Hoạt động quân sự của Hoa Kỳ tại đảo Greenland được biết tới từ nhiều thập niên qua, nhưng việc khám phá ra Trại Century bị chôn vùi dưới lớp băng đá mới đây tiết lộ cho thấy kế hoạch và mức độ hoạt động của quân đội Hoa Kỳ tại hòn đảo Bắc Cực này rộng hơn nhiều so với những gì người ta biết.
Khi đang bay trên khu vực Vòng Bắc Cực vào mùa xuân năm ngoái, một nhóm các nhà khoa học của NASA đang thử nghiệm một hệ thống radar mới ở phía bắc đảo Greenland thì bất ngờ phát hiện ra có điều gì đó bất thường ở bên dưới lòng đất.
Các thiết bị radar của họ cho thấy sâu bên dưới lớp băng đá có một khu định cư được kết nối bằng một mạng lưới đường hầm, giống như một nền văn minh cổ đã biến mất và qua thời gian đã bị băng đá bao phủ.
Những gì mà các nhà khoa học nhìn thấy trên màn hình thiết bị không phải là một nền văn minh đã biến mất mà là tàn tích của một căn cứ quân sự Hoa Kỳ được xây dựng dưới băng đá trong thời chiến tranh lạnh.
Trại Century
Căn cứ quân sự này là một phần trong kế hoạch đầy tham vọng và bí mật của Ngũ Giác Đài, được gọi là Dự án Iceworm, nhằm xây dựng một mạng lưới gồm các bãi phóng hỏa tiễn nguyên tử nằm bên dưới lớp băng Bắc Cực. Cơ sở ngầm này được thiết kế để lưu trữ 600 hỏa tiễn đạn đạo tầm trung, cho thấy mức độ tham gia của Hoa Kỳ tại Greenland trong hơn nửa thế kỷ qua không chỉ giới hạn ở việc đóng quân và theo dõi các hoạt động trong vùng.
Trại Century, tên gọi của tiền đồn này, được xây dựng một phần vào năm 1959 và bị bỏ hoang vào năm 1967 sau khi lớp băng đá ở đây được cho là không đủ vững chắc để hỗ trợ mạng lưới phóng hỏa tiễn như trong kế hoạch ban đầu. Qua nhiều năm, băng đá tích tụ và hiện nay cơ sở này bị chôn vùi dưới lớp băng ít nhất là 100 bộ Anh (30 mét).
Trước chuyến bay của cơ quan NASA, trại này được một số ít người biết đến như là một cơ sở nghiên cứu bề ngoài, nhưng mục đích quân sự thực sự của nó đã được giữ bí mật cho đến năm 1996. Nhóm các nhà khoa học của NASA chụp được bức ảnh toàn cảnh đầu tiên của trại vào tháng 4 năm ngoái.
Không chỉ là tàn tích rơi rớt lại của thời chiến tranh lạnh, Trại Century còn là lời nhắc nhở về sự hiện diện lâu dài của Hoa Kỳ trên lãnh thổ Greenland của Đan Mạch, và việc này đôi khi đã gây tranh cãi. Trong lịch sử, để duy trì chủ quyền đối với Greenland, Đan Mạch đã phải từ bỏ một phần lãnh thổ này cho Hoa Kỳ để nhận lại sự hỗ trợ an ninh.
Tổng thống Donald Trump mới đây thậm chí còn đi xa hơn một bước, chỉ trích Đan Mạch vì không đủ khả năng bảo vệ Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới, và đe dọa sẽ dùng vũ lực để chiếm lãnh thổ này nhân danh nền an ninh của quốc gia Hoa Kỳ.
Hiệp ước năm 1951
Thực ra Hoa Kỳ có quyền thiết lập các căn cứ quân sự ở Greenland nếu muốn, dựa trên hiệp ước năm 1951 với Đan Mạch cho phép Hoa Kỳ xây dựng Trại Century, một điều mà các chính trị gia Đan Mạch đã nhắc nhở chính phủ Washington một cách công khai trong thời gian gần đây để nhằm giảm bớt căng thẳng.
Các giới chức Greenland và Đan Mạch đã tìm cách chống lại ý kiến của ông Trump bằng cách chứng minh rằng họ sẵn sàng để cho quân đội Hoa Kỳ tăng cường sự hiện diện trong khi từ chối việc Hoa Kỳ tiếp quản toàn bộ lãnh thổ này.
Trong thời chiến tranh lạnh đã từng có lúc Hoa Kỳ thiết lập 17 căn cứ quân sự ở Greenland, trong đó có Trại Century, và duy trì khoảng 10,000 quân ở đó. Hiện nay, số binh lính đã giảm xuống chỉ còn dưới 200 tại một căn cứ có tên là Căn cứ Không gian Pituffik, trước đây được gọi là Căn cứ Không quân Thule.
Sự hiện diện của vũ khí nguyên tử của Hoa Kỳ tại Greenland trong quá khứ đã từng gây ra căng thẳng ngoại giao với Đan Mạch. Quân đội Hoa Kỳ vào thời điểm đó đã không tiết lộ mục đích liên quan đến vũ khí nguyên tử của Trại Century với Copenhagen, là chính phủ luôn có quan điểm chống lại loại vũ khí này.
Năm 1968, một máy bay ném bom B-52 mang vũ khí nguyên tử đã bị rơi gần Căn cứ Không quân Thule, khiến cho các thùng chứa vũ khí bị vỡ ra và phân tán, dẫn đến ô nhiễm phóng xạ trên băng biển. Sự việc này đã gây ra tranh cãi công khai ở Đan Mạch, cũng như tiết lộ cho thấy Hoa Kỳ đã âm thầm lưu trữ vũ khí nguyên tử tại Căn cứ Không quân Thule mà không thông báo cho Copenhagen hoặc Greenland biết.
Dạo gần đây, cuộc vận động của ông Trump để nhằm kiểm soát Greenland và việc Hoa Kỳ đang đẩy mạnh hoạt động gián điệp trên hòn đảo này đã khiến người dân Greenland cảm thấy bất an, đẩy họ xích lại gần với Đan Mạch hơn.
Greenland giàu khoáng sản đã là một phần trong các chính sách về an ninh Bắc Cực của Hoa Kỳ kể từ đầu Thế chiến II. Vào thời điểm Đức chiếm đóng Đan Mạch vào năm 1940, Greenland là thuộc địa của Đan Mạch. Hoa Kỳ đã tỏ ra lo ngại về việc người Đức có thể chiếm đóng hòn đảo này để làm căn cứ cho các hoạt động quân sự của họ ở gần Hoa Kỳ hơn.
Năm 1941, đại diện Đan Mạch tại Washington, không tuân thủ chỉ thị từ Copenhagen, đã ký một thỏa thuận chuyển giao trách nhiệm phòng thủ Greenland cho Hoa Kỳ và trao cho Washington quyền thiết lập các căn cứ quân sự trên đảo.
Sau khi chiến tranh kết thúc, Hoa Kỳ đã từ chối yêu cầu của Đan Mạch rằng họ phải rời khỏi Greenland, và thay vào đó đề nghị mua lại hòn đảo này với giá $100 triệu. Đan Mạch từ chối lời đề nghị. Năm 1951, quốc hội Đan Mạch đã phê chuẩn hiệp ước năm 1941, cho phép Hoa Kỳ duy trì quân đội ở trên đảo.
Vài điều thú vị
Ngũ Giác Đài từng công khai ca ngợi công trình xây dựng Trại Century như là một thành tựu về kỹ thuật, nhưng mục đích thực sự của nó vẫn là điều bí mật, thậm chí ngay cả với nhiều người từng phục vụ ở đó, đại khái nghĩ rằng căn cứ này chỉ là một trạm nghiên cứu, cho đến khi các kế hoạch bí mật của Ngũ Giác Đài được giải mật cách đây gần 30 năm.
Với 21 đường hầm thông nhau trải dài gần 2 dặm, được đào trực tiếp vào bên dưới lớp băng đá, căn cứ được cung cấp năng lượng bởi một lò phản ứng hạt nhân đã được lắp ráp sẵn từ trước và được kéo xuyên qua lớp băng tuyết từ một địa điểm cách xa hơn 130 dặm. Tại đây có khu ngủ nghỉ, phòng tập thể dục, nhà vệ sinh, phòng thí nghiệm và nhà ăn tập thể chứa được khoảng 200 quân nhân.
Khu vực quanh năm phủ tuyết đá và nhiệt độ bên ngoài luôn ở mức âm độ. Vào mùa đông ngày rất ngắn nên nhiều khi những người làm việc ở đây không buồn lên trên mà chỉ ở dưới hầm có khi kéo dài trong nhiều tuần lễ liên tiếp.
Phải mất 6 thập niên và phải nhờ đến những thiết bị cực kỳ tinh vi có thể nhìn xuyên thấu lớp băng dày thì toàn khu vực Trại Century nằm vùi sâu bên dưới mới được phát hiện. Với thiết bị radar UAVSAR mới này, các nhà khoa học NASA hy vọng có thể lập bản đồ đáy của lớp băng đá ở Greenland và Nam Cực, nơi có các sông băng nằm trên nền lớp đá lục địa sâu hàng nhiều cây số bên dưới bề mặt băng, để dự báo mực nước biển sẽ dâng cao bao nhiêu và nhanh đến mức nào. Việc tình cờ phát hiện ra Trại Century một cách ngẫu nhiên trên một chuyến bay đã mang lại nhiều điều thú vị có liên quan đến hoạt động quân sự của Hoa Kỳ trên hòn đảo Greenland.
VH
