Quân đội Trung Quốc đang ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động của họ sâu hơn vào Thái Bình Dương, đưa tàu chiến và máy bay vào các vùng lãnh thổ mới, và hành động này đã thúc đẩy Hoa Kỳ phải tăng cường thêm phòng thủ và liên minh trong khu vực.
Bắc Kinh từ lâu vẫn bày tỏ sự bất bình với những gì họ coi là sự can thiệp của Hoa Kỳ và các đồng minh vào phạm vi ảnh hưởng truyền thống của họ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Và nay Trung Quốc đang khẳng định sức mạnh một cách hung hăng hơn ở sân sau của họ, đồng thời cũng cố gắng vượt xa hơn giới hạn địa lý mà với sức mạnh của quân đội họ trước đây đã không cho phép.
Để đáp lại, Hoa Kỳ và các đồng minh đang phân tán lực lượng quân sự rộng hơn để có thể ứng phó tốt hơn trong trường hợp xảy ra xung đột với Trung Quốc. Hoa Kỳ cũng đang thúc đẩy các đồng minh châu Á tăng cường phòng thủ của riêng họ.
Tầm ảnh hưởng của Trung Quốc
Tầm ảnh hưởng của Trung Quốc thường được đo lường bằng các hoạt động trong “chuỗi đảo thứ nhất” nối kết các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ – Nhật Bản, Đài Loan và Philippines – và nay có thêm các hoạt động đang được thực hiện xung quanh chuỗi đảo thứ hai thưa thớt hơn bao gồm một số quốc gia và vùng lãnh thổ ở phía nam Thái Bình Dương. Chuỗi đảo thứ nhất đánh dấu vùng lãnh thổ hàng hải mà các giới chức an ninh Hoa Kỳ cho rằng Trung Quốc hy vọng sẽ làm chủ được trong một cuộc xung đột khu vực tương lai.
Các lực lượng quân đội Trung Quốc thường xuyên hoạt động quanh đảo Đài Loan và khu vực Biển Đông, đột nhập vào vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Hoa Đông, và gia tăng hoạt động ở Hoàng Hải, nơi mà sự hiện diện của họ nếu gia tăng có thể mang lại cho Bắc Kinh quyền tự do di chuyển rộng lớn hơn trong một cuộc đụng độ ở Đài Loan.
Hai hàng không mẫu hạm Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận cùng lúc lần đầu tiên ở khu vực Tây Thái Bình Dương vào tháng 6; một tàu đã đi ngang qua đảo Iwo Jima của Nhật Bản cùng với ít nhất 7 tàu khác, đánh dấu lần đầu tiên một hàng không mẫu hạm Trung Quốc đã vượt qua chuỗi đảo thứ hai.
Một nhóm tàu hải quân Trung Quốc đã đi qua Biển Tasman và vòng quanh nước Úc trong năm nay, thực hiện các cuộc tập trận bắn đạn thật trên đường đi trong lộ trình mà bộ trưởng quốc phòng Tân Tây Lan gọi đó là một “lời cảnh tỉnh”.
Nhật Bản cho biết, khi hai hàng không mẫu hạm Trung Quốc thực hiện các cuộc tập trận chung ở Tây Thái Bình Dương vào tháng 6, quân đội Trung Quốc đã thực hiện hơn 1,000 lần cất cánh và hạ cánh, và các chiến đấu cơ phản lực của họ đã bám đuôi các tàu tuần tra của Nhật Bản khi đang theo dõi các cuộc tập trận nói trên.
Nỗ lực của Hoa Kỳ
Theo quan điểm của Hoa Kỳ, mối đe dọa lớn nhất trong các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn của Trung Quốc là mục tiêu Đài Loan, đảo quốc tự trị mà Bắc Kinh vẫn thường xuyên tuyên bố là của họ và đã đe dọa sẽ chiếm đóng bằng vũ lực. Đô đốc Samuel J. Paparo, chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, mô tả các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc xung quanh Đài Loan là cuộc diễn tập để chuẩn bị cho một cuộc xâm lăng toàn diện.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth phát biểu tại một hội nghị bao gồm nhiều giới chức quốc phòng ở Singapore hồi cuối tháng 5 vừa qua cho rằng các mối đe dọa đối với Đài Loan từ Trung Quốc “có thể sắp xảy ra” và cảnh báo về một “hậu quả tàn khốc” nếu Bắc Kinh tìm cách chiếm lấy đảo quốc này – lời phát biểu trên là một phần trong nỗ lực thúc đẩy các đồng minh trong khu vực cần có hành động nhiều hơn để chống lại Trung Quốc.
Một phần nỗ lực đó được thể hiện qua cuộc tập trận chung được tổ chức mỗi hai năm một lần, có tên gọi là Talisman Sabre (Kiếm Hộ mệnh), kéo dài 3 tuần lễ bắt đầu từ hôm Thứ Hai 14/7, nhằm gửi một thông điệp tới Trung Quốc: Hoa Kỳ và các đồng minh sẵn sàng cùng nhau ứng phó đối với hành vi hung hăng và ngày càng muốn mở rộng tầm ảnh hưởng trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Bắc Kinh.
Cuộc tập trận chung Talisman Sabre năm nay là lần tập trận thứ 11 và có quy mô lớn nhất từ trước tới nay. Khoảng 40,000 quân nhân từ 19 quốc gia tham gia. Cuộc tập trận, bao gồm Nhật Bản, Nam Hàn, Philippines, Ấn Độ và một số quốc gia châu Âu, có thể nói nay đã trở thành nền tảng trong nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm thiết lập một chiến lược phòng thủ khu vực Thái Bình Dương và ngăn chặn Bắc Kinh tấn công quân sự vào Đài Loan.
Về cuộc tập trận Talisman Sabre
Trong cuộc tập trận, Hoa Kỳ và các đồng minh dự kiến sẽ khai hỏa các hệ thống hỏa tiễn trên bộ, loại vũ khí này sẽ đóng vai trò then chốt nếu Washington muốn kiểm soát các tuyến đường biển quan trọng xung quanh Đài Loan trong trường hợp nếu xảy ra xung đột. Hệ thống này bao gồm loại hỏa tiễn Typhon, lần đầu tiên được khai hỏa ở phía tây của đường đổi ngày quốc tế (international date line).
Thiết bị không người lái cũng được thử nghiệm cả trên bộ lẫn trên biển, lấy cảm hứng từ tầm quan trọng của vũ khí này trên các chiến trường ở Ukraine. Các cuộc đổ bộ đường biển và diễn tập trên không và trên biển đã được lên kế hoạch. Và lần đầu tiên, cuộc tập trận cũng bao gồm hoạt động ở Papua New Guinea, một đảo quốc lớn nằm ở phía bắc nước Úc, là quốc gia đã ký một thỏa thuận an ninh với Hoa Kỳ vào năm 2023.
Úc, trong thời gian gần đây đã tăng cường thêm các loại hỏa tiễn tấn công tầm xa, tiếp tục thử nghiệm khả năng hoạt động quân sự của họ trong khu vực chiến lược phía bắc của quốc gia, nơi Hoa Kỳ đã đầu tư khá nhiều vào các căn cứ không quân và kho tiếp liệu để có thể cung cấp hỗ trợ hậu phương nếu có xảy ra xung đột.
Cuộc tập trận lần này mang đến cho Hoa Kỳ cơ hội thể hiện mặt trận quân sự thống nhất trong khi tình trạng căng thẳng chính trị nổi lên giữa Washington và một số quốc gia đồng minh, khi chính quyền Donald Trump tạo áp lực thúc giục các quốc gia đồng minh tăng chi tiêu quân sự.
Ngoài ra còn có cuộc tranh luận về việc liệu các đồng minh quan trọng như Úc và Nhật Bản có tham gia cùng Hoa Kỳ hay không nếu Washington quyết định bảo vệ Đài Loan chống lại Trung Quốc. Câu trả lời hiện nay là không có gì chắc chắn.
Tại khu vực huấn luyện ở miền bắc nước Úc, cuộc tập trận trong ngày đầu tiên có sự tham gia của chiến đấu cơ phản lực F-35 của Hoa Kỳ, pháo binh Úc và Hoa Kỳ, pháo nòng ngắn tự hành và xe tăng của Nam Hàn, và một hệ thống hỏa tiễn địa đối không của Nhật Bản.
Các cuộc diễn tập cũng có sự tham gia của các bệ phóng hỏa tiễn trên xe tải được gọi là Hệ thống Hỏa tiễn Pháo binh Cơ động Cao, hay gọi tắt là Himars, từ Hoa Kỳ, Singapore và Úc, tất cả được khai hỏa cùng nhau lần đầu tiên.
Khả năng di chuyển và ẩn nấp dễ dàng của loại vũ khí này đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp Ukraine phòng thủ trước các cuộc tấn công của Nga, và Hoa Kỳ cùng các đồng minh có thể sử dụng hệ thống này để tấn công các mục tiêu của Trung Quốc từ trên các đảo. Hoa Kỳ đang có kế hoạch thực hiện nhiều cuộc tập trận hơn nữa với hỏa tiễn Himars, bao gồm cả việc nhanh chóng đưa tới đặt tại các vị trí then chốt trên khắp nước Úc. Hỏa tiễn Himars có tầm bắn xa lên tới 400 cây số và rất chính xác
Theo nhận định của Mick Ryan, thiếu tướng lục quân nghỉ hưu và hiện là nhà nghiên cứu quân sự tại Viện Lowy của Úc, cho biết: Thái Bình Dương không chỉ là vùng biển xanh với các lực lượng hải quân mà các đơn vị bộ binh có thể bắn hỏa tiễn tầm xa từ trên bộ vào các tàu địch cũng sẽ đóng một vai trò quyết định trong các cuộc xung đột trên vùng biển Thái Bình Dương nếu xảy ra.
VH
