Cố gắng giành lấy thiện cảm của ai đó, người miền Nam gọi là “lấy lòng,” còn người Mỹ gọi là “To try to win someone’s heart.” Ở đâu, bất cứ lãnh vực nào, chúng ta đều nhìn thấy người này tìm cách “lấy lòng” người kia. Tuy nhiên, “lấy lòng” là một nghệ thuật, không phải cứ cố gắng (to try) thì thành công, nếu không khéo lại bị phản tác dụng. Dù biết rằng “lấy lòng” là một kiểu xã giao, nhưng sự xã giao bộc lộ tính giả tạo quá nhiều (gọi là màu mè, lên gân) thì sự “lấy lòng” này bị “tổ trác” nhiều hơn là gây được thiện cảm với người mình muốn “lấy lòng” nhắm tới.
Một ông gốc Việt ở Little Sài Gòn (quận Cam) đi sắm bông chơi Tết Nguyên Ðán đã lên mạng xã hội bực bội kêu gào ông luôn bị nhầm lẫn là người “Chinese” bởi cái mũi tẹt và da vàng, riết rồi bất cứ cái gì có dính dáng tới chữ “China,” “Chinese” đều khiến ông khó chịu. Năm nay, ông không mua bông Tết ở các chợ hoa Việt, mà chọn mua ở các tiệm Mỹ. Hỏi tại sao? Ổng nói trước đây ổng mua bông chợ Việt bán để trưng bày qua được Tết mà thôi, qua Tết rồi trồng ra đất cây không sống được. Vài năm nay có rất nhiều tiệm Mỹ bán bông Việt Nam, nhiều nhứt là cúc vàng, mua chơi Tết xong đem trồng ra sau vườn cây mọc mạnh lắm nên năm nay kiếm thêm một mớ loại nào giống tốt, cây mập mà cao, bông bự hơn cái chén để vừa trang trí phòng khách nhìn sang trọng, và sau Tết bưng nguyên chậu hạ thổ luôn. Tuy nhiên, vô tiệm The Home Depot bưng chục chậu cúc vàng lên xe đẩy thì thấy ngoài việc quấn giấy đỏ quanh chậu, trên cây còn gắn thêm tấm thiệp màu đỏ in chữ nhũ vàng “Happy Chinese New Year” nên ổng tức tối bỏ lại hết. Hỏi sao ông không nói với người quản lý: “Mấy mày để cái thiệp đó thì khỏi bán cho khách Vietnamese.” Ổng nói kệ nó, trách nhiệm nó phải tìm hiểu để biết ai là khách hàng của nó, nó bán nó cần khách mua chớ đâu phải khách cần nó. Tui vô Costco rinh chục chậu, cây cao, bông bự mà còn rẻ hơn nữa. Rõ ràng, người quản lý The Home Depot đã cố gắng “lấy lòng” khách hàng gốc Á, nhưng vì không biết rõ chi tiết “các loại Á” nên đã bị “lệch pha.”
Quả thật, hai năm nay tới ngày Tết Việt Nam tôi đi chợ Mỹ thấy họ đều bán thêm các loại bông Tết Việt Nam. Ngoài các loại bông Tây cho lễ, Tết Tây thì những loại bông cho lễ, Tết Việt đều được kết thêm ribbon (ruy-băng), thiệp giấy màu đỏ in chữ nhũ vàng trên cây hoặc quấn giấy đỏ quanh chậu, như một dấu hiệu cho thấy người bán “lấy lòng” và mời gọi khách mua những mặt hàng đó cho ngày lễ, Tết Việt. Ngoài các loại cúc vàng, các tiệm Mỹ còn bán thêm cây trường sanh (phát tài) là loại cây không đẹp nhưng người Việt thích mua cái tên nó trong dịp Tết như một cách mua may mắn, tài lộc. Trong những ngày cận Tết Nguyên Ðán, đi bất cứ tiệm, chợ Mỹ nào cũng tràn ngập một sắc vàng rực rỡ của giống cúc đại đóa.
Bông cúc vàng bán trong tiệm The Home Depot, thành phố Garden Grove. photo: Tạ Phong Tần / Trẻ
Trưa Mùng Một Nhâm Dần, tôi vô tiệm The Home Depot ở thành phố Garden Grove coi, thấy những chậu bông cúc vàng lớn đã bán hết sạch, còn lại một ít chậu bông cúc vàng nhỏ có quấn giấy đỏ và treo thiệp đỏ, nhưng thay vì thiệp in dòng chữ “Happy Chinese New Year” thì đã được thay thế bằng thiệp đỏ in dòng chữ tiếng Anh “Bestwishes for the New Year” ở trên, ngoài ra chính giữa có chữ “Phúc” lớn, chữ “Lâm Môn,” “Cát Tường Như Ý” (chữ Hoa.) Tôi công nhận là ông ở trên nói đúng vì tiệm The Home Depot rất “nhạy” khi họ đã nhanh chóng phát hiện ra sai lầm và “chữa cháy” ngay lập tức. Còn tiệm Costco đã bán sạch bách hết một “rừng” chậu cúc đại đóa vàng loại lớn, chỉ còn lại một ít cây phát tài và khách Việt vẫn tiếp tục chọn mua cây.
Phần lớn các quán ăn ở Little Sài Gòn theo hướng càng xếp được nhiều bàn khách trong quán càng tốt nên các quán này đều có lối đi chật chội, chỗ ngồi không thoải mái. Khách muốn ngồi ghế trong thì ngồi xuống phần ngoài của ghế rồi chống tay nhích dần vô (trong tư thế ngồi,) không thể đứng thẳng người lên được do bị mặt bàn ép phần bụng sát vô lưng ghế. Cá biệt có quán “đặc sản” trên đường Westminster (thành phố Westminster) kê khoảng hai chục bàn khách nhưng chỉ cho khách ăn bằng cái muỗng nhựa mềm và nhỏ (loại $1/bịch 100 cái bán trong chợ Việt.) Cô bạn mời tôi vô quán này ăn đúng 3 lần thì cả 3 lần người bồi bàn đều đưa ra loại muỗng ấy. Tôi hỏi xin cái muỗng khác lớn hơn thì họ trả lời chỉ có loại muỗng nhựa đó mà thôi. Tôi có cảm giác chủ quán này coi khách như ăn xin, thiếu tôn trọng khách. Chưa kể họ keo kiệt không mướn đủ bồi bàn phục vụ khách, mà để cho những cô trẻ mặc áo bà ba (giả gái quê) ngồi bàn uống bia với khách giống như quán bia ôm ở Việt Nam. Tôi biết những cô này không phải nhân viên do chủ quán trả lương vì tôi để ý thấy mấy cô không bao giờ nhận order của khách, không bưng thức ăn lên bàn, cũng không lấy giùm chén dĩa đũa muỗng khi thực khách bàn khác cần thêm. Tuần rồi, cô bạn lại đề nghị chúng tôi vô quán này ăn cơm tất niên thì tôi dứt khoát trả lời “Không” dù giá rẻ, thức ăn có những món ngon. Tôi chọn một restaurant Việt nhỏ khác hơi xa khu Little Sài Gòn, giá bán có nhỉnh hơn quán trên nhưng restaurant này bày biện trang nhã, rộng rãi, nhân viên phục vụ lịch sự, vui vẻ. Ðặc biệt chủ restaurant luôn xuất hiện cám ơn khách làm cho thực khách cảm thấy nhà hàng rất tôn trọng mình. Tôi cho rằng restaurant này tuy có bất tiện về vị trí (từ nhà tôi tới đây mất 30 phút lái xe) nhưng chủ quán biết “lấy lòng” thực khách nên dù quán xa khu trung tâm thì vẫn thu hút bởi món ăn ngon và phong cách phục vụ.
Cây trường sanh (phát tài, cây tiền) bán trong tiệm Costco. photo: Tạ Phong Tần / Trẻ
Hoặc restaurant thay vì kê thêm được bốn bàn khách ngồi (sát cửa restroom) như người khác thì chủ dùng chỗ này trang trí hoa lá cây cỏ theo mùa lễ, Tết cho khách tự do chụp hình. Ðây cũng là cách “lấy lòng” khách. Dĩ nhiên không ai vô đó chụp hình rồi đi, mà người ta sẽ ngồi lại ăn uống gì đó luôn. Thấy đơn giản nhưng cái “lưỡi câu” này cực kỳ nhạy bén vậy.
Tuy nhiên, cũng có khi “lấy lòng” không đúng phương pháp mà bị tác dụng ngược. Số là vừa rồi chính phủ ông Biden đã tổ chức phát free mỗi cư dân 4 bộ kit test Covid-19 nhưng nhiều người gốc Việt đã tỏ ra tức giận khi biết số kit test này đã được mua từ Trung Quốc bằng số tiền không nhỏ lấy từ ngân khố quốc gia.
Little Sài Gòn có một ông bác sĩ chuyên khoa Mắt gốc Việt (văn phòng trên đường Bolsa) bị nhiều người đã từng là bệnh nhân của ông vô Google đánh giá xấu và chỉ trích thậm tệ đội ngũ nhân viên tiếp tân, trợ lý là “hách dịch,” “thiếu tôn trọng bệnh nhân,” “đề nghị thay đổi nhân viên tiếp tân,” “không bao giờ quay lại lần thứ hai,” v.v. Tôi công nhận những chỉ trích đó đúng vì tôi cũng từng khám mắt ở đó. Tôi không biết ông bác sĩ có đọc thấy những lời chỉ trích này hay không mà thời gian trôi qua thì cung cấp phục vụ bệnh nhân vẫn không thay đổi.
Người Việt có câu: “Ngọt mật chết ruồi,” “Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.” Trừ lãnh vực truyền thông (nhứt định phải khách quan và tôn trọng sự thật,) nếu bạn kinh doanh mà nắm được nghệ thuật “Ngọt mật” thì “ruồi” sẽ “té” vô tay bạn không đếm xuể.
TPT
