Hành trình của một đơn vị tiền tệ toàn cầu
Từ một thung lũng nhỏ ở châu Âu cho đến vị thế biểu tượng của kinh tế toàn cầu ngày nay, câu chuyện về “dollar” là hành trình dài hơn 5 thế kỷ, phản ảnh sự giao thoa giữa ngôn ngữ, thương mại và quyền lực quốc tế.
Nguồn gốc của từ “dollar” bắt đầu vào đầu thế kỷ XVI, tại vùng Joachimsthal thuộc Cộng hòa Séc (Czech Republic) ngày nay. Nơi đây từng nổi tiếng với những mỏ bạc trù phú, và từ đó người ta đúc ra những đồng xu bạc lớn, ổn định về trọng lượng và hàm lượng kim loại, gọi là “Joachimsthaler”, sau rút ngắn thành “thaler.” Nhờ độ tin cậy và đồng nhất, đồng thaler nhanh chóng được chấp nhận rộng rãi khắp châu Âu. Trong tiến trình lan truyền, tên gọi này được biến âm qua nhiều ngôn ngữ – người Hòa Lan đọc là “daler” và người Anh tiếp nhận thành “dollar”.
Thế nhưng, đồng tiền khiến “dollar” trở thành một khái niệm toàn cầu lại là đồng bạc Tây Ban Nha, hay còn gọi là “piece of eight.” Được đúc từ lượng bạc khổng lồ khai thác ở châu Mỹ trong thời kỳ đế quốc Tây Ban Nha hưng thịnh, “Spanish milled dollar” đã trở thành đồng tiền đầu tiên có tầm ảnh hưởng toàn cầu, được sử dụng ở châu Âu, châu Mỹ và cả châu Á. Nhờ độ tinh khiết ổn định và giá trị rõ ràng, nó được giới thương nhân tin tưởng như một chuẩn mực trong thương mại quốc tế.
Trước khi Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ ra đời, các thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ đã quen dùng đồng bạc Tây Ban Nha, do đồng xu Anh khan hiếm. Vì vậy, khái niệm “dollar” đã ăn sâu trong đời sống người dân Mỹ trước cả khi họ có quốc gia riêng. Sau Cách mạng giành độc lập, Quốc hội Hoa Kỳ, thay vì sáng tạo một tên gọi mới, đã chọn “dollar” làm đơn vị tiền tệ chính thức qua Đạo luật Tiền tệ năm 1792, đồng thời xác định giá trị của nó dựa trên trọng lượng bạc của đồng Spanish milled dollar. Những đồng dollar bạc đầu tiên của Mỹ được thiết kế gần như giống hệt đồng Tây Ban Nha, nhằm duy trì lòng tin của người dân vào giá trị của tiền mới.
Trải qua thế kỷ XIX và XX, đồng dollar Mỹ dần dần vượt khỏi phạm vi quốc gia. Sau Thế Chiến II, nhờ sức mạnh kinh tế và thương mại của Hoa Kỳ, đồng USD trở thành đồng tiền dự trữ và thanh toán quốc tế hàng đầu, được sử dụng trong hầu hết các giao dịch toàn cầu. Cùng với nó, nhiều quốc gia khác như Canada, Úc, Singapore hay New Zealand cũng đặt tên đồng tiền của mình là “dollar,” vừa để thể hiện mối liên hệ thương mại, vừa vì uy tín và sức mạnh biểu tượng của cái tên này.
Từ một đồng xu bạc của một thung lũng nhỏ ở châu Âu, “dollar” đã trở thành biểu tượng toàn cầu của giá trị, niềm tin và quyền lực kinh tế. Lịch sử của nó là minh chứng sinh động cho cách mà ngôn ngữ, thương mại và chính trị có thể hòa quyện để tạo nên một biểu tượng tài chính mang tầm thế giới.
