Người Mỹ yêu thiên nhiên, thích săn bắn, câu cá, nếu câu, họ cũng sẽ thả trở lại sông hồ, hoặc chỉ chọn những con cá đúng tiêu chuẩn về độ trưởng thành.
Tuy nhiên, gần đây, dân Mỹ phát điên lên vì những con cá “nhập cư”, những con cá này thường có nguồn gốc từ Châu Á, cụ thể là Trung Quốc, có thể họ lén mang sang để nuôi, hoặc do phóng sanh, hay bị “lạc” ra sông hồ, và chúng phát triển như vũ bão, “lấn sân” cá bản địa làm mất cân bằng sinh thái và “ô nhiễm” môi trường, ý nói về sự lấn lướt về thể hình cũng như tranh ăn xấu tính của loài cá này….
Bạn là ai?
Người Mỹ gọi chung chúng là cá chép Châu Á (Asian carp), dòng họ gồm: cá chép bạc, cá đầu bự, cá chép cỏ và cá chép đen. Dân Châu Á rất thích cá chép, thậm chí còn được đưa vào truyện thần thoại, như “Cá chép hóa rồng”, không chỉ thần thoại mà cá chép là một món ăn khoái khẩu ở Châu Á, đặc biệt là Trung Quốc.
Người Mỹ tin rằng các loài cá chép Châu Á đã được du nhập lén lút vào Hoa Kỳ trong những năm 1970 và 1980, nuôi trong ao hồ tại gia và lọt ra ngoài qua hình thức phóng sinh hoặc luồn qua hệ thống nước thải. Ðến những năm 1990, Cơ quan Cá và Ðộng vật hoang dã Hoa Kỳ (U.S. Fish and Wildlife Service, USFWS) cho biết, ban đầu chúng xuất hiện ở lưu vực sông Mississippi, rồi di chuyển về phía bắc sông Mississippi và Illinois, và hiện diện 95% trên sông hồ nhiều tiểu bang.
Tệ hại nhất là, chúng sinh sản nhanh như điện..
Cá chép Châu Á (Asian carp)
Tăng trưởng như vũ bão
Trang web của “Cá và động vật hoang dã ở Kentucky” (Kentucky Fish and Wildlife) tuyên bố: “3 loài cá chép, cá đầu bự, cá chép bạc và cá cỏ đang sinh sản ở mức báo động và đe dọa hệ sinh thái của Kentucky”. Một cá mái có thể đẻ hơn 1 triệu trứng mỗi năm. Chúng ăn rất “hỗn” từ sinh vật phù du, rong, tảo… và phá hủy môi trường thủy sinh, sinh vật phù du là nguồn thức ăn quan trọng cho cá con và các loại cá nhỏ.
“Ở Kentucky, cá chép giành thức ăn với các loài cá bản địa”. Allan Brown, trợ lý giám đốc khu vực của Cơ quan Cá và Ðộng vật hoang dã Hoa Kỳ (U.S. Fish and Wildlife Service) đã làm chứng trước tiểu ban Hạ viện Hoa Kỳ vào năm 2018. “Ngư dân không đến các hồ câu cá vì cá chép Châu Á áp đảo tất cả các loài cá khác,” White nói. “Chúng vào vịnh và ăn sạch thức ăn của cá con. Hầu như không còn mồi nào sống ở dưới nước.”
Nhưng nhà sinh vật học Martin thì tỏ ý nghi ngờ. Ông tuyên bố: “Không có nghiên cứu nào đánh giá sự chồng chéo về chế độ ăn uống giữa cá con và cá chép”.
Chích điện để cá chép vọt lên.
Cuộc chiến với cá
Có rất nhiều chiến lược nhằm kiểm soát sự tăng trưởng của cá chép Châu Á. Kể từ năm 2005, các tình nguyện viên đã đi trên thuyền, thuyền phao và các phương tiện khác cùng lưới kéo để bắt cá chép bạc khi dùng một biện pháp không được hoan nghinh lắm, là chích điện. Cá bị giật điện phóng lên và sa vào lưới. Theo những người săn và tiêu diệt cá chép thì, nguồn điện này đã nghiên cứu sao chỉ ảnh hưởng đến cá chép mà không hại các loài cá khác.
Năm ngoái, nhóm tình nguyện đã bắt được 3,000 con cá chép, tổng trọng lượng khoảng 20,000 pound. Ngoài ra, còn có các giải câu cá chép Châu Á được tổ chức nhiều nơi. Vào tháng 8 năm 2022, Aquatic Protein LLC, một nhà máy chế biến cá ở Beardstown, Illinois, đã tài trợ cho giải câu cá thường niên lần thứ ba tại Ðập Barkley để giảm dân số cá chép Châu Á. Ðội thắng giải đã câu được 1,934 pound cá và được trao giải thưởng trị giá 3,000 USD. 3 đội còn lại cũng mang về hơn nửa tấn cá. Aquatic Protein, công ty sản xuất dầu cá, phân bón và thức ăn cho chó mèo từ cá chép, trả 9 xu mỗi pound cho cá được đưa đến trạm chế biến tại Eddyville. Tompkins cho biết: “Chúng tôi có phong trào câu cá chép rất mạnh mẽ ở Tây Kentucky”, đặc biệt nhắm vào các sông Cumberland và Tennessee, ngay bên dưới các con đập. Ông cho biết: “Vào năm 2021, chỉ riêng bắn cá bằng cung đã được khoảng 300,000 pound”.
Và tiêu diệt
“Bên thắng cuộc”
White nói: “Khoảng một năm rưỡi trước, chúng tôi đã bắt đầu thấy có sự thay đổi. Du lịch đã trở lại gần như ngày xưa. Bạn sẽ không còn bị cảnh một con cá chép to đùng bất thần nhảy lên, có khi cả bầy, vì có thể bị đáy thuyền va chạm”. Anh nói. “3 hoặc 4 năm trước, nếu tôi ra ngoài hồ, trừ khi trời rất lạnh, vài con sẽ nhảy lên ghe.” Còn cá chép bạc lớn hơn, rất ít thấy. Chapman của USGS (Cơ Quan Quản lý Tài Nguyên) cho biết: “Cá chép bạc ở sông Missouri nặng trung bình khoảng 12 pound vào năm 2003, nhưng hiện nay một con nặng hơn 6 pound rất hiếm”. Ông nói: “Ở vùng hạ Illinois, có nhiều cá chép bạc, chúng phát triển rất chậm và muốn kiếm được một con nặng hơn 5 pound cũng không dễ gì”.
Nhà sinh vật học thủy sản Tompkins cho biết, dựa vào hai nguồn thông tin: đo lường sinh học chính thức và khảo sát, ông nói: “Ðã có nhiều dấu hiệu cho thấy cá chép Châu Á ít hơn hồi xưa”.
“Chúng tôi ráo riết đánh bắt, tiêu diệt cá lớn có khả năng sinh sản, đó là mục tiêu của chúng tôi,” “Tôi rất lạc quan rằng, dân số cá chép đã giảm rõ rệt đến mức không còn đáng chú ý.” Mặt khác, Giám đốc nghề cá Dreves cho biết “Tôi chắc chắn chúng ta sẽ tìm ra những cách tốt hơn để kiểm soát cá chép Châu Á. Nếu bạn không loại bỏ được các loài cá lạ, sẽ ảnh hưởng nguy hại đến sinh thái và sự tồn vong của cá bản địa”.
Cá chép tự động nhảy lên thuyền.
Chơi tới cùng
Trong vài năm nay, Công binh Lục quân Mỹ cũng nhận nhiệm vụ tiêu trừ cá chép Châu Á ở vùng Ngũ Ðại Hồ (Great Lakes). Ðây là loài cá có sức sống mạnh, tạp ăn, mau lớn và có khuynh hướng áp đảo các loài cá nội địa. Nhiều nơi, cá bản địa đã vắng bóng vì không cạnh tranh nổi với quân “xâm lược” từ Á Châu. Cá chép ăn như hạm, chúng tiêu thụ thức ăn khoảng 120% trọng lượng cơ thể/ngày. Tuy nhiên, lý do chính khiến người Mỹ lo ngại là cá “ngoại xâm” sẽ làm tiêu tùng kỹ nghệ đánh cá có doanh số đến $7 tỉ/năm, chưa kể sẽ ảnh hưởng mạnh đến ngành du lịch giải trí câu cá thể thao trên Ngũ Ðại Hồ.
Một vựa sản xuất cá chép tại Two Rivers Fisheries, thành phố Wickliffe, Kentucky
HDV
theo Chuck Stinnett, Courier & Press
