Một nước cộng hòa nhỏ hơn lỗ mũi nằm bên rìa thủ đô Vilnius của Lithuania. Uzupis trong tiếng Lithuania có nghĩa là bên kia dòng sông, và dòng sông Vilnia tách Vilnius và Uzupis thành hai phần.
Ðây đầu tiên là nơi cư ngụ của người Do Thái khi chiếc cầu đầu tiên bắc qua con sông Vilnia vào thế kỷ 16. Nhỏ và rất tách biệt với phần còn lại của Vilnius. Uzupis là một chốn tồi tàn và nghèo khó hơn nhưng ngay từ thời xa xưa đã mang hơi thở của tự do và những nghệ sĩ theo đường lối phi chính thống cũng đã tìm đến đây. Trong Ðệ nhị Thế Chiến, người Do Thái bị diệt gần hết, nghĩa trang Do Thái ở Uzupis cũng bị chính quyền Soviet phá hủy và Uzupis thành một chốn bỏ hoang với người vô gia cư, gái điếm và những người bị cho là bên lề xã hội đến cư ngụ.
Vào thời liên bang Soviet sụp đổ, Lithuania tuyên bố độc lập năm 1990 thì Uzupis là nơi mà người Lithuania ít quan tâm nhất, tồi tàn và nhiều building không được cung cấp dịch vụ tối thiểu như điện, nước.
Tất cả đã đổi thay khi những nghệ sĩ bohemian với tinh thần hippy, những cư dân của Uzupis đã tuyên bố độc lập vào năm 1997. Uzupis trở thành một nền cộng hòa với quốc kỳ, quốc ca, tiền tệ, có cả tổng thống và nội các. Một bản hiến pháp gồm 38 điều được soạn thảo bởi những người lập quốc do Tổng thống Romas Lilekis và Bộ trưởng ngoại giao Thomas Chepaitis. Có cả “một quân đội gồm 11 người” cũng được thành lập nhưng sau đó giải thể.
Quốc gia này là một vườn ươm những tư tưởng tự do và phóng khoáng cho những nghệ sĩ trẻ. Ðiều này không ngạc nhiên vì Tổng thống của Uzupis, Romas Lilekis cũng là một nhà thơ, nhạc sĩ và đạo diễn phim. Còn Bộ trưởng tư pháp đồng thời là giám đốc đài truyền hình quốc gia Uzupis. Bộ trưởng ngoại giao Thomas Chepaitis lại cũng là một tác giả.
Quốc kỳ của Uzupis vẽ bàn tay và một lỗ hổng có ý nghĩa là con người bất khả sở hữu vật chất gì mãi mãi. Biểu tượng của thành phố là một nữ thiên thần thổi kèn trumpet nối bầu trời với con người. Du khách vào thành phố sẽ được cấp thị thực nhập cảnh đóng trên hộ chiếu tại Bưu điện Uzupis. Nội các của Uzupis thì được họp tại quán “Uzupis Cabinet Café” và cũng là nơi gặp gỡ của nghệ sĩ.
Dẫu vậy, hiến pháp của Uzupis cũng được Giáo hàng Francis ban phước năm 2018, và công dân danh dự của nền cộng hòa này có cả những VIP như Ðạt Lai Lạt ma. Uzupis thực sự vận hành như một ý niệm về thiên đường Utopia của giới nghệ sĩ với những điều ghi trong hiến pháp như “Công dân có quyền là một cá thể duy nhất”. Một điều gì đó rất gypsy, rất bohemian của nền cộng hòa kỳ quặc đậm chất nghệ sĩ này.
Ngày nay Uzupis đã thành một điểm thu hút và giới thượng lưu Lithuania và Nga đã chuyển đến đây, ngay cả cựu thị trưởng thành phố Vilnius kế cận cũng dọn luôn tới nơi này. Và những nhà lập quốc thì cũng đang lo lắng làm sao để tinh thần của nền cộng hòa Uzupis vẫn giữ được bản chất bohemian ban sơ của nó.
S
