Nói về sriracha, không thể không đề cập đến câu chuyện của một nhân vật gần như gắn liền với loại tương ớt này, một người Việt tỵ nạn: ông David Trần, người sáng lập Huy Fong Foods, nguyên là một thiếu tá trong quân đội VNCH, đã trốn thoát khỏi VN trên chiếc thuyền tên Huey Fong.
NHIỀU KỲ – KỲ 13
Ông sinh năm 1945 tại Sóc Trăng trong một gia đình thương gia. Năm 16 tuổi ông lên Saigon làm việc tại một cửa hàng hóa chất, nhưng sau đó quay về quê học trung học và gia nhập quân đội cho đến 1975.
Sau khi xuất ngũ, ông cùng người anh trồng ớt trên mảnh đất gia đình, lúc này ở Saigon, để làm tương ớt vì thấy các loại trên thị trường không đủ cay hoặc kém hương vị. Áp dụng kiến thức khi làm việc ở cửa hàng hóa chất cũng như kinh nghiệm lúc phục vụ ở nhà bếp quân đội, ông tự làm tương ớt lấy tên là Pepper Sa-te, đóng trong các lọ thủy tinh đựng thức ăn trẻ em tái chế, đem bán và vận chuyển trên chiếc xe đạp cọc cạch.
Năm 1978 chính quyền cộng sản VN bắt đầu đàn áp người gốc Hoa, ông và 3000 người khác lên chiếc thuyền chở hàng Huey Fong chạy đến Hong Kong. Lúc đó ông đã 33 tuổi, có vốn liếng mang theo giấu trong lon sữa bò là 83 lượng vàng. Sau 8 tháng ở trại tỵ nạn Hong Kong ông được nhập cư tại Boston cuối tháng Giêng 1979, vẫn nuôi ý định làm tương ớt.
Năm 1980, biết ở California có ớt tươi, ông sang Los Angeles, bán vàng và mua một tòa nhà rộng 5,000 sq ft ở khu phố Tầu. Tháng Hai năm đó ông thành lập Huy Fong Foods để ghi nhớ chiếc tàu đã chở ông tới Hong Kong, chuyên sản xuất loại tương cay tên Sriracha, với biểu tượng là con gà trống, vì ông tuổi Dậu.
Lúc đầu ông làm tương rất thủ công và giao cho các nhà hàng và chợ Á Châu vùng Los Angeles, San Diego, thỉnh thoảng tới San Francisco. Ông sản xuất một số loại tương ớt và bột ớt, gồm Pepper Sa-te, Sambal Oelek, Chili Garlic, Sambal Badjak và Sriracha Hot Sauce.
nguồn: straitstimes.com/
Thấy hàng bán được, ông ký hợp đồng với Craig Underwood để được cung cấp ớt jalapeno làm tương. Hợp đồng ban đầu chỉ có 50 mẫu đất nhưng vài năm sau, thỏa thuận đã lên tới 1,700 mẫu trồng ớt jalapeno đỏ tươi trải dài khắp quận hạt Ventura đến Kern, Nam California. Bảy năm sau, Huy Fong Foods chuyển đến một cơ sở khác, rộng 68,000 sqft ở Rosemead, cũng thuộc quận hạt Los Angeles, xây dựng cơ sở sản xuất và trụ sở chính rộng hàng trăm ngàn sqft tại Irwindale, thuộc thành phố San Gabriel Valley, California năm 2010.
Sriracha nổi lên như một hiện tượng ở San Gabriel Valley sau đó lan rộng toàn nước Mỹ, tới Canada và Mexico cùng hơn mười quốc gia khác vào năm 2009. Năm đó, tương ớt Sriracha được Bon Appétit – nguyệt san về giải trí và ẩm thực, vinh danh là “Ingredient of the Year.”
Năm 2012, Huy Fong Foods đạt doanh thu $60 triệu từ các sản phẩm tương ớt. Hoạt động của công ty luôn tăng trưởng với tốc độ 20%/năm. Nhưng cùng với tốc độ phát triển nhanh chóng của công ty, lại xuất hiện nhiều thách thức.
(theo Saigon Nhỏ)
