, chủ tiệm sẽ có thể hạ giá mua nguyên vật liệu xuống để giữ giá bán món ăn ổn định khiến thực khách không bị loại thông báo này làm ăn mất ngon. Mất ngon không chỉ vì phải trả thêm 1€ cho mỗi món ăn mà còn vì nỗi lo âu vật giá leo thang chóng mặt do lạm phát.
HQ
