Hội đồng lập pháp Hồng Kông, dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Bắc Kinh trong mấy năm gần đây để nhằm bịt miệng những tiếng nói đối lập, tuần qua đã cho thông qua một luật mới quy định về các hành vi phạm tội như gián điệp và phản quốc, đồng thời mở rộng thêm định nghĩa của luật an ninh quốc gia để bao gồm luôn các vấn đề liên quan đến kinh tế. Luật này, được gọi là Điều 23, cũng mở rộng thêm phạm vi bao gồm những loại tài liệu được coi là bí mật quốc gia, chẳng hạn như những tài liệu liên quan đến phát triển xã hội và kỹ thuật.
Hudson.org
Các định nghĩa về an ninh trong Điều 23 mang tính cách bao quát chứ không rõ ràng khiến luật về an ninh của Hồng Kông ngày càng giống với Trung Quốc đại lục hơn. Điều 23 cũng là phần bổ sung cho luật an ninh quốc gia mà Bắc Kinh áp đặt lên Hồng Kông vào năm 2020 sau khi các cuộc biểu tình chống chính phủ nổ ra.
Điều 23 của luật an ninh bắt đầu có hiệu lực vào ngày 23 tháng 3.
Siết chặt tự do
Luật mới này cho thấy chính quyền Trung Quốc vẫn tiếp tục nỗ lực siết chặt chế độ cai trị độc tài của họ lên vùng đô thị từng có một thời kỳ dài hoạt động náo nhiệt, từ văn hoá cho tới kinh tế, và nay có thể nói không một ngóc ngách sinh hoạt nào trong xã hội mà luật an ninh mới không đụng tới.
Các hiệu sách đóng cửa, các buổi trình diễn văn hoá nghệ thuật bị hủy bỏ và những tiếng nói đối lập với chính quyền – từng là một lực lượng tập hợp quần chúng – thì nay hầu như chỉ còn là những tiếng thì thầm nho nhỏ giữa những người bạn thân quen sau những cánh cửa đóng kín.
Những đám đông khổng lồ xuống đường đòi dân chủ vào năm 2019 hoàn toàn không còn nữa, nhưng nỗ lực của chính quyền nhằm dập tắt những tiếng nói bất đồng chính kiến dưới danh nghĩa luật an ninh quốc gia thì vẫn tiếp tục. Và phần mới nhất bổ sung thêm vào luật an ninh quy định các bản án khắc nghiệt hơn đối với các tội danh như nổi loạn và tạo ra các tội danh mới liên quan đến bí mật quốc gia và sự can thiệp của nước ngoài.
Điều 23 này, được hội đồng lập pháp Hồng Kông do Bắc Kinh kiểm soát đã thông qua nhanh chóng, làm dấy lên những cuộc tranh luận về việc liệu người dân có thể gặp rắc rối vì những vi phạm nhỏ như việc vô ý còn giữ lại những tờ báo cũ ủng hộ dân chủ ở trong nhà hay không. Một số người khác thì thắc mắc liệu những không gian từng được coi là thiêng liêng và riêng tư, chẳng hạn như tòa giải tội trong nhà thờ, có còn an toàn hay không.
Hội đồng lập pháp Hồng Kông -những con rối của Bắc Kinh – Getty Images
Kinh tế lụn bại
Nỗ lực gia tăng đàn áp người dân tiếp tục diễn ra trong khi Hồng Kông tìm cách giải quyết tình trạng hoạt động kinh doanh đang ngày càng suy giảm trong những năm gần đây, vốn bị ảnh hưởng bởi các quy định nghiêm ngặt liên quan đến đại dịch Covid khiến du khách xa lánh, làn sóng di cư của công dân ra ngoại quốc và nền kinh tế đang suy yếu của Trung Quốc.
Một số giám đốc công ty ngoại quốc cho rằng sự tập trung không ngừng nghỉ của chính quyền vào vấn đề an ninh quốc gia cho thấy chính trị đang lấn át hoạt động kinh doanh, đang làm suy yếu đi nỗ lực của chính quyền thành phố nhằm khôi phục lại vị thế là một trung tâm kinh tế và tài chính toàn cầu. Điều khó hiểu là trong khi họ đưa các giới chức đi công du thế giới tìm cách tăng cường niềm tin của đầu tư quốc tế thì bên cạnh đó vẫn tiếp tục đưa ra những luật lệ nghiêm ngặt về an ninh. Tình hình phục hồi kinh tế sau đại dịch của Hồng Kông khá ảm đạm, thị trường chứng khoán của họ đang trong tình trạng khó khăn và các công ty ngoại quốc tiếp tục rút tiền ra khỏi Trung Quốc.
Gần 200,000 công dân Hồng Kông đã nộp đơn xin di cư sang Anh Quốc kể từ khi Trung Quốc cho áp đặt luật an ninh quốc gia lên thành phố này vào năm 2020, trong đó nhiều người đã có giấy tờ và đã di cư. Các chủ doanh nghiệp than thở về tình trạng xuất huyết chất xám trong các ngành nghề chuyên môn, từ dạy học đến kỹ thuật cao.
Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi văn phòng tuyển dụng việc làm Robert Walters Hồng Kông công bố vào tháng 9 năm ngoái cho biết có hơn một nửa số nhân viên trong các lĩnh vực chuyên môn ở Hồng Kông mà họ thăm dò đang cân nhắc hoặc dự tính bỏ thành phố đi nơi khác trong vòng 5 năm tới.
Nhật báo Apple Daily của Hồng Kông nay là đồ quốc cấm – Zuma Press
Xã hội suy tàn
Đối với những người còn ở lại, những đặc tính riêng biệt một thời của Hồng Kông đang thay đổi từng chút một mỗi ngày.
Kể từ khi Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốc gia lên Hồng Kông vào giữa năm 2020 để dập tắt phong trào dân chủ của người dân, những nhân vật bất đồng chính kiến xuất hiện nơi công cộng và trên mạng xã hội hầu như biến mất. có ít nhất 290 người đã bị bắt theo luật, trong đó có hàng chục nhà lập pháp, nhà báo và nhà hoạt động đối lập, nhiều người trong số đó đã bị giam giữ trong nhiều năm mà cho tới nay vẫn chưa có án.
Cảnh sát kêu gọi các tài xế taxi báo cáo bất kỳ ai mà họ nghi ngờ có liên quan đến bạo lực, khủng bố hoặc các tội phạm khác. Người ta còn lập một đường dây nóng an ninh quốc gia để nhận thông tin từ công chúng và đã nhận được hàng trăm nghìn cuộc gọi.
Một số hiệu sách độc lập ủng hộ quyền tự do ngôn luận cho biết hoạt động kinh doanh của họ đã trở thành mục tiêu của việc chính quyền thường xuyên kiểm tra mọi thứ, từ quy định về đất đai cho đến giấy phép kinh doanh của họ có được treo ở nơi có thể nhìn thấy rõ hay không.
Hiệu sách có tên Mount Zero, là một cơ sở nhỏ nép mình dưới một gốc cây đa trong một khu phố yên tĩnh nhưng hiện đại gần khu trung tâm thương mại, sẽ phải đóng cửa vào cuối tháng 3. Chủ nhân của hiệu sách cho biết trên mạng xã hội rằng họ nhận được hầu như hàng tuần thư của chính quyền cáo buộc họ về những vi phạm nhỏ và bên cạnh đó cũng nhận được các đơn khiếu nại nặc danh.
Theo lời của những khách viếng thăm, hiệu sách – với tấm bảng in dòng chữ “Ý tưởng là quyền bất khả xâm phạm” được treo phía trên lối vào – trước đây thường tổ chức các buổi đọc thơ ngoài trời, những buổi trò chuyện về sách và họp chợ sách vào cuối tuần đôi khi thu hút sự xuất hiện của cảnh sát với máy quay hình trên tay.
Cộng đồng trình diễn nghệ thuật của Hồng Kông trong thời gian gần đây cũng đã phải chứng kiến một loạt các buổi trình diễn ca múa nhạc kịch, trong đó các thành viên được biết đến là có thiện cảm với phong trào ủng hộ dân chủ của thành phố, đã bị các tổ chức hoặc địa điểm tổ chức hủy bỏ, đôi khi không đưa ra lý do cụ thể. Một trong những buổi trình diễn bị hủy bỏ có sự góp mặt của một nhóm vũ công khiếm thính mà người lãnh đạo của nhóm đã từng diễn giải một bài hát của phong trào biểu tình bằng ngôn ngữ ký hiệu.
Bắt người ngay sau khi luật an ninh quốc gia được ban hành năm 2020 – AP
Hoang mang lo lắng
Đối với một số công dân Hồng Kông, luật an ninh mới nhất khiến cho người ta thêm hoang mang lo lắng về những sinh hoạt trước đây vẫn được cho phép thì nay có bị phạm pháp hay không.
Trong khi thảo luận về dự luật, một nhà lập pháp là linh mục Peter Koon đã hỏi liệu một linh mục có phải báo cáo cho chính quyền biết hay không nếu vị linh mục đó nghe được lời xưng tội của một giáo dân có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia. Trưởng văn phòng tư pháp của thành phố là ông Paul Lam trả lời rằng chính phủ sẽ khó có thể miễn trừ luật đối với các nhân viên tôn giáo hoặc xã hội, nhưng luật mới chỉ nhắm đến những tình huống cực đoan như việc thú nhận âm mưu lật đổ chính quyền.
Nội dung buổi thảo luận đó đã khiến Giáo phận Công giáo Hồng Kông đưa ra bản tuyên bố công khai để làm rõ rằng luật mới sẽ không thay đổi tính chất bí mật của việc xưng tội tại nhà thờ, đồng thời nói thêm rằng Giáo phận công nhận rằng công dân có nghĩa vụ bảo đảm an ninh quốc gia.
Nói thế để thấy rằng Điều 23 của luật an ninh mới của Hồng Kông sẽ không miễn trừ bất cứ ai hay bất cứ tổ chức nào, kể cả tôn giáo, và bắt người ta phải tố cáo lẫn nhau giống y như trong một chế độ cộng sản vậy. Chỉ mới vài năm mà xã hội Hồng Kông đã bị suy tàn đến thế, và đau đớn hơn nữa là tình trạng suy tàn vẫn chưa ngừng ở đó.
VH
