“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.

Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.

Ðinh, một vật dụng nhỏ bé nhưng thiết yếu trong xây dựng, cơ khí và nghề mộc, đóng vai trò làm khớp nối, chốt treo, lâu lâu còn dùng để trang trí. Thường làm từ kim loại (thép, đồng) hoặc gỗ (đinh gỗ), đinh có đầu nhọn hình mũi kim và đầu còn lại phẳng hoặc không đầu, với vô số biến thể như đinh dây thép, đinh ghim, đinh không đầu (brad), đinh chân nhỏ (tack) và đinh gai (spike), tùy thuộc vào ứng dụng. Lịch sử phát triển của đinh cũng hấp dẫn theo hành trình tiến hóa của nhân loài:

  1. Đinh Rèn Thủ Công (Tiền Sử – Thế Kỷ 19): Trước thế kỷ 19, đinh được rèn thủ công từ sắt non, nung nóng với carbon, tạo thành thanh vuông. Thợ rèn làm thon một đầu thành que, giữ khối vuông làm đầu đinh, rồi dùng búa đập tạo hình qua khuôn lỗ vuông. Đinh đồng cổ nhất, niên đại 3400 TCN, được tìm thấy ở Ai Cập. Kinh Thánh cũng ghi nhận đinh trong các sự kiện lịch sử, như đinh sắt cho đền thờ Solomon hay đinh trên thập giá.
  2. Đinh Cắt (1790 – 1890): Cuối thế kỷ 18, việc sản xuất đinh được cơ khí hóa, thay thế quy trình thủ công tốn thời gian. Máy cắt đinh, được cấp bằng sáng chế bởi Jacob Perkins (Mỹ, 1795) và Joseph Dyer (Anh), cắt đinh từ tấm sắt nóng chảy, giảm chi phí và dần thay thế đinh gỗ. Đến cuối thế kỷ 19, đinh cắt bị vượt qua bởi đinh dây do hiệu suất cao hơn.
  3. Đinh Dây (từ 1860 – Hiện Tại): Ra đời tại Pháp, đinh dây được sản xuất từ cuộn thép qua các khuôn, cắt thành đoạn ngắn và tạo hình. Giá rẻ và sản xuất hàng loạt, đinh dây chiếm 90% sản lượng vào năm 1913, khiến đinh rèn gần như biến mất. Ngày nay, đinh thép thống trị, với thép carbon thấp (0.1% carbon) cho gỗ và thép carbon cao (0.5-0.75% carbon) cho bê tông. Đinh hiện đại còn được mạ kẽm hoặc phủ polymer để chống ăn mòn.
Xem thêm:   Sắc màu bluebonnet

Đinh được định danh bằng hệ mét (trừ Mỹ), ví dụ đinh 50×3.0 dài 50mm (không tính đầu) và đường kính 3mm, làm tròn đến mm gần nhất. Ở Mỹ, hệ “penny” (ký hiệu “d”) vẫn phổ biến, như 10d tương ứng 3 inch. Từ đinh đồng cổ đại đến đinh thép hiện đại, đinh đã chuyển mình từ sản phẩm thủ công quý hiếm thành mặt hàng công nghiệp phổ thông. Các cải tiến như đinh mạ kẽm, thép không gỉ và đinh bắn (dùng súng bắn đinh) tiếp tục nâng cao hiệu quả trong xây dựng và cơ khí, khẳng định vai trò không thể thay thế của đinh trong đời sống. Có thể bạn không bao giờ để ý tới một cây đinh, cho đến khi bạn đạp trúng nó – lúc đó, lịch sử hàng ngàn năm của đinh sẽ “chạm” vào bạn theo cách rất… đau đớn!