Nhạc sĩ, ca sĩ, diễn viên điện ảnh Kris Kristofferson vừa qua đời tại nhà riêng ở Hawaii sau một cơn bạo bệnh, hưởng thọ 88 tuổi. Ông là một tên tuổi lớn trong làng nhạc Country, nổi tiếng là một nhà soạn nhạc với phong cách mới và đã chia dòng nhạc Country ở Nashville vào cuối thập niên 1960 thành “trước Kris và sau Kris,” với lối kể chuyện về tình yêu và đời sống vô cùng trần trụi và chân thật.

Ảnh: Mark Humpfrey/AP       

Kris Kristofferson ra đời tại Brownsville, Texas, trong một gia đình có truyền thống quân đội. Cha ông, Lars Henry Kristofferson lúc bấy giờ là một sĩ quan Không Quân, khi về hưu lên đến chức Thiếu Tướng. Thời còn nhỏ Kris rất mê thơ văn và thể thao, đặc biệt môn Rugby tức bóng bầu dục phát xuất từ Anh. Sau trung học anh ghi danh vào Pomona College ở California, tốt nghiệp summa cum laude (tối ưu) ngành Văn Chương năm 1958 và được học bổng toàn phần vào đại học Oxford ở Anh Quốc.

Ảnh gia đình

Tại Oxford, Kristofferson làm quen với các tác phẩm và tác giả kinh điển của văn chương thế giới, đặc biệt là William Blake mà anh gọi là nhà thơ có ảnh hưởng lớn nhất đối với mình. Kris không những chơi rugby cho đội Oxford mà còn từng đoạt giải quán quân môn quyền anh. Và cũng tại Oxford Kristofferson bắt đầu soạn ca khúc dưới nghệ danh Kris Carson. Tốt nghiệp Oxford năm 1960, Kris trở về Cali, lập gia đình với Frances Beer, bắt đầu một cuộc sống bình thường như bao người khác. Dưới áp lực từ gia đình, anh gia nhập quân đội, mang lon Thiếu Uý và được gởi sang Tây Đức. Tại đây anh bắt đầu viết nhạc trở lại và lập một ban nhạc rock.

Ảnh: U.S. Army

Sau khi hoàn tất nghĩa vụ quân sự ở Đức năm 1965, Kris tưởng mình sẽ được gởi sang Việt Nam như bao nhiêu bạn bè khác. Nào ngờ cấp trên lại muốn chuyển anh về dạy Văn Chương tại đại học quân sự West Point. Đối với nhiều người đàn ông Mỹ lúc bấy giờ thì đây là một cơ hội tiến thân bằng vàng. Thế nhưng Kris lại từ chối cơ hội ấy, xin giải ngũ, rồi mang vợ con sang Nashville để theo đuổi giấc mơ làm nhạc sĩ. Cha mẹ anh bị sốc nặng, tuyên bố từ thằng con “cà chớn” của mình. Thời gian đầu Kris không tìm được việc trong showbiz, đứa con trai đầu lòng lại bị bệnh bẩm sinh, nên Kris phải làm đủ thứ việc để nuôi gia đình, kể cả làm lao công quét dọn trong studio của Columbia Records.

Kris Kristofferson năm 1973 (AP File)

Ngoài ra anh còn làm phi công trực thăng cho hãng Petroleum Helicopters International, chuyên chở công nhân ra các giàn khoan trong Vịnh Mexico. Những ngày tháng ở Lafayette, Louisiana, cũng là lúc anh có thì giờ để soạn nhạc. Vô số ca khúc nổi tiếng sau này đã ra đời trong khoảng thời gian ấy. Johnny Cash lúc bấy giờ là một tên tuổi lớn tại Nashville. Để được Cash chú ý, Kris đã liều lĩnh đáp trực thăng xuống trước sân nhà Cash và nhất định không chịu rời đi trước khi được hát cho John nghe ít nhất một bài của mình. Nghe xong bản “Sunday Morning Coming Down”, Johnny Cash không những thích quá mà còn thu vào dĩa và đoạt giải “Song of the Year” cho chính mình.

Johnny Cash và Kris Kristofferson tại giải Country Music Award tại Nashville, 1983 (AP)

Kể từ đó các nhạc phẩm của Kristofferson lan truyền mạnh tại Nashville. Vô số ca nhạc sĩ đã dùng nhạc của anh để làm top hit cho họ. Nào là Ray Price với bài “For The Good Times”, rồi thì Sammi Smith với “Help Me Make It Through The Night”, nhưng có lẽ đặc biệt hơn cả là nữ ca sĩ nhạc rock Janis Joplin với bản “Me And Bobby McGee”. Đây cũng là thời điểm phong trào phản chiến đang lên cao. Kris Kristofferson vốn dân nhà binh nên không ưa chuyện đó và đã soạn bài “Vietnam Blues” để ủng hộ lính Mỹ đang chiến đấu tại Việt Nam. Đến giữa thập niên 1970, Kristofferson còn kiêm thêm nghề đóng phim, và phải nói tương đối thành công. Cao điểm là phim “A Star Is Born” (1976) đóng chung với Barbra Streisand.

Bìa dĩa nhạc phim (wikimedia)

Năm 1968, vợ đầu của Kristofferson ly dị để cùng hai đứa con trở về Cali vì không chịu nổi đời sống bấp bênh ở Nashville. Năm 1973 Kristofferson tái giá với nữ ca sĩ Rita Coolidge; hai người làm nhạc và đi show chung một thời gian. Nhưng cuộc hôn nhân này cũng không bền. Đến năm 1980 thì hai người ly dị, Kris giữ đứa con gái Casey và trở thành gà trống nuôi con. Ít lâu sau anh gặp một sinh viên Luật (trong phòng tập gym) ở Malibu tên Lisa Meyers, hai người làm quen và chẳng bao lâu sau họ trở thành đôi bạn đời đúng nghĩa. Họ lấy nhau năm 1983. Lisa giúp Kris nuôi 3 đứa con trước của anh và tặng cho anh thêm 5 đứa nữa, y như chương trình TV thời 70-80 “Eight Is Enough”!!

Bìa một dĩa nhạc của Kris & Rita

Kristofferson kể rằng sau khi lấy Lisa, anh bắt đầu nhìn đời bằng cặp mắt khác và nghiệm ra rằng gia đình mới quan trọng hơn hết. Bản thân Lisa lại là một luật sư không dính dáng gì đến showbiz nên nhờ vậy cuộc sống của họ cân bằng hơn. Cô nói mặc dù Kris mắc bệnh Lyme disease đã từ lâu và do đó trí nhớ của anh bị ảnh hưởng, nhưng anh vẫn có thể đi tour được vì anh không quên nhạc của mình, chỉ cần có người giúp anh làm những công việc linh tinh. Năm 2021 Kris Kristofferson tuyên bố giải nghệ để về dưỡng già tại Hana, Maui. Người viết rất vui đã được xem anh trình diễn trước đó không lâu tại đại hội âm nhạc 4th of July của Willie Nelson ở Austin (có đăng trên báo Trẻ). Vĩnh biệt Kris, “for the good times…”

Ảnh: Ron Galella