“Thẻ Xanh” (Green Card) là giấy chứng nhận quyền cư trú và làm việc hợp pháp dành cho người không phải công dân Hoa Kỳ. Tuy tên gọi bắt nguồn từ màu giấy xanh sử dụng trong thập niên 1940, bản chất của Thẻ Xanh phản ảnh sự phát triển dài lâu trong chính sách quản lý người ngoại kiều và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
- Bối cảnh hình thành
Đạo luật Đăng ký Ngoại kiều (Alien Registration Act) năm 1940 đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử nhập cư Hoa Kỳ. Lần đầu tiên, chính phủ liên bang yêu cầu tất cả người nước ngoài từ 14 tuổi trở lên phải “đăng ký”, cung cấp thông tin cá nhân và lấy dấu vân tay. Luật được Tổng thống Franklin D. Roosevelt ký trong bối cảnh Thế chiến II, nhằm xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia về người ngoại kiều, nhằm mục tiêu bảo vệ an ninh.
Khoảng 5 triệu người đã tuân thủ quy định này, nhờ chiến dịch truyền thông rộng rãi trên radio và báo chí. Luật không nhắm vào quốc tịch cụ thể nào, nhưng sau khi Hoa Kỳ tham chiến năm 1942, Roosevelt ban hành thêm sắc lệnh buộc ‘đăng ký’ “ngoại kiều thuộc quốc gia thù địch”, gồm Đức, Nhật Bản và Ý. Biện pháp này trở thành nền tảng cho việc cưỡng bức di dời và giam giữ người Mỹ gốc Nhật.
- Giai đoạn hình thành
Theo quy định ban đầu, ngoại kiều ‘đăng ký’ tại bưu điện và nhận thẻ ‘đăng ký’ màu trắng do Sở Di trú và Nhập tịch (INS) cấp. Tuy nhiên, thẻ này không phân loại rõ ràng giữa khách du lịch, lao động tạm thời và thường trú nhân. Sau Thế chiến II, hệ thống ‘đăng ký’ được cải tổ, chuyển sang thực hiện tại các cửa khẩu (ports of entry) quốc tế. INS bắt đầu phát hành 3 loại thẻ khác nhau, trong đó thẻ dành cho thường trú nhân hợp pháp – mẫu I-151 – được in trên giấy xanh. Từ đó, “Green Card” trở thành cách gọi quen thuộc cho quyền thường trú tại Hoa Kỳ.
- Biến đổi thiết kế và vai trò an ninh
Từ 1947 đến 1977, mẫu I-151 được thay đổi thiết kế gần 20 lần. Điều này xuất phát từ nhu cầu kiểm soát gian lận, làm giả và bảo đảm tính xác thực của giấy tờ cư trú. Năm 1964, màu thẻ đổi từ xanh sang xanh nhạt, rồi xanh đậm vào năm 1965.
Năm 1977, mẫu I-151 được thay thế bởi I-551, phiên bản có thể đọc bằng máy, đánh dấu bước chuyển sang hệ thống quản lý hiện đại hơn. Từ đó đến nay, Thẻ Xanh đã trải qua nhiều phiên bản với các màu sắc hồng, hồng pha xanh, rồi trở lại màu xanh lá vào năm 2010 để khôi phục tính biểu tượng.
- Thẻ Xanh hiện đại
Phiên bản Thẻ Xanh ra mắt năm 2023 có thiết kế chủ yếu màu xanh, mang hình quốc kỳ Hoa Kỳ và tượng Nữ thần Tự do. Thẻ tích hợp các tính năng bảo mật hiện đại, phản ảnh sự kết hợp giữa quản lý nhập cư và công nghệ số trong thế kỷ XXI.
Kết luận
Lịch sử Thẻ Xanh cho thấy quá trình tiến hóa từ biện pháp an ninh thời chiến đến công cụ quản lý định danh tinh vi. Nó không chỉ là giấy phép cư trú mà còn phản ảnh các ưu tiên chiến lược của Hoa Kỳ trong từng thời kỳ.
