Nhạc sĩ Thanh Sơn, người được giới âm nhạc Việt Nam sau này, thường gọi là “ông Hoàng nhạc quê hương”, nhất là với những ca khúc mang âm hưởng miền đồng bằng sông Cửu Long, như “Hành trình trên đất phù sa”, “Hình bóng quê nhà”, “Hương tóc mạ non”, “Bạc Liêu hoài cổ”, “Áo mới Cà Mau” … Song có lẽ những người lớn tuổi, từ 60 trở lên, vẫn nhớ về ông, với những ca khúc đặc sắc về mùa hè, bằng những ca từ da diết, nhưng mộc mạc gần gũi, làm xao xuyến tâm hồn tuổi học trò như: “Ba tháng tạ từ”, “Màu áo hoa phượng”, “Lưu bút ngày xanh”, “ Hạ buồn”… nhưng đặc biệt nhất vẫn là bài hát “Nỗi buồn hoa phượng”. Ca khúc này lần đầu tiên được ca sĩ Thanh Tuyền, khi ấy mới hơn 17 tuổi trình bày.

Bài hát ra đời vào năm 1963, mang tên hai tác giả: Thanh Sơn và Lê Dinh. Sau này, nhạc sĩ Thanh Sơn tâm sự, do lúc đó ông chưa có tiếng tăm gì, nên nhờ nhạc sĩ Lê Dinh, khi đó là Chủ Sự Phòng Sản Xuất của Đài Phát Thanh Sài Gòn, xem và góp ý. Để tôn trọng, ông đã ghi tên nhạc sĩ Lê Dinh là đồng tác giả.

Nhạc sĩ Thanh Sơn lúc trẻ. nguồn saigongiaitri.net 

Ước mơ và tài năng

Nhạc sĩ Thanh Sơn tên thật Lê Văn Thiện (ông còn có một bút danh khác là Sơn Thảo), sinh ngày 1 tháng 5 năm 1938 tại Sóc Trăng, là con thứ mười trong một gia đình có 12 anh chị em. Ông lớn lên trong niềm đam mê ca hát. Ông học nhạc từ hồi tiểu học với thầy Võ Ðức Phấn (em ruột nhạc sĩ Võ Ðức Thu).

Xem thêm:   Suy Đi Ngẫm Lại (03/14/2024)

Năm 1955, thầy Phấn mất, ông lên Sài Gòn học nhạc với thầy Lê Thương và nuôi ước mơ trở thành ca sĩ. Tại thành phố này để kiếm tiền sinh sống và nuôi ước mơ ca hát của mình, ông phải làm nhiều công việc nặng nhọc khác nhau.

Ðến năm 1959, ông tham dự cuộc tuyển lựa ca sĩ của Ðài Phát Thanh Sài Gòn, và đoạt giải nhất, vượt qua những thí sinh mà sau này trở thành những ca sĩ tên tuổi như Phương Dung, Chế Linh, Nhật Thiên Lan. Ban giám khảo cuộc thi cũng là những tên tuổi và có uy tín trong làng nhạc miền Nam như: Dương Thiệu Tước, Võ Ðức Thu, Thẩm Oánh, Nghiêm Phú Phi. Sau khi đoạt giải, ông được mời đi hát trong ban Tiếng Tơ Ðồng của Hoàng Trọng. Tuy là ca sĩ nhưng ông tiếp tục mày mò học sáng tác nhạc qua cuốn “Ðể sáng tác một ca khúc” của Hoàng Thi Thơ. Những người giúp đỡ ông sáng tác trong giai đoạn này có nhạc sĩ Hoàng Trọng, Nguyễn Hiền, Văn Phụng. Ông chính thức chuyển hướng từ ca sĩ sang nhạc sĩ sáng tác, với lý do: “Ðược trút hết tâm sự của mình thành lời ca tiếng nhạc mà không phải thể hiện tâm sự của người khác”.

Ông mất ngày 04 tháng 4 năm 2012 tại Sài Gòn, vì tuổi già sức yếu. Mộ phần tọa lạc ở nghĩa trang Hoa Viên, tỉnh Bình Dương.

Nỗi buồn hoa phượng

Ca khúc “Nỗi buồn hoa phượng” là ca khúc thứ hai của nhạc sĩ Thanh Sơn, sau ca khúc “ Tình học sinh” ra đời năm 1962, chẳng được ai chú ý. Năm 1983, trả lời phỏng vấn của chương trình Paris By Night, nhạc sĩ Thanh Sơn nói về sự ra đời của ca khúc “Nỗi buồn hoa phượng” như sau: Ðó là vào năm 1953, ông học chung lớp với người bạn nữ tên là “Nguyễn Thị Hoa Phượng”. Hè năm ấy, người bạn gái cùng gia đình chuyển về Sài Gòn, ông hỏi cô bạn: “Nếu nhớ nhau mình sẽ làm sao?”, cô bạn mỉm cười trả lời đại ý là “Cứ mỗi năm đến hè, nhớ đến nhau, anh cứ nhìn hoa phượng nở cho đỡ nhớ bởi tên em là Hoa Phượng...”. Và đó là “đề tài” mà ông ấp ủ để 10 năm sau – cô bạn gái ngày xưa chắc đã vu quy rồi – hoài niệm và viết nên ca khúc này. Bài hát được viết theo điệu Habanera, mở đầu với câu “Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn...”, mà mùa hè, luôn gắn liền với tuổi học trò, nhiều mơ lắm mộng, và cả những mối tình học trò đầu đời nên người nhạc sĩ luôn nhớ “Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương” và “Màu hoa phượng thắm như máu con tim, mỗi lần hè sang kỷ niệm, người xưa biết đâu mà tìm?”. Vâng, “người xưa” đã là dĩ vãng, còn chăng là những hoài niệm không quên của một thuở học trò…

Xem thêm:   Tự tin

Ngày xưa đi học, và cả thời đại 4.0 bây giờ, những cô cậu học trò cuối cấp, mỗi dịp hè đến, nhìn hoa phượng nở và buồn vu vơ, rụt rè trao nhau những quyển tập xinh xắn, dễ thương, được gọi là “lưu bút”, để ghi vào đó những kỷ niệm ngày cùng chung đèn sách và cả những “thầm yêu trộm nhớ” của lứa tuổi học trò.

Nhạc sĩ Thanh Sơn (trước và sau này).

Lưu bút ngày xanh

Nhạc sĩ Thanh Sơn còn có thêm ca khúc “Lưu bút ngày xanh” qua tiếng hát Phương Dung, Hoàng Oanh, đã “hớp hồn” bao thế hệ học trò: “Lòng xao xuyến mỗi khi hoa phượng rơi nhắc lại câu chuyện buồn. Trường còn kia ôi mái đổ tường rêu nơi kỷ niệm êm ái...”. Ðó là những kỷ niệm “dìu nhau đến sân trường, cùng đuổi bướm hái hoa cuối đường”, mà tuổi học trò, có lẽ ai cũng có lần gặp phải. Bao nhiêu là kỷ niệm cứ ùa về, tạo thành “Biết bao nhiêu buồn vui gói trọn theo tuổi đời” rồi “Tình đẹp như trang giấy, kết vần thơ như nụ hoa trắng” rất tuyệt vời của lứa tuổi học trò ngây thơ trong trắng. Và khi đã rời xa, nhắc lại để thấy “Khiến lòng tôi buồn buồn…”. Nỗi buồn, chắc ai cũng có, và nhạc sĩ Thanh Sơn là người nhận ra nét tinh tế và rất đẹp của lứa tuổi mộng mơ trong mỗi dịp hoa phượng nở, hè về để ông viết tiếp ca khúc “Màu áo hoa phượng”: “Tiếng ve nức nở hè đến đây rồi…” và “Áo em tím ẩn một nét u buồn” mà “Bây giờ em bên tôi. Ngày mai thành cố nhân rồi!”. Ðã có bao “cố nhân”, mỗi khi nghe tiếng ve kêu vang, nhìn hoa phượng thắm mà bồi hồi những nỗi niềm riêng.

Xem thêm:   Hoài cổ đầu Xuân

Cho đến nay, có lẽ không có nhạc sĩ Việt Nam nào sánh được với Thanh Sơn, “ông Hoàng” về nhạc hè, hoa phượng, học trò.

THV