Sổ Tay kỳ này xin gởi đến các bạn những mẩu chuyện về đời sống ghi chép được.
Bài tạp bút sau đây là của nhà văn PHẠM CÔNG LUẬN. Tác giả sinh năm 1961 tại Sài Gòn, nổi tiếng với Sài Gòn – Chuyện đời của phố, anh được nhiều độc giả trẻ yêu mến. Bài viết của anh dí dỏm và chân tình.
Giống như rất nhiều người trên trái đất này, tôi thích uống cà phê mỗi ngày. Từ đó, tôi dễ bị cuốn hút vào những bài viết về loại thức uống này. Đa số là bài nghiên cứu hoặc tản văn, nhưng thỉnh thoảng có vài bài thơ nhắc đến ly cà phê, như là cái cớ dẫn dắt cảm xúc của tác giả.
Bài thơ đầu tiên tôi biết trong số đó là bài “Thơ Ba Mén” của nhà văn Bình Nguyên Lộc, có lẽ nhiều người biết. Ngòi bút của ông thấm đậm tình quê hương qua các tập sách như “Mưa thu nhớ tằm”, “Những bước lang thang trên hè phố Sài Gòn”… và trong một số truyện ngắn. Bài “Thơ Ba Mén” của ông dung dị như một lời kể chuyện nhưng dựng lại cả một trời dĩ vãng của đất Sài Gòn – Gia Định của những năm 1950-60. Nhân vật trong thơ là những ai đó mà sao rất gần gũi, giống như ba tôi, dượng Hai taxi, dượng Mười nấu bếp… sống trong xóm, cùng hoàn cảnh xa quê, kiếm sống mỗi ngày ở các công sở, trên chiếc xe chở khách, trong gian bếp chật chội của một nhà hàng. Có lúc, trên đường về nhà họ tấp vào một quán cà phê vỉa hè hay sát bên chợ nhỏ, nhìn mưa rơi ngoài hiên quán và bắt gặp những người đồng tâm trạng với mình:
Lạnh thấm lòng, mưa mai lác đác,
Quán bên hè, uống tách cà-phê.
Nhìn ghe bỗng chạnh tình quê,
Rưng rưng nước mắt: tư bề người dưng.
Bến Ông Lãnh màn mưa bao phủ,
Ghe thương hồ ủ rũ dưới kia.
Ghe ơi, vài bữa ghe về,
Nhắn người dưới ruộng, cô Quì còn không?
Mùi đất nước ruộng bùn phảng phất,
Nhớ cố hương ngây ngất lòng sầu.
Năm năm, bao cuộc bể dâu?
Phút giây in lại như hầu hôm qua.
Bàn bên cạnh, một ông bới tóc,
Liếc sang nhìn đang khóc trộm thầm.
Đoán mình là kẻ đồng tâm,
Lân la nói chuyện. Mưa dầm cứ rơi.
Cà-phê nóng lên hơi nghi ngút,
Lò than hồng lách tách nổ ran.
Nghe người kể chuyện xóm làng,
Cõi lòng ấm dịu, bàng hoàng bâng khuâng.
Viết lại đây mẩu đời luân lạc,
Thương những người chìm nổi, đầy vơi.
Thơ quê khôn tả hết lời,
Để ghi dấu vết một thời chiến tranh.
