Trước đây khi viết về Harry và Meghan, công tước và công tước phu nhân xứ Sussex, tôi đã nói về sự khác nhau trong cách nhìn của người Mỹ và người Anh – theo khảo sát, người Mỹ có tỷ lệ ủng hộ Harry và Meghan cao hơn hẳn tỷ lệ ở Anh quốc1. Khảo sát của YouGov cho biết ở Anh tỷ lệ ủng hộ Meghan càng ngày càng giảm, từ 31% trong tháng 3/2021 giảm xuống 29% trong tháng 4 và 26% trong tháng 9 vừa qua2.

Meghan Markle

Báo chí Mỹ thường viết về Meghan là nạn nhân phân biệt chủng tộc và nạn nhân của trò bôi bẩn từ báo lá cải, và gần đây có nhiều bài viết nói Meghan bị chiến dịch tấn công trên Twitter3. Nhưng thật ra đó có phải là lý do duy nhất hoặc lý do chính không? Vì sao Meghan bị ghét ở Anh quốc?

Bài viết thể hiện quan sát cá nhân, ở góc nhìn của người sống ở Anh.

  1. Xung đột giá trị và chủ nghĩa cá nhân

Một trong những vấn đề lớn nhất là khác biệt văn hóa: khác với Mỹ, Anh không quá nặng chủ nghĩa cá nhân mà đề cao nghĩa vụ và trách nhiệm.

Nếu trong mắt nhìn nhiều người Mỹ, Meghan là một phụ nữ độc lập không chịu được sự tù túng của hoàng gia Anh và cần thoát ra; với nhiều người Anh, Meghan không muốn hy sinh và không muốn thực hiện bổn phận của thành viên gia đình hoàng gia nhưng vẫn muốn danh hiệu và quyền lợi.

Hơn nữa, hỏi tại sao Meghan phải từ bỏ mọi thứ khi lấy chồng là cách nghĩ rất Mỹ. Bản thân vương tế Philip đã phải từ bỏ sự nghiệp đầy triển vọng trong hải quân để chấp nhận vị trí đứng sau Nữ hoàng, và cả đời tận tụy cho công việc. Nữ hoàng Elizabeth sau đám tang vài ngày là quay lại làm việc, và vẫn tiếp tục ở tuổi 95. Là thành viên của hoàng gia Anh không chỉ là làm người nổi tiếng—đi kèm với nó là nghĩa vụ và trách nhiệm.

  1. Đem chuyện gia đình lên truyền hình

Văn hóa Anh nói chung, cũng như văn hóa Việt, không thích những người phơi chuyện gia đình trên TV cho mọi người xem. Bởi vậy người Anh mới có câu “Don’t wash your dirty linen/ laundry in public”. Bởi vậy trong tháng 3, khi được hỏi cuộc phỏng vấn Oprah có phù hợp/ thích đáng (appropriate) không, ở Anh chỉ có 21% nói có và 47% nói không, trong khi ở Mỹ 44% nói có và 20% nói không.

Trước khi rời hoàng gia, Meghan đã bị không ưa vì ông bố xuất hiện khắp nơi nói này nói nọ với báo chí—cách cư xử bị xem là tầm thường, thô tục. Từ lúc rời đi, Meghan và Harry liên tục xuất hiện trên truyền thông kể khổ về gia đình hoàng gia. Với người Mỹ, đó có thể là gossip thú vị, nhưng với người Anh, đó là cách cư xử hoàn toàn không phù hợp. Gia đình hoàng gia, vì chỉ là biểu tượng và không có quyền lực thật sự, thậm chí không bao giờ đưa ra quan điểm chính trị hay quan điểm cá nhân vì bất kỳ chuyện gì, khoan nói đến chuyện đưa mâu thuẫn trong nhà ra cho mọi người xem.

  1. Phát biểu không trung thực

Như đã viết trước đây, Meghan có rất nhiều phát biểu bị báo chí khui ra là không đúng sự thật.

Chẳng hạn, Meghan bảo mình và Harry có đám cưới riêng ba ngày trước đám cưới chính thức—điều này là không thể vì trái với luật pháp Anh.

Meghan nói con trai Archie không được làm hoàng tử vì có dòng máu da màu—trên thực tế, Archie không có quyền lấy tước vị hoàng tử vì lệnh của vua George V năm 1917 nói trong hoàng gia chỉ những người trong dòng kế vị trực tiếp mới được phong là hoàng tử hay công chúa và được tước vị His/Her Royal Highness, tức là theo luật, chỉ con trai cả của William và Kate là George được chức hoàng tử. Năm 2013, Nữ hoàng tác động đưa ra luật để các con sau của William và Kate cũng được phong hoàng tử, nhưng William là người kế vị trực tiếp sau Charles (Charles kế vị sau Nữ hoàng), còn Harry và con cái của Harry không được kế vị ngôi vua.

Ðây chỉ là vài ví dụ, ngoài ra báo chí cũng phơi ra nhiều chi tiết không thật hoặc mâu thuẫn khác như tại sao Archie không được thuế dân trả tiền an ninh 24/7, quan hệ của Meghan với cha ruột, lần cuối Meghan gặp chị Samantha, chi tiết Kate làm Meghan khóc trước đám cưới, hiểu biết của Meghan về đời sống hoàng gia trước hôn nhân, chi tiết hoàng gia “tịch thu” passport của Meghan…. và vô số các tuyên bố khác4.

  1. Mâu thuẫn giữa lời nói và việc làm

Harry và Meghan từng bị chỉ trích là đạo đức giả vì đi máy bay riêng sau khi dự sự kiện về biến đổi khí hậu5.

Harry và Meghan cũng bị xem là đạo đức giả vì kể lể là gia đình hoàng gia cắt đứt tài chính và họ phải tự trả tiền an ninh, dù chính mình lên tiếng muốn độc lập về tài chính, và tuyên bố rời khỏi hoàng gia để có riêng tư nhưng từ đó đến nay xuất hiện trên truyền thông và trả lời phỏng vấn không ngừng nghỉ.

Meghan Markle. Newsweek

  1. Tuyên bố rời khỏi gia đình hoàng gia nhưng vẫn sử dụng và lạm dụng danh hiệu

Thêm một lý do khác khiến Meghan bị xem là đạo đức giả là từ bỏ gia đình hoàng gia, không còn làm trách nhiệm của công tước phu nhân, liên tục chỉ trích gia đình hoàng gia và hệ thống quân chủ nói chung, nhưng không từ bỏ tước vị. Ði khắp nơi, Meghan vẫn sử dụng tước vị Duchess of Sussex (công tước phu nhân xứ Sussex).

Khi ra cuốn sách thiếu nhi “The Bench”, Meghan để tên trên bìa là Meghan, the Duchess of Sussex.

Khi xuất hiện trong video tháng 10 vừa qua để đọc cuốn sách cho trẻ em, Meghan giới thiệu bản thân là Duchess of Sussex6.

Không chỉ vậy, gần đây Meghan đi xa hơn và sử dụng danh hiệu hoàng gia để vận động cho nghỉ thai sản được trả lương (paid maternity leave) ở Hoa Kỳ7. Trước đây, năm 2020, Meghan từng bị chỉ trích khi lên tiếng kêu gọi người Mỹ đi bầu cử, và nói mọi người cần chống lại ngôn ngữ thù hận (hate speech), thông tin sai lệch, và sự tiêu cực trên mạng, vì trên nguyên tắc thành viên của gia đình hoàng gia không được lên tiếng về chính trị và không được thể hiện quan điểm ủng hộ bất kỳ phe phái nào, càng không được can thiệp vào chính trị nước khác8. Khi đó một số người đã bênh vực, bảo Meghan chỉ kêu gọi bầu cử chứ không nói bầu cho ai, nhưng hành động gần đây khi kêu gọi cho luật nghỉ thai sản ở Hoa Kỳ, Meghan hoàn toàn vi phạm nguyên tắc của hoàng gia Anh.

  1. Luôn tỏ vẻ mình là nạn nhân

Quan trọng hơn hết, ở Anh Meghan bị ghét vì luôn ra vẻ mình là nạn nhân và đặc biệt xoáy vào vấn đề chủng tộc. Một số người Anh có thể không thích gia đình hoàng gia hoặc không ưa hệ thống quân chủ, nhưng cũng chẳng ưa cặp Harry và Meghan, đặc biệt cách than thở mình là nạn nhân, phải tự trả tiền an ninh, bị cắt tài chính…trong khi vẫn có nhiều nguồn thu nhập. Ðặc biệt trong mùa dịch vừa qua, cách Harry và Meghan than thở thương thân dù đang sống trong nhà trị giá 14 triệu đô và có 16 phòng tắm9, càng gây khó chịu khi rất nhiều người mất việc nhưng không được tiền nghỉ phép (furlough) hoặc có chút an sinh xã hội nhưng không đủ sống.

Từ xa, nhiều người Mỹ và người Việt ở Mỹ có thể nghĩ Meghan bị ghét chỉ vì do phân biệt chủng tộc. Trên thực tế, xã hội Anh rất khác xã hội Mỹ, vấn đề chủng tộc ở Anh cũng rất khác Mỹ. Meghan bị ghét vì rất nhiều lý do, và tôi cho rằng Meghan càng xuất hiện nhiều, sẽ càng có nhiều người không ủng hộ.

HDN

1: https://baotreonline.com/van-hoc/tre-voices/meghan-harry-nhin-tu-anh.baotre

2: https://yougov.co.uk/topics/politics/articles-reports/2021/09/03/public-opinion-continues-fall-harry-and-meghan

3: https://www.washingtonpost.com/technology/2021/10/27/meghan-markle-twitter-hate-campaign/

4: https://www.dailymail.co.uk/news/article-9338421/Royal-revelations-test.html

5: https://www.independent.co.uk/climate-change/news/harry-meghan-private-jet-climate-b1928545.html

6: https://www.itv.com/news/2021-10-27/meghan-markle-reads-from-bestseller-book-inspired-by-harry-and-archie

7: https://www.dailymail.co.uk/news/article-10163679/Meghan-Markle-called-two-senators-lobby-vote-favor-paid-parental-leave.html

8: https://www.theguardian.com/us-news/2020/sep/23/harry-and-meghan-criticised-after-video-urging-americans-to-vote

9: https://www.cosmopolitan.com/entertainment/celebs/a33594228/meghan-markle-prince-harry-14-million-mansion/