Một công ty dược phẩm ma mãnh đã phù phép thuốc Valium chuyên trị chứng rối loạn lo âu (anxiety disorder) thành thuốc trị bá bệnh “căng cứng tâm thần” (psychic tension) – một thuật ngữ được đẻ ra bởi chính những người thành lập công ty này. Purdue đã biến Valium thành dược phẩm đầu tiên cán mốc doanh số 100 triệu USD.

Tiếp đến, ba anh em bác sĩ tâm lý nhà Sackler đã bào chế tiếp loại thuốc phiện họ morphine có tên là MS Contin. Nó trở thành thuốc giảm đau chuẩn mực cho bệnh nhân ung thư và chăm sóc an lão (hospice) – những người bệnh trước sau gì cũng chết nên nghiện không phải là vấn đề. Tuy nhiên, ngay từ thời điểm này, Purdue và nhà Sackler đã truyền bá thông tin lệch lạc rằng loại thuốc opioid này có nguy cơ gây nghiện chỉ nhỏ hơn 1%. Ý tưởng của nhà Sackler là biến thuốc phiện opioid thành loại thuốc giảm đau đại trà cho dân chúng Mỹ. Nhưng MS Contin là dược phẩm dành cho người sắp chết nên vào thập niên 90, Purdue đã chế ra loại thuốc mới OxyContin giảm đau, với hoạt chất oxycodone thay thế morphine trong MS Contin. Rất nhiều giới chuyên môn bị lừa rằng oxycodone yếu hơn morphine, nhưng sự thật là oxycodone “phê” hơn morphine 50%.

Purdue bắt đầu với hàng loạt chiến dịch bẩn thỉu, chi trả thao túng tất cả các mắt xích đến người dùng cuối đời. Nhà phân phối được chiết khấu, nhà thuốc có thể trả hàng hoàn tiền, bệnh nhân thậm chí được nhận coupon. Các học giả y khoa được tài trợ, tạp chí được nhận bộn tiền khi đăng bài, chính trị gia nhận những khoản quyên góp lớn từ cả Purdue lẫn nhà Sackler. Nhưng quan trọng nhất, người mà bệnh nhân trao trọn niềm tin là cánh bác sĩ – những người được trả lương để quảng bá tác dụng của OxyContin như một món quà từ thiên nhiên, “một quyền lợi nghiện ma túy phổ quát không chỉ dành cho bệnh nhân cuối đời mà cho mọi công dân Mỹ”.

Chỉ trong 5 năm, 1996-2001, số đơn thuốc OxyContin bùng nổ từ 300,000 lên 6 triệu. Và tính từ năm 1997 đến nay, đã có hơn 200,000 con nghiện OxyContin lìa đời vì quá liều. Có những vùng mà số đơn kê còn nhiều hơn dân số trong vùng. Hàng trăm bác sĩ vi phạm lời thề Hippocrates trở thành những kẻ giao dịch ma túy, và những phòng khám như vậy bị gọi là “lò thuốc phiện – pill mill”.

Một khi đã nghiện OxyContin thì khó thể dứt bỏ, bởi hội chứng ngưng dùng rất tệ hại: lo lắng, tuyệt vọng, trầm cảm, sợ hãi … đi cùng với những triệu chứng thể chất khác như tiêu chảy, ói mửa, bồn chồn, đổ mồ hôi, nóng lạnh bất thường … y hệt như những kẻ nghiện á phiện.

Purdue và nhà Sackler đã kiếm 35 tỷ USD bằng việc bơm thuốc phiện OxyContin ra thị trường đại chúng. Các vụ kiện tập thể bắt đầu dồn dập. Năm 2007, Purdue chi hơn 600 triệu dollar để dàn xếp sau khi bị chính quyền liên bang đệ đơn hình sự. Tháng 3-2019, tiểu bang Oklahoma buộc Purdue phải chi trả 270 triệu dollar về thảm họa nghiện opioid. Tháng 9-2019, Purdue đệ đơn phá sản sau khi có hơn 2000 đơn kiện. Tệ hơn là những con nghiện OxyContin lại chuyển qua dùng fentanyl giá rẻ và độc hại nhập lậu từ Trung Cộng. Sự nhục nhã và bí mật của nhà Sackler đã bị phơi bày, nhưng đại dịch nghiện opioid vẫn là di chứng cần nhiều năm mới chữa lành.

S