Hỏi
Xin bác sĩ cho biết đến tuổi nào thì được coi là già và họ có phải là vô dụng không?
Phạm Văn Hợp
Thưa ông Hợp,
Ðã có một thời kỳ, và ngay cả bây giờ, người ta đã gán ghép cho người già một số những điều hoang tưởng, những một nửa sự thật có dụng ý kỳ thị, phân chia.
Họ xếp người già vào nhóm người đầu bạc, răng long, suy yếu; nom ai cũng giống ai, cũng vô dụng, hết xài, không tự lo thân được; sức khỏe yếu, nay nằm nhà thương, mai đi bác sĩ, kém trí nhớ, lú lẫn; sống cô đơn xa lánh mọi người; luôn luôn than buồn chán, không còn hấp dẫn cả về hình dáng lẫn tình dục.
Ðừng đả động tới họ nữa. Cứ đưa họ vào viện dưỡng lão hay tập trung vào các nông trại cho tiện việc.
Trên truyền thông báo chí, chỉ thấy hình ảnh những người thuộc lớp trẻ đầy sinh lực hấp dẫn, khỏe mạnh. Nhóm người già được mời vào mép chiếu của các sinh hoạt xã hội, gia đình.
Tuổi già có đáng để mang nhiều hư cấu như vậy không? Tuổi già có đành an phận: già là vô dụng, là không hoạt động, không thích nghi, kém khả năng tình dục, là gánh nặng cho gia đình, cộng đồng?!
Ðã có nhiều dẫn chứng khoa học, nhiều thống kê cụ thể phủ nhận những huyền thoại, những điều vô nghĩa đó.
Ðồng thời cũng có nhiều dẫn chứng rằng người cao tuổi làm việc chuyên cần, đáng tin cậy, ít gây ra tai nạn, ít bị ảnh hưởng của những căng thẳng vu vơ. Một vài phản ứng chậm chạp, đắn đo, một số chậm hiểu tính toán đôi khi lại giúp hoàn tất công việc an toàn hơn.
Rồi còn những hoang tưởng như già hết duyên, khô cạn tình dục, chấm dứt cuộc đời trong nhà dưỡng lão, cả ngày chỉ ngồi nuối tiếc quá khứ, ám ảnh với kinh kệ, sẽ là nạn nhân của lạm dụng người già, của tội phạm.
Bảo Huân
Bệnh Parkinson
Hỏi
Thưa bác sĩ bịnh Parkinson nguy hiểm ra sao?
Đáp
Parkinson là bệnh thoái hóa dần dần của hệ thần kinh trung ương, thường thấy ở lớp người ngoài 50 tuổi, rất ít khi thấy ở tuổi trẻ. Nam giới bị bệnh nhiều hơn nữ giới một ít. Bệnh vừa mãn tính vừa tăng lên đều đều. Mãn tính vì bệnh kéo dài một thời gian lâu. Tăng đều đều có nghĩa là bệnh trở nên trầm trọng với thời gian. Diễn tiến và các triệu chứng của bệnh thay đổi tùy cá nhân.
Nguyên nhân
Parkinson vẫn còn là một bệnh mà nguyên nhân chưa được biết rõ.
Một số yếu tố được coi như có liên hệ với bệnh liệt trung là tác dụng phụ của vài loại thuốc trị bệnh tâm thần (phenothiazine, thioxanthene, reserpine…), viêm nhiễm virus não, ngộ độc khí carbon monoxide, khoáng manganese, một loại thuốc gây nghiện tổng hợp từ chất gây mê (narcotic), thiểu tuần hoàn não, tuổi cao, di truyền…
Ðiều mà y khoa học biết rõ về bệnh Parkinson là: não bộ người bệnh không sản xuất được chất dopamine.
Dopamine là một trong nhiều chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitter), chuyển tín hiệu điện năng giữa các tế bào thần kinh, tới các cơ quan để tạo ra hành động. Các công việc như học hỏi, suy nghĩ, cất bước đi, giơ tay cầm đồ vật… đều do não bộ điều khiển và chất dẫn truyền thần kinh chuyển mệnh lệnh tới các bộ phận liên hệ để hành động.
Dopamine do một nhóm tế bào não gọi là substantia nigra sản xuất.
Trong bệnh Parkinson, tế bào của vùng xám đen này bị hủy hoại và không sản xuất ra dopamine. Các tín hiệu xuất phát từ não bảo cơ thể khi nào cử động, cử động ra sao… bị gián đoạn, khiến cho người bệnh không khởi sự và kiểm soát được các cử động, dáng điệu… của mình một cách bình thường.
Nhưng nguyên do gây ra sự hủy hoại các tế bào của substantia nigra vẫn chưa được biết rõ.
Bs. NYĐ
