Thời gian gần đây, phong trào “tiêm chất tăng sinh collagen,” “uống viên collagen” được quảng cáo rần rần rộ rộ trên mạng xã hội. Khách hàng của các sản phẩm collagen phần lớn là các cô gái trẻ, thậm chí rất là trẻ (dưới 20 tuổi.)
Vậy collagen là gì? Tiếng Hy Lạp, “collagen” được gọi là “kólla,” tiếng Việt có nghĩa là keo dán. Y học giải thích “collagen là một loại protein chính trong cơ thể, chiếm khoảng 30% tổng lượng protein và có vai trò như một chất kết dính, giúp các mô và cơ quan trong cơ thể được liên kết với nhau. Collagen được tìm thấy ở da, xương, cơ, gân, dây chằng, mạch máu, giác mạc và răng. Nó giúp duy trì độ đàn hồi và độ bền của các mô và cơ quan này.”
Theo luật xã hội, dưới 18 trở xuống 14 tuổi thiếu niên, từ 18 tới 30 tuổi được coi là thanh niên. Trong tiếng Việt, tráng niên là độ tuổi (niên) sung sức (tráng kiện) của con người, là thời kỳ có sức khỏe tốt nhứt. Tuy nhiên, khái niệm “tráng niên” không được quy định trong luật hoặc y học, nó còn tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể của từng cá nhân, có nhiều người giai đoạn 30 – 40 tuổi vẫn “tráng niên”. Vì vậy, có thể hiểu thiếu niên là giai đoạn con người vẫn chưa phát triển thể chất đầy đủ (thiếu), thanh (đương) niên là giai đoạn đang phát triển tiến tới mục tiêu trưởng thành hoàn thiện về thể chất.
Có người giai đoạn phát triển hoàn thiện thể chất dài, có người giai đoạn phát triển hoàn thiện thể chất ngắn, không ai giống ai, miễn còn phát triển là “còn sung.” Cá nhân tôi, năm 23 tuổi đi khám sức khỏe làm hồ sơ xin việc, đo chiều cao 155 cm, 5 năm sau đo lại tôi cao 157 cm, bây giờ là 160 cm, và bộ răng của tôi vẫn chưa mọc hoàn chỉnh 4 cái răng cùng (răng khôn).
Trưởng thành về thể chất và trưởng thành về trí tuệ không bắt buộc phải đi đôi với nhau. Có người thể chất trưởng thành hoàn hảo, nhưng trí tuệ vẫn còn ở giai đoạn “ầu ơ ví dầu,” tình trạng nhiều sinh viên ở Việt Nam bị kẻ gian “khống chế online” và “bắt cóc online” là điển hình cho sự to xác mà không khôn. Ngược lại có những người nhờ học tập liên tục và giao tiếp xã hội mà “khôn trước tuổi.” Không có cá nhân nào giống y hệt cá nhân nào, vì vậy không cần thiết phải thấy ai đó nói họ “thế này,” “thế kia” thì ta vội vàng bắt chước làm giống như họ, hợp với họ chưa chắc hợp với mình.
Nếu quý độc giả đã từng bơm bong bóng và chơi bong bóng, quý vị đều biết cái bong bóng cao su nó luôn luôn căng bóng khi quý vị bơm và nó giữ trạng thái căng bóng thời gian vài ngày, và nó từ từ giảm độ căng do áp suất không khí trong bong bóng thẩm thấu ra ngoài, trong lúc đang bơm nó không bao giờ giảm căng. Da của chúng ta cũng vậy, nhưng da chúng ta có collagen kết dính và không thẩm thấu hơi như bong bóng, ít nhứt là trong độ tuổi phát triển – trưởng thành – tráng niên, da chúng ta luôn luôn căng mà văn chương gọi là “tràn trề nhựa sống.”
Trước đây, có người quen biết tôi bị đau khớp đầu gối, bèn “tư vấn” tôi ăn nhiều đậu bắp hấp để “tạo chất nhờn.” Trời ơi, ăn đậu bắp thì nó chạy vô bao tử, tiêu hóa rồi chạy xuống ruột, chớ nhớt đậu bắp đó làm sao chạy qua hai cái đầu gối được.
Collagen không tồn tại độc lập dưới dạng các phân tử collagen riêng lẻ, mà là một phần của cấu trúc phức tạp, tạo nên các mô như da, xương, sụn, gân và mạch máu. Có thể nói collagen là một dạng protein nội sinh, tức tự cơ thể tạo ra để liên kết các mô, nó như hồ (vữa) kết dính, vừa sản xuất ra là dùng lắp vô xây gạch ngay, collagen không đứng riêng lẻ độc lập. Vì vậy, việc người trẻ tự ý mua “viên uống collagen” hoặc “tiêm collagen” vô tội vạ chỉ làm tốn tiền, làm giàu cho người bán hàng và thật sự không cần thiết, còn thứ được uống vô, chích vô thân thể không phải là collagen, thật sự chúng là gì thì tôi không biết, cũng không tìm thấy câu trả lời vì nhà sản xuất cũng như người bán hàng không cho biết.
Cô Esther Jeong livestreams kể lại sự việc. Ảnh cắt từ video clip.
Dùng “viên uống collagen” mà không hiểu collagen thì tiền mất tật mang. Tệ hơn nữa, chích collagen đôi khi còn gây hại ngược lại người dùng. Cô Esther Jeong – một nhà thiết kế thời trang gốc Hàn sống ở nước ngoài, mới đây đã livestream kể lại câu chuyện kinh hoàng của cô khi bị mất thị lực vĩnh viễn ở mắt trái sau khi chích collagen làm đẹp tại một phòng khám thẩm mỹ ở Seoul. Theo lời kể, Esther đã chích một mũi Juvelook Volume (chất kích thích sản sinh collagen.) Trong lúc thực hiện, cô nhanh chóng nhận ra điều bất thường ở mắt trái và kêu cứu, nhưng không được cứu chữa kịp thời. Phải mất ba ngày sau cô mới được khám ở bệnh viện và rất sốc (shock) khi biết mắt trái mất thị lực hoàn toàn vì mũi chích collagen làm đẹp đó.
Nhà sản xuất nói rằng sản phẩm collagen của họ là “thủy phân,” “cô đặc” gì đó từ collagen động vật. Tôi không tin điều này. Collagen cũng giống như keo dán tươi, quý vị chỉ cần thoa một lớp mỏng vô bề mặt muốn dán thì nó dính rất chắc, đổ keo nhiều quá nó không dính mà trở nên nhão nhoét, sản phẩm keo khô thì vô dụng. Chúng ta chỉ cần ăn uống sản phẩm từ động vật (da, chân giò, thịt đầu heo) để cơ thể chúng ta tự sản xuất ra collagen mỗi ngày là đủ dùng, đủ khiến cho da đẹp.
Trong nghề pháp y, để phân biệt vết thương có khi nạn nhân còn sống hay sau khi nạn nhân chết, người ta chú ý vô độ đàn hồi của da ở miệng vết thương. Nếu vết thương có khi nạn nhân còn sống, miệng vết thương hở ra và rỉ máu quanh rìa lớp da vì collagen trong da co lại. Nếu vết thương có sau khi nạn nhân đã chết, miệng vết thương không hở, rìa da miệng vết thương không rỉ máu. Quy tắc này đúng tuyệt đối cho tất cả người và động vật, bất kể tuổi tác, chứng tỏ cơ thể luôn luôn sản sinh ra collagen và sản sinh rất nhiều, collagen hoạt động chức năng liên kết tốt cho tới khi người/động vật đó qua đời. Do đó, chúng ta không cần phải sợ khi nghe người bán hàng “hù dọa” nếu chúng ta không dùng sản phẩm của họ thì cơ thể thiếu collagen.
Ngày xưa, để mô tả một làn da đẹp, các văn nhân thường mô tả cô gái trẻ tắm suối, tắm bên giếng, tắm ao sen vào ban đêm. Không biết quý vị thế nào, riêng tôi khi đọc những đoạn văn ấy tôi có thể cảm nhận được làn da nhân vật nữ mịn màng, bóng láng, mát rượi nếu sờ vô. Tạo sao phải là suối, giếng, ao sen mà không là nơi khác? Xin thưa, đó là những nguồn nước thanh mát, sạch sẽ, uống vô ngọt thanh trong cổ họng. Tại sao phải ban đêm? Vì khoảng thời gian đó không khí mát dịu, trong lành, tinh khiết, mà thời nay người ta gọi là “fresh air.” Trái cây fresh ngon như thế nào thì không khí fresh cũng “ngon” như thế đó. Tại sao phải là cô gái trẻ mà không phải là một “đại thẩm” hay “lão bà bà”? Vì chỉ có làn da cô gái trẻ khỏe mạnh (không sợ lạnh khi tắm đêm ngoài trời) mới có thể căng bóng mịn màng một cách “thiên nhiên” không cần tô vẽ phấn son, không cần đắp lên mỹ phẩm mắc tiền. Kết hợp ba yếu tố: vệ sinh sạch sẽ, môi trường sống lành mạnh, sức khỏe tuổi trẻ, thì chấp hết tất cả các loại collagen “ngoại sinh” đang láo nháo trên thị trường online.
Khi quý vị trẻ, là quý vị đang sở hữu một lượng collagen dồi dào tràn trề trong cơ thể, tội tình phải mua thêm?
TPT
