Cholesterol là một chất béo trong máu giúp cơ thể thực hiện nhiều chức năng quan trọng, chẳng hạn như sản xuất hormone. Tuy nhiên, khi mức cholesterol tăng quá cao, nó có thể làm hẹp động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) khuyến nghị người trưởng thành trên 65 tuổi nên kiểm tra bảng lipid (lipid panel) hằng năm. Bảng lipid cung cấp thông tin về mức HDL (cholesterol “tốt”), LDL (cholesterol “xấu”), triglyceride và các chỉ số khác. Dưới đây là bốn xét nghiệm khác mà bạn có thể thảo luận với bác sĩ, vì mỗi xét nghiệm mang lại một góc nhìn sâu hơn về sức khỏe tim mạch.
- Chụp Calcium Động Mạch Vành (Coronary Calcium)
Đây là dạng chụp CT giúp phát hiện mảng bám đã hóa vôi trong các động mạch của tim. Lượng mảng vôi hóa có liên quan trực tiếp đến nguy cơ đau tim.
Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích khi bạn và bác sĩ đang cân nhắc việc có nên dùng statin hay không. Ví dụ, bảng lipid tiêu chuẩn không cho thấy chỉ số bất thường nhưng bạn bị tiền tiểu đường hoặc tăng huyết áp, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra calcium động mạch vành.
Chi phí tự chi trả thường dao động từ $150 đến $300, tùy theo bảo hiểm và tiểu bang.
- Apolipoprotein B (ApoB)
Apolipoprotein B nằm trên các hạt lipoprotein, là phương tiện vận chuyển cholesterol trong máu. Đo chỉ số ApoB cho bạn ước tính chính xác về lượng protein gây mảng bám đang lưu thông trong máu. Bảng lipid tiêu chuẩn chỉ ước lượng LDL mà không đo số lượng hạt LDL, vì thế ApoB có thể đánh giá nguy cơ chính xác hơn.
Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích khi các xét nghiệm cholesterol khác cho kết quả không rõ ràng. Ví dụ, nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tim nhưng LDL vẫn bình thường, ApoB có thể đánh giá rõ hơn về nguy cơ.
Tuy nhiên, không phải ai cũng cần xét nghiệm này. Ngoài ra, ApoB lâu mới cho kết quả và không phải lúc nào cũng được bảo hiểm chi trả.
- Lipoprotein(a) [Lp(a)]
Mức Lp(a) cao cũng làm tăng nguy cơ bệnh tim giống LDL. Nhưng khác với LDL, mức Lp(a) chủ yếu do di truyền quyết định và không thay đổi được bằng lối sống hay thuốc hiện có.
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm Lp(a) nếu bạn có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh tim. Dù không thể giảm mức Lp(a), bác sĩ có thể đề nghị kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác bằng cách sống lành mạnh hoặc thuốc.
- Protein C-Phản Ứng (C-Reactive Protein -CRP)
CRP được sản xuất khi cơ thể có tình trạng viêm. Mảng bám trong động mạch có thể gây viêm, vì vậy xét nghiệm đo CRP độ nhạy cao (hs-CRP) có thể cho biết nguy cơ đau tim.
Xét nghiệm này thường được bảo hiểm chi trả. Ban đầu, nó được dùng để xác định những người có viêm cao và có thể hưởng lợi từ việc dùng statin. Các nghiên cứu gần đây cho thấy mức hs-CRP cao sau khi bị đau tim hoặc đột quỵ cũng dự báo nguy cơ tái phát cao hơn.
Mức CRP có thể tăng trong thời kỳ nhiễm trùng hoặc các bệnh viêm như lupus. Vì vậy không nên làm xét nghiệm này khi bạn đang bệnh.
