1
Chỗ tôi ngồi mỗi ngày nhìn ra thấy sông như một bức tranh tĩnh. “Tĩnh” là bởi mọi thứ tôi nhìn qua cửa kính dường như không chuyển động. “Tĩnh” còn bởi, nếu không có tiếng gõ phím lách chách của tôi thì không âm thanh nào vang lên xung quanh cả. Tôi không mở quạt vì luôn có gió mát nhẹ dù cho mùa nóng nhất.
Hàng ngày, vào đúng một giờ cố định, có tiếng nói to, ồn ào của mấy chị lao công lau hành lang hay dọn rác. Thỉnh thoảng có tiếng bước chân ai đó đi ra từ thang máy và nhanh chóng trả lại sự yên ắng sau tiếng mở khóa, đóng cửa.
Còn bên ngoài, qua khung kính tôi cảm giác mặt sông ngày nào cũng chừng ấy chiếc tàu, luôn đứng yên. Mọi thứ đều tương đối, cái nhìn và cảm nghĩ của tôi chỉ thấy một cách tương đối bởi tôi đâu có lúc nào cũng nhìn ra sông. Cái tĩnh đậm nét ngay cả dòng nước cũng chỉ là một bệt màu chạy dài và hàng lá xanh dày bờ bên kia như có bàn tay cắt tỉa thẳng đều tăm tắp làm nên đường biên phân chia mặt sông và bầu trời.
Tuy nhiên có lúc quanh tôi là những âm thanh của gió. Gió ầm ào, vội vã. Tôi tưởng tượng nó lồng lên, gào rú, giằng xé, xoay tròn cuốn mọi thứ trên đường đi kèm theo tiếng hú, cùng những tiếng động mà nó quét qua như loạt tiếng mái tôn lập xập, tiếng va chạm, cọ xát của vật với vật. Một tấm bìa carton – là rác, tung lên giữa khoảng không, lượn lờ, bổng lên rồi hạ xuống, rồi trôi sang một phía khác, trước khi tiếp đất nó còn bị gió vờn nhiều vòng nữa… Màu trời sậm lại chia thành hai phần. Phía trên màn mây xám đen đầy đe dọa và bên dưới sông nấn níu chút màu xanh nhạt mỏng mảnh, yếu ớt. Có một chiếc tàu khá lớn đang ở thật xa, dấu chỉ nhận ra nó là những chấm sáng đèn nổi rõ. Tôi không biết tàu đang về, đang đi hay neo đậu mà lên đèn sớm vậy, hay vì sắp mưa? Và rồi rất nhanh, cơn mưa chiều trắng xóa che kín hết mọi thứ, sông cũng chẳng còn nói chi những chiếc tàu.
Sông chìm trong màn mưa nhưng là bức tranh “động” với tiếng mưa rơi đều. Nếu mạch viết còn, tiếng gõ phím lách chách của tôi cùng với âm mưa làm nên giai điệu có tiếng của bộ gõ nổi lên khi nhanh, dồn dập, lúc đứt quãng trên âm giai rì rào của nước phụ thuộc vào mạch suy nghĩ của tôi.
Tôi đứng lên và ngắm mưa. Mưa tháng Chín có khi ngày hai đợt sáng chiều, có khi chỉ buổi chiều, đôi lúc làm nên 4 mùa trong một ngày trên mặt sông. Mưa Sài Gòn thường không ề à dai dẳng mà ào tuôn xối xả rồi dứt nhanh. Cảm giác mưa đến và đi cũng vội. Nhưng có hôm, mưa râm rỉ kéo dài từ chiều đến tối khiến bức tranh sông của tôi tuyền một màu xám chán ngắt.
Và, tuyệt vời nhất là sau mưa. Hôm nào mưa sớm, sau mưa nắng chiều vàng màu dịu mắt nhưng đẹp lung linh. Có hôm mưa trễ, sau đó nổi rõ lấm chấm sáng đèn trong những ô của tòa nhà trước mặt. Có hôm mưa sớm, đến đi nhanh để lại bầu trời đen trong vào buổi tối, những chiếc tàu trên sông lên đèn từ hồi nào làm thành đường viền lấp lánh của những viên kim cương. Tuyệt vời hơn, trăng hiện ra bắt đầu từ màu vàng, lên cao dần thành màu sáng trắng và lặng lẽ chậm trôi về mặt bên kia cao ốc mà tôi chưa bao giờ ngắm lúc nó tàn trên hè phố…
Kìa, như có ai vừa vén tấm màn mưa cho bức tranh sông rõ dần. Trời xanh trở lại nhanh. Vài chiếc tàu lớn đang về và rời đi. Có tiếng còi hụ thật dài. Như chưa hề có một cơn mưa sầm sập trước đó…
Sắp mưa
2
Một chiều tôi có việc ra khỏi nhà. Trời đẹp và nắng thật nhạt vừa đủ cho tôi bỏ lại cây dù vì nghĩ không cần đến nó. Và cho đến lúc mưa ầm ào kéo đến thì tôi đã ngồi ở một nơi an toàn để làm vài ba công việc. Mưa kéo dài hay tôi giải quyết mọi thứ nhanh quá khiến sốt ruột vì phải ngồi đợi mưa lâu. Lại thấy hối hận vì mình không đem theo dù, trong trường hợp này nó là vật cho tôi nương vào để có thể thả bộ trên vỉa hè; còn nữa, đó là cảm giác thật sự được sống chậm. Tôi đã bỏ qua mất một cơ hội trong cuộc sống dù chậm đến đâu cũng thấy nhanh, ăn sáng chưa xong đã nghĩ đến ăn trưa rồi chiều ăn gì…
Đợi mưa luôn mang tâm trạng nôn nóng dù biết rất rõ mình không có gì phải vội. Nhìn ra màn mưa, tôi bỗng nhớ bức tranh “tĩnh” và “động” mỗi ngày của mình cho đến khi bước chân tôi không chờ nữa, mưa đã bắt đầu nhẹ hạt bay bay. Vậy mà, lúc tôi ngồi trên xe buýt về nhà, mưa lại trút ào như đổ xuống nhân gian bao bực tức giận dỗi. Tôi nhìn xuống đường, nước bắt đầu dâng lên cao, làn xe máy chạy qua đùa sóng về hai phía rồi dội lại khiến vài chiếc xe liêu xiêu. Đang giờ tan làm, xe máy, xe hơi lộn xộn. May quá, cửa xe buýt đóng kín nên tôi không phải nghe tiếng còi inh ỏi. Tôi nhớ những tấm hình triều cường tôi đã chụp khá nhiều, một con đường bên sông ngập nước, chiếc xe tải ào qua và nước ùa hết vào những ngôi nhà mặt phố. Những đứa trẻ ngồi trên xe máy ôm chặt lưng cha, tạm trú trong vùng bình yên giữa biển nước cuồn cuộn chảy…
Vậy mà, khi tôi về đến nhà thì cơn mưa dứt, chỉ có con đường còn ngập nhưng rồi nước sẽ rút nhanh. Tôi nhìn ra sông, mọi thứ thật bình thản. Vài con chim sẻ chùm chụm sà xuống tìm những hạt cơm tôi bỏ sáng nay. Ngày sắp hết – tháng Chín, mưa đuổi mùa đi dần về những ngày khô se lạnh, Giáng Sinh, hết năm rồi Tết… Bởi thế nên cảm giác mưa tháng Chín cũng vội.
Triều cường trên đường Trần Xuân Soạn Q7
3
Khi tôi viết những dòng trên thì cơn bão Yagi vẫn còn ở đẩu đâu xa lắm. Trong những ngày nó tiến dần vào đất liền, những cơn mưa tháng Chín đến rồi đi như nhiều cơn mưa tháng Chín của hơn nửa thế kỷ trước mà tôi thuộc lòng bài thơ “Thu mênh mông” của Phạm Khánh Vũ, đăng trên tuần báo Tuổi Ngọc phát hành ở miền Nam trước năm 1975:
Tháng chín mưa dầm trên mái ngói
Người ra đi chia nửa trời sầu
Chẳng lẽ như chim lười biếng hót
Mà người thì thôi đã quên nhau
…
Rồi Yagi ập vào miền Bắc như một trận cuồng phong quét qua, quật ngã mọi thứ và tiếp theo, mưa do hoàn lưu bão như giáng thêm một cú đánh cực mạnh vào vết thương còn đỏ hỏn: sụt đất, sạt lở, lũ quét… Phận người nhỏ bé và bất lực trước cơn thịnh nộ của thiên nhiên. Bao nhiêu mạng người đã trả giá quá đắt cho những hậu quả qua bàn tay can thiệp không hiểu biết và cả lòng tham của con người nửa thế kỷ nay. Người ta lại có dịp nói về những cây lụt năm Giáp Thìn trong quá khứ và hiện tại 1904, 1964, rồi 2024 theo chu kỳ 60 năm ở 3 miền Nam, Trung, Bắc. Không tin cũng phải giật mình!
Nhất thuỷ, nhị hoả – không gì nhanh bằng nước để hiểu cơn thịnh nộ của đất trời. Vậy nhưng, cho dù là mưa, là gió bão lũ… thời gian vẫn cứ lừ lừ trôi một cách tưởng là chậm mà hoá nhanh vô cùng. Ông Trời – một nhân vật ảo tồn tại ngàn đời nay trong tâm thức mọi người. Có Trời hay không tuỳ vào niềm tin, hy vọng và cả thất vọng. Nhưng tôi tin mặt đất sẽ hồi sinh, con người nghiệm được bài học về giá trị cuộc sống, tình thương yêu, sự mất mát… Thời gian luôn là mầu nhiệm kể cả khi người ta đau khổ hay hạnh phúc.
Triều cường trên đường Trần Xuân Soạn Q7
Bài và hình ĐTTT
