Xe “Jeep” – nay đã trở thành biểu tượng toàn cầu của dòng xe địa hình mạnh mẽ – có một lịch sử hình thành phức tạp và thú vị, kết hợp giữa nhu cầu quân sự, tiếng lóng của lính Mỹ, ảnh hưởng văn hóa đại chúng và sự thành công về thương hiệu sau Thế chiến II.
Bối cảnh lịch sử và sự phát triển ban đầu
Cuối thập niên 1930 – đầu 1940, khi Thế chiến II đang đến gần, Quân đội Hoa Kỳ cần một loại xe trinh sát nhẹ, bền, chạy được trên mọi địa hình, dùng để vận chuyển và hỗ trợ chiến đấu. Nhiều công ty được mời thiết kế mẫu xe, trong đó có American Bantam, Willys Overland và Ford.
Bantam tạo ra nguyên mẫu đầu tiên (BRC – Bantam Reconnaissance Car), nhưng không đủ năng lực sản xuất.
Willys và Ford tiếp tục cải tiến, tạo ra mẫu Willys MB, sau này trở thành chiếc xe tiêu chuẩn của quân đội Mỹ.
Về mặt hành chánh, xe chỉ được gọi bằng những ký hiệu khô khan như “1/4 ton 4×4 reconnaissance truck” hoặc mã G503.
Sự ra đời của tên gọi “Jeep”
Binh lính không thích những tên kỹ thuật quá dài dòng, nên thường đặt tên riêng cho xe. Trong số nhiều biệt danh, “Jeep” trở thành phổ biến nhất. Tuy nhiên, nguồn gốc của nó không phải từ một yếu tố duy nhất mà gồm nhiều giả thuyết:
- Cách phát âm “GP”j Jeep
Có người cho rằng từ “GP”: một loại ký hiệu kỹ thuật nội bộ – G (government), P (Purpose) bị lính đọc chệch thành “Jeep”. Tuy vậy, đây là một ngộ nhận, vì chữ “P” không chỉ có nghĩa là “Purpose”.
- Tiếng lóng quân đội
Từ “jeep” đã tồn tại trong tiếng lóng quân đội Mỹ từ đầu thập niên 1930, dùng để chỉ tân binh hoặc thiết bị chưa được thử nghiệm. Vì Willys MB là mẫu xe mới, chưa qua thực chiến, việc lính gọi nó là “jeep” phù hợp với bối cảnh này.
- Ảnh hưởng văn hóa đại chúng: nhân vật “Eugene the Jeep”
Nhân vật Eugene trong truyện tranh Popeye (ra mắt năm 1936) là sinh vật nhỏ bé có thể đi đến bất kỳ đâu, vượt qua mọi trở ngại. Điều này khiến nhiều binh sĩ liên tưởng chiếc xe mới với Eugene – và họ gọi nó là “Jeep” như một phép so sánh vui.
Tên gọi này lan rộng hơn khi nhà báo Katherine Hillier đăng bài trên báo năm 1941 gọi chiếc xe thử nghiệm là “Jeep”, phản ảnh đúng cách lính Mỹ đang sử dụng.
Biểu tượng trong Thế chiến II
Trong Thế chiến II, Jeep nhanh chóng trở thành một công cụ quan trọng của quân Đồng minh. Xe có thể vượt bùn, tuyết, sa mạc và rừng rậm, thể hiện sự linh hoạt và bền bỉ của quân đội Mỹ. Tướng Eisenhower từng nhận định Jeep là một trong ba thiết bị (hai thứ kia là máy bay C-47 và xe đổ bộ) giúp quyết định chiến thắng của Đồng minh.
Thương hiệu Jeep sau chiến tranh
Sau chiến tranh, Willys Overland đăng ký độc quyền tên Jeep, rồi phát triển dòng CJ (Civilian Jeep) dành cho dân sự. Hình ảnh Jeep gắn với tự do, phiêu lưu, sức mạnh và khả năng đi mọi nơi, tiếp tục duy trì cho đến ngày nay.
Kết luận
Tên gọi “Jeep” không có một nguồn gốc duy nhất, mà là kết quả của tiếng lóng quân đội, ảnh hưởng truyện tranh và cách gọi thân mật của binh lính. Qua thời gian, từ biệt danh bình dân đã trở thành một trong những thương hiệu xe địa hình mạnh mẽ và bền bỉ nhất thế giới, biểu tượng cho tinh thần phiêu lưu và sự can trường trong chiến tranh cũng như đời sống.
