Đại dịch Covid-19 kéo dài đã hơn nửa năm và nay các nhà nghiên cứu đã có đủ thì giờ tìm hiểu về con siêu vi khuẩn corona cũng như mức độ nguy hiểm của nó.
Covid-19 – nguồn The Star
Các nhà nghiên cứu, ban đầu là phân tích số liệu từ những vụ bùng phát trên các tàu du lịch và gần đây hơn là từ các cuộc khảo sát của nhiều ngàn người sống trong những khu vực lây lan mạnh, đồng thời cũng đã cho thực hiện hàng chục cuộc nghiên cứu để từ đó có thể tính ra tỷ lệ tử vong do nhiễm trùng Covid-19.
Sau khi đã kiểm tra thật kỹ con số người chết trong tổng số những người bị nhiễm bệnh, kể cả những trường hợp không được báo cáo, và kết quả cho thấy đại dịch Covid-19 giết chết khoảng từ 0.3% đến 1.5% những người bị nhiễm bệnh. Hầu hết các cuộc nghiên cứu đưa ra tỷ lệ trong khoảng từ 0.5% đến 1.0%, nghĩa là cứ mỗi 1,000 bị nhiễm bệnh, thì trung bình là từ 5 đến 10 người bị chết.
Con số ước tính trên cho thấy con siêu vi khuẩn corona có phần nguy hiểm hơn là bệnh cúm mùa hàng năm, mặc dù không gây tử vong một cách đáng sợ như dịch Ebola và các bệnh truyền nhiễm khác mới xuất hiện trong những năm gần đây. Tuy nhiên, vi khuẩn corona giết chết nhiều người hơn so với những dịch bệnh nguy hiểm hơn kia, một phần là vì nó dễ lây nhiễm và khó kiểm soát hơn. Nói cách khác, sự kết hợp giữa tỷ lệ tử vong và tổng số người nhiễm bệnh khiến cho Covid-19 trở thành một dịch bệnh nguy hiểm không thể coi thường.
Các giới chức y tế và các nhà nghiên cứu đang làm việc liên tục để đo lường tỷ lệ tử vong từ siêu vi khuẩn corona để từ đó hiểu rõ hơn về mức độ rủi ro của dịch bệnh, ước tính sẽ có bao nhiêu người chết để có thể đưa ra những biện pháp y tế cần thiết trong việc ngăn chặn.
Tuy nhiên, để xác định chính xác tỷ lệ tử vong là một thử thách lớn là vì một phần khá lớn những trường hợp nhiễm bệnh nhưng lại không tỏ ra có triệu chứng gì hoặc là không được xét nghiệm. Và tỷ lệ tử vong cũng sai biệt khá nhiều tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác và hệ thống y tế của từng địa phương.
Theo dữ liệu thu thập bởi Ðại học John Hopkins, tính cho đến cuối Tháng 7, con số trường hợp nhiễm bệnh trên toàn cầu là 17.6 triệu và khoảng 679,000 người đã thiệt mạng, với gần một phần tư số tử vong là tại Hoa Kỳ. Ðiều này có nghĩa là trong tổng số trường hợp nhiễm bệnh đã được xác nhận toàn cầu, khoảng 3.8% trong số đó thiệt mạng.
Các nhà nghiên cứu cho biết tỷ lệ tử vong trong số trường hợp nhiễm bệnh đã được xác nhận có lẽ cao hơn nhiều so với tỷ lệ tử vong trong tổng số trường hợp nhiễm bệnh là vì có khá nhiều những trường hợp nhiễm Covid-19 tương đối nhẹ hoặc không tỏ ra có triệu chứng đã không được xét nghiệm.
Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC) ước tính cho tới đầu Tháng 5, cứ mỗi trường hợp nhiễm Covid-19 được biết tới thì có thêm 10 trường hợp đã không được ghi nhận. Trung tâm cũng cho biết thêm là tổng số trường hợp nhiễm bệnh có thể nhiều hơn từ sáu đến 24 lần so với các trường hợp nhiễm bệnh được xác nhận, tuỳ theo mức độ của từng tiểu bang.
Theo một phúc trình vào Tháng 7, kết quả phân tích bao gồm 26 cuộc nghiên cứu khác nhau trên thế giới ước tính tỷ lệ nhiễm bệnh-tử vong tại các khu vực khác nhau trên toàn cầu cho thấy con số ước tính tổng hợp là 0.68%, với mức xê dịch là từ khoảng 0.53% đến 0.82%.
Một tấm áp phích nhắc nhở người dân các biện pháp ngăn chặn Covid-19 – nguồn AFP
Trung tâm CDC hiện đang sử dụng phúc trình này để làm căn cứ cho những ước tính của họ về tỷ lệ nhiễm bệnh-tử vong trong các kế hoạch phòng chống và ngăn chặn. Cho đến ngày 10 Tháng 7 vừa qua, ước tính của CDC về tỷ lệ trên là 0.65%, cao hơn so với những ước tính trước đó.
Các nhà nghiên cứu tại Hoa Kỳ và Thuỵ Sĩ cũng xem xét tới các dữ liệu thu thập bởi thành phố Geneva để tính xem sự khác biệt về tỷ lệ tử vong trong các nhóm tuổi. Các nhà nghiên cứu thấy những người trên 65 tuổi có tỷ lệ nhiễm bệnh-tử vong là 5.6% – cao hơn 40 lần so với những người ở độ tuổi 50.
Phẩm chất của hệ thống y tế và cách thức chữa trị có khả năng làm thay đổi tỷ lệ tử vong của dịch bệnh. Cách thức chữa trị có hiệu quả hơn trong tương lai có thể đẩy tỷ lệ xuống thấp hơn; tuy nhiên, nếu để cho tình trạng hệ thống bệnh viện quá tải thì điều đó vẫn có thể đưa tỷ lệ lên cao.
Dựa trên các số liệu của CDC, nói chung, tỷ lệ nhiễm bệnh-tử vong của Covid-19 là vào khoảng 0.6%, cao hơn sáu lần so với tỷ lệ 0.1% của bệnh cúm mùa.
Những dịch bệnh như SARS (hội chứng hô hấp cấp tính nặng), MERS (hội chứng hô hấp vùng Trung Ðông) và Ebola được cho là nguy hiểm chết người hơn nhiều, với trường hợp tỷ lệ tử vong xê dịch từ khoảng 10% đến 50%.
Tuy nhiên, số người chết từ các dịch bệnh trên thấp hơn rất nhiều so với siêu vi khuẩn corona và thậm chí cả bệnh cúm mùa là vì con số người bị nhiễm hay sự lây lan của những căn bệnh trên không quá cao như trận đại dịch hiện nay.
Theo thứ tự, bệnh SARS và MERS đã làm thiệt mạng 774 và 858 người. Hơn 11,300 người chết vì bệnh Ebola.
Trong hơn một tháng qua, các trường hợp nhiễm bệnh mới tăng cao trở lại tại nhiều tiểu bang ở Hoa Kỳ mà một trong những lý do bị đổ lỗi cho là vì mở cửa quá sớm. Tuy nhiên, ngay cả những quốc gia đã triệt để hơn với biện pháp đóng cửa như Tây Ban Nha cũng đã thấy các trường hợp nhiễm bệnh mới đã tăng gấp đôi trong tuần lễ qua và gấp sáu lần chỉ trong một tháng sau khi nới lỏng lệnh đóng cửa.
Trường hợp nhiễm bệnh mới cũng tăng cao tại Ðức, Pháp và Úc.
Thậm chí tại những nơi từng được ca ngợi là những mô hình trong việc kiểm soát sự lây nhiễm Covid-19 như Nhật Bản và Hồng Kông gần đây cũng cho thấy nhiều trường hợp nhiễm bệnh mới có liên quan tới người đi du lịch và tụ tập đông người. Con số những trường hợp nhiễm bệnh mới mỗi ngày tại Nhật Bản đã tăng gấp sáu lần trong tháng qua. Hồng Kông báo cáo trung bình mỗi ngày có 136 trường hợp nhiễm bệnh mới, tăng lên từ hai trường hợp chỉ bốn tuần trước đó, và chính quyền Hồng Kông đã ra lệnh cấm ăn uống trong nhà hàng và tụ tập quá hai người.
Các lọ thuốc chủng đang được thử nghiệm – nguồn NBC News
Trong lúc tình trạng nhiễm bệnh mới bùng phát trở lại thời hậu đóng cửa, hãy thử nhìn tới trường hợp của Thuỵ Ðiển, quốc gia từng bị chỉ trích nặng vì đã không chịu đóng cửa trường học và các cơ sở kinh doanh. Số trường hợp nhiễm bệnh mới tại đây đang tiếp tục sụt giảm trong suốt thời gian một tháng qua sau khi tăng đôi chút trong Tháng 6 do tăng cường thêm việc xét nghiệm. Trong tuần qua chỉ có 27 bệnh nhân bị chết tại Thuỵ Ðiển, thấp hơn nhiều so với tiểu bang New York nếu tính theo đầu người.
Vậy, bài học ở đây là siêu vi khuẩn corona sẽ không biến mất trong nay mai. Các chính phủ có thể sẽ phải áp đặt một số biện pháp hạn chế kinh doanh và hoạt động xã hội để bảo vệ bệnh viện và những người có nguy cơ tử vong cao. Biện pháp đóng cửa không hẳn là phương thuốc thần kỳ và thiệt hại do nó gây ra sẽ là quá cao.
Cuộc sống có lẽ sẽ không trở lại bình thường cho đến khi có được thuốc chủng ngừa Covid-19, và gần đây có nhiều tin rất đáng khích lệ rằng thuốc chủng ngừa có thể sẽ có được sớm hơn so với dự tính ban đầu nhờ có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ Mỹ và các công ty bào chế thuốc.
Tuần qua, chính quyền Hoa Kỳ thông báo đã chi $1.95 tỷ để đặt mua trước 100 triệu liều thuốc chủng ngừa của công ty Pfizer và BioNTech của Ðức có thể được đưa vào sử dụng cuối năm nay. Hai công ty trên dự định bắt đầu các thử nghiệm trực tiếp giai đoạn cuối trong Tháng 8 và hy vọng được chấp thuận sớm nhất là vào Tháng 10.
Một tuần trước đó, công ty Moderna và NIH trưng ra kết quả thành công trong việc thử nghiệm giai đoạn 1 và đang bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 3 với 30,000 người tình nguyện tham gia trong khi vẫn đang tiếp tục nghiên cứu giai đoạn 2 về khả năng kháng thể.
Một công ty khác là AstraZeneca hồi Tháng 5 đã được cấp ngân khoản $1.2 tỷ để bào chế 300 triệu liều, trong đó một số liều giới hạn có thể được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp sớm nhất là vào Tháng 10 này. Trong khi đó, công ty Johnson & Johnson cũng vừa nhận được từ chính phủ Mỹ $456 triệu để bào chế một loại thuốc chủng của họ và thuốc chủng này có thể bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 3 vào mùa Thu này.
Một loại thuốc chủng có thể mất tới 10 năm cho thời gian thử nghiệm và bào chế, nhưng các công ty đang chạy đua với thời gian với công việc thử nghiệm được thực hiện ở tốc độ đáng kinh ngạc. Mặc dù một vài trong số thuốc chủng tiềm năng của các công ty trên có thể gặp thất bại và số ngân khoản chính phủ cấp cho họ không đem lại kết quả. Nhưng để cho người dân có thể trở lại cuộc sống bình thường hiện đang là ưu tiên hàng đầu và dù phí tổn có là bao nhiêu cũng không đáng kể nếu có thể mua được hy vọng, mà hy vọng là điều mọi người đang cần vào lúc này.
VH
