1. Tổng quan

Hơn 70% người ở Mỹ từ 60 tuổi trở lên mắc chứng tăng huyết áp. Các hướng dẫn mới của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association – AHA) và Trường Tim mạch Hoa Kỳ (American College of Cardiology – ACC) nhấn mạnh việc kiểm soát huyết áp sớm và chặt chẽ để bảo vệ tim, não và thận.

Nghiên cứu năm 2025 cho thấy: duy trì huyết áp dưới 130/80 mmHg giúp giảm 15% nguy cơ sa sút trí tuệ ở người từ 40 tuổi trở lên.

  1. Những điều vẫn giữ nguyên

Tiếp tục ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều và dùng thuốc đúng chỉ dẫn.

Đo huyết áp tại nhà hằng ngày để theo dõi chính xác hơn so với phòng khám.

Mục tiêu huyết áp tối ưu: dưới 130/80, lý tưởng: gần 120/80.

  1. Chế độ ăn: Yếu tố then chốt

Giới hạn muối

Hạn chế sodium xuống dưới 1,500 mg/ngày.

Giảm muối có thể hạ huyết áp tâm thu (systolic – số trên) 3-7 điểm.

Cố gắng dùng thực phẩm tươi, giảm thực phẩm chế biến sẵn.

Khi nấu ăn, ưu tiên dùng muối thay thế có chứa kali (potassium-based salt substitute) để có thể giảm thêm khoảng 5 điểm.

Chế độ ăn DASH

Giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo.

Có thể giảm đến 10 điểm huyết áp.

Hạn chế rượu

Nghiên cứu mới cho thấy: uống rượu dù ít vẫn có thể làm tăng huyết áp theo thời gian.

  1. Giảm căng thẳng
Xem thêm:   Chọn thuốc nhỏ mắt

Hướng dẫn mới ưu tiên thiền siêu việt (transcendental meditation – TM).

Các phương pháp khác: thiền chánh niệm, yoga, hít thở sâu.

Quan trọng là chọn phương pháp phù hợp với cá nhân.

  1. Hoạt động thể chất

Mọi loại vận động đều có lợi.

Đi bộ nhanh giúp giảm khoảng 4 điểm huyết áp.

Mục tiêu: 150 phút/tuần vận động cường độ vừa.

Tập sức mạnh

Tập 2 lần/tuần.

Bài tập isometric (plank, wall-sit) là hiệu quả nhất, giảm đến 8 điểm huyết áp.

  1. Khi huyết áp không giảm

Tăng huyết áp thứ phát (secondary hypertension)

Khoảng 10% người bệnh có tăng huyết áp do bệnh lý nền. Các dấu hiệu nghi ngờ:

Huyết áp không cải thiện dù dùng nhiều loại thuốc.

Số đo tâm trương (diastolic – số dưới) vẫn cao ở người lớn tuổi dù có dùng thuốc.

Nguyên nhân cần kiểm tra

Ngưng thở khi ngủ.

Bệnh thận mạn tính.

Cường aldosteron nguyên phát (primary aldosteronism – cơ thể sản xuất quá nhiều hormone aldosterone).

  1. Kết luận

Muốn kiểm soát huyết áp hiệu quả, phải phối hợp chế độ ăn hợp lý, tập luyện đều đặn, giảm căng thẳng và dùng thuốc đúng cách. Việc theo dõi tại nhà và đánh giá nguyên nhân tiềm ẩn là chìa khóa giúp duy trì sức khỏe tim mạch lâu dài.