Paris, ngày 5 tháng 11, trên đại lộ Rivoli, người ta lại chen nhau trước cửa BHV Marais – nơi từng gói ghém cả tinh thần lao động của Paris. Người sáng lập BHV là Xavier Ruel, một thương nhân bình dân gốc Lyon. Năm 1856, khi ông còn đẩy xe hàng bán đồ lặt vặt quanh quảng trường Hôtel de Ville, có lần Hoàng hậu Eugénie đi ngang, bỗng ngựa kéo xe hoảng sợ. Ruel nhanh trí giữ lại, cứu nguy cho đoàn xe. Hoàng hậu cảm tạ, tặng ông một khoản tiền – và từ món quà ấy, ông mở cửa hàng đầu tiên mang tên Bazar Napoléon. Sau này, khi đế chế sụp đổ, cái tên đổi thành Bazar de l’Hôtel de Ville, viết tắt là BHV.
BHV không chỉ bán hàng – nó là một thế giới thu nhỏ của Paris, nơi người thợ mộc tìm được đinh vít vừa cỡ, người nội trợ chọn khăn lanh tinh khiết, người họa sĩ mua cọ và màu, người yêu thủ công ngửi mùi gỗ, mùi sáp ong, mùi mực in. Một nơi mà mỗi món đồ đều có trọng lượng, câu chuyện và bàn tay con người.
Hơn một thế kỷ sau, cũng chính trên con phố ấy, BHV lại sáng đèn – nhưng lần này không phải để giới thiệu một sản phẩm thủ công, mà là SHEIN. Thương hiệu thời trang siêu nhanh đến từ Trung Quốc vừa khai trương hôm nay, 5/11/2025 lúc 13h tại khoảng 1,000–1,200 m² trên tầng sáu BHV Marais. Việc khai trương này, được mô tả trên báo chí là “cửa hàng thường trực đầu tiên của SHEIN tại Paris”, đã làm dấy lên một làn sóng tranh luận dữ dội.
Xavier Ruel
Báo Le Monde gọi SHEIN là “biểu tượng của thời trang phi tốc”, trong khi Les Échos mô tả đây là “cú chơi lớn nhưng đầy rủi ro cho hình ảnh BHV”. Còn Forbes France viết ngắn gọn: “một canh bạc có thể rất đắt”.
Tôi đứng nhìn dòng người trẻ cầm điện thoại, mắt sáng lên trước những chiếc váy hai mươi euro. Họ không đến để mua, mà để chạm vào một ảo tưởng: cái đẹp có thể được tải về, thử, và thay mỗi tuần. SHEIN không chỉ bán quần áo. SHEIN bán tốc độ, cảm giác được bắt kịp, dù chỉ trong một tấm ảnh.
BHV từng là một vương quốc nhỏ của thủ công – nơi mỗi góc kệ là một mảnh đời. Giờ đây, giữa tầng lửng rực sáng, những món đồ SHEIN treo dưới ánh đèn trắng vô cảm, như những bông hoa nhựa mọc giữa rừng gỗ thật. Không mùi vải, không dấu tay, không câu chuyện nào đọng lại. Chỉ còn âm thanh của máy quét mã QR và mùi nước hoa nhân tạo lan ra như ký ức đã pha loãng.
Bên dưới, người qua đường dừng lại đọc bảng thông báo; trên màn hình, những story đếm ngược giờ mở cửa. Paris nói chuyện với chính mình – nửa hiếu kỳ, nửa ngượng ngập. Ở quầy thu ngân, cô bán hàng khẽ kể: “Họ bảo hôm nay sẽ đông lắm.” Còn trên tầng khác, những nhãn nhỏ cuộn băng dính, đóng thùng rời đi trong im lặng: một số nhà mốt đã rút khỏi BHV vì bất đồng giá trị hoặc công nợ – dấu hiệu của một làn sóng nứt gãy trong quan hệ kinh doanh.
Trong số đó, Agnès b. – thương hiệu Pháp gắn bó với BHV suốt nhiều năm – đã tuyên bố ngừng hợp tác, bày tỏ “sự bàng hoàng và thất vọng” trước quyết định đón SHEIN. “Chúng tôi không thể chia sẻ cùng giá trị với một mô hình thời trang gây hại cho con người và hành tinh,” người đại diện nói. Tiếng nói ấy, vang lên giữa Paris, như một lời nhắc nhẹ: thời trang từng là một ngôn ngữ của phẩm giá, chứ không phải cuộc đua của giá rẻ.
Ngày 10 tháng 10 vừa qua, hàng chục nhân viên BHV đã xuống đường biểu tình trước trung tâm thương mại, trong khuôn khổ cuộc đình công do liên hiệp công đoàn Intersyndicale tổ chức – phản đối việc tiếp nhận thương hiệu fast fashion châu Á. Bảng biểu ngữ giăng khắp quảng trường Hôtel de Ville: «Non à Shein», «Pas à n’importe quel prix». Nhưng tất cả vẫn không chặn được bước tiến của SHEIN.
Vì sao BHV ký hợp đồng với Shein?
Câu trả lời, như thường thấy trong thương trường, nằm ở những con số lạnh lùng hơn là trong trái tim con người. Đằng sau ánh đèn rực rỡ của ngày khai trương, lý do thật ra đơn giản: BHV đang mệt mỏi. Nhiều năm qua, lượng khách thưa dần, doanh thu sụt giảm, những tầng lầu vắng bóng người. Đại dịch, rồi cơn bão thương mại điện tử, đã khiến mô hình cửa hàng bách hoá cổ điển chao đảo.
Tập đoàn Société des Grands Magasins (SGM) – chủ mới của BHV – đang tìm mọi cách để trẻ hoá hình ảnh, lôi kéo thế hệ khách hàng trẻ đã rời bỏ các trung tâm thương mại truyền thống.
SHEIN xuất hiện đúng lúc, sẵn sàng trả mức thuê cao ngất cho không gian tầng sáu (ước tính gần một triệu euro mỗi năm), hứa hẹn mang lại dòng người trẻ và doanh thu tức thì.
Với SGM, đó là một chiếc phao kinh tế; với SHEIN, là một cánh cửa biểu tượng, giúp hãng fast-fashion Trung Quốc bước chân chính thức vào trái tim Paris – kinh đô thời trang của thế giới.
Nhưng trong sự “đồng ý” ấy, người ta vẫn nghe thấy tiếng thở dài. BHV cần sống sót, còn Paris cần giữ linh hồn. Một bên chọn thực dụng, bên kia lo sợ đánh mất chính mình.
Các nhà quan sát gọi đó là “một canh bạc”: BHV hy vọng được hồi sinh nhờ lượng khách, nhưng có thể đánh mất điều quý nhất – tinh thần thủ công, ký ức của những bàn tay từng làm nên linh hồn của thành phố.
Khi cái đẹp lạc lối
Khi ánh đèn tầng sáu vẫn chiếu sáng, một tin khác lan truyền trên mạng: trên chính nền tảng ấy, người ta phát hiện những búp bê tình dục có gương mặt trẻ con, tay ôm thú bông, được mô tả bằng những ngôn từ trần trụi. Giới chức Pháp gọi đó là “hành vi mang tính ấu dâm, xúc phạm nhân phẩm con người”; hơn trăm nghìn người ký tên phản đối. SHEIN nói đã gỡ sản phẩm, nhưng hình ảnh ấy – khuôn mặt ngây thơ giữa một cỗ máy thỏa mãn dục vọng – vẫn còn đó, như một vết nứt trong gương.
Tôi chợt nghĩ: có lẽ cái đẹp không chết, nhưng đã bị thay da quá nhanh. Khi cái đẹp bị bán theo từng cú nhấp chuột, người ta quên mất rằng vẻ đẹp thật sự không thể sản xuất hàng loạt, cũng không thể bấm “thêm vào giỏ hàng”.
Paris vẫn đẹp, dù BHV có thay áo mới. Chỉ là – đôi khi, ánh sáng của thành phố cũng cần biết tắt bớt đi, để bóng tối có thể nói thật điều nó thấy.
SHEIN đã bắt đầu chiến lược “chinh phục Paris” từ năm 2022.
Không phải bằng cửa hàng, mà bằng một buổi trình diễn thời trang trên sông Seine – giữa lòng kinh đô ánh sáng, nơi từng là sân khấu của Chanel, Dior hay Saint Laurent. Khi đó, nhiều người nghĩ đó chỉ là một chiêu quảng bá thoáng qua.
Ngày 20 tháng 9 năm 2022, trên một con thuyền trôi giữa sông Seine, những người mẫu sải bước giữa làn gió Paris, bên bờ của những thương hiệu lừng danh thế giới. Buổi diễn ấy được giới truyền thông mô tả là “đầy năng lượng”, “tươi mới”, “cơ hội cho thế hệ mới”. Nhưng cũng có người thấy trong đó một ẩn dụ hoàn hảo cho thời trang đương đại: đẹp, nhanh, lấp lánh – và dễ tan biến như sóng.
Đó là bước mở đầu cho một lộ trình dài hơi, được tính toán tỉ mỉ: từ những buổi pop-up ngắn ngày, đến chương trình SHEIN X dành cho các nhà thiết kế trẻ, rồi cuối cùng là sự xuất hiện thường trực tại BHV Marais vào năm 2025. Ba năm – một lộ trình âm thầm mà bền bỉ – đã biến SHEIN từ một thương hiệu trực tuyến bị hoài nghi thành một người chơi thật sự trên sàn diễn Paris.
Và chính tại đây, câu hỏi bắt đầu vang lên: Liệu Paris có đang chào đón tương lai của thời trang, hay chỉ đang mở cửa cho cơn lốc của tốc độ và giá rẻ?
Paris vẫn sáng, dòng sông vẫn chảy. Nhưng trong ánh sáng ấy, người ta có thể thấy bóng mình, lấp lánh – và chông chênh.
Bài và hình TT
Paris 5/11/2025
