Điệu bi bốp

Năm đó tôi về Huế nghỉ hè.

Cuối tuần, các dì, cậu thường mở máy pick up (máy nghe nhạc ngày xưa giống cái tủ thấp, mở nắp, có radio và máy nghe dĩa tự động) nhảy các điệu như tango, cha cha, đặc biệt dì Ti (Nhảy hay nhất nhì ở Huế, thời đó) và cậu Tâm thường chơi nhạc Elvis, nhảy bi bốp

Tôi biết tên điệu nhảy này, từ đó.

Lúc 13 tuổi, tôi về Ðà Nẵng nghỉ hè nhà Dì, tối cuối tuần vui chơi tiệc tùng nhảy nhót. Họ và 2 cô gái thường nhảy điệu bi bốp, cũng với máy pick up thùng.

Tôi thấy thích điệu nhảy này.

Bi bốp và tôi

Khi vô Sài Gòn, 14 tuổi, tôi có hai quyết định, thứ nhất học võ, thứ nhì học nhảy đầm. Võ thì tôi bắt đầu với Thiếu Lâm tại đền thờ Trần Hưng Ðạo nằm trên đường Hiền Vương, Tân Ðịnh, nhảy đầm thì học với thằng bạn 16 tuổi, tập mỗi đêm tại nhà nó, cách nhà tôi mấy căn ở Phú Nhuận.

– 1,2,3 1,2,3 1,2 hỉ.

Tôi tập hoài, vẫn trật nhạc.

– Nì! Không bước trong chữ “Hỉ”, tao lộn

Và tôi biết tại sao trật nhạc.

– Ðừng “Hỉ” giùm cái

Cho nên, bước của bi bốp là 1,2,3 1,2,3 1,2…

Vậy bi bốp là gì?

Ðó là cuộc cách mạng đổi mới cuối cùng của phong cách nhảy đầm và âm nhạc mà chúng ta được biết tới (Nguồn gốc của chữ “Bebop” bắt nguồn từ loại ca hát ngẫu hứng,) như một nhánh của các dàn nhạc swing lớn, bi bốp đã bị ảnh hưởng bởi loại nhạc khiêu vũ swing. Trong bi bốp, nhịp điệu nhấn mạnh vô tiếng trống bass (Trầm) tới tiếng cymbal (Chập chả), điều này đã làm cho bi bốp trôi chảy hơn.

Nhưng thật ra thì lúc đó đâu phải ai cũng khoái nhảy bi bốp, vì loại nhạc này không dùng cho khiêu vũ, bởi được chơi với nhịp điệu quá nhanh, hơn nữa bi bốp với kiểu chơi ngẫu hứng và kỹ thuật trình diễn điêu luyện nên được coi như một loại âm nhạc của nghệ thuật, không phải cho nhảy đầm.

Bắt đầu nổi tiếng

Từ các bản bi bốp được thu âm và phát hành, sau đó, đã có nhiều thay đổi, đơn giản hơn vào những năm cuối 40, đầu 50, người ta bắt đầu thích và nhạc bi bốp đã được phổ biến, bốc lên, trở thành thời đại hoàng kim của loại nhạc này. Riêng trong khiêu vũ, những biến cải của nhạc swing, jazz đã được tạo ra thành điệu nhảy bi bốp với cái tên khác như: “Nhảy bước nhanh, nhảy swing nhanh”.

Đặc trưng của điệu Bebop

Tuy thoát ra từ điệu nhảy swing, nhưng swing chậm, còn có màn kèn saxo sô lô buồn quá, nên bớt chất rộn ràng vui tươi, còn bi bốp, lại giống sắc thái của loại rock của thời kỳ 60-70 với màn ghi ta sô lô tưng bừng, sôi động, nên gây cảm hứng nhiều cho người nhảy.

Bi bốp là một điệu nhạc, đa âm, tiết tấu nhanh (giống như kiểu swing nhanh), và những nhịp nhanh, chính được viết rất rõ, đều đặn, cho nên điệu nhảy bi bốp cũng mang đặc tính đó. Bước nhảy bi bốp từ ban đầu có 6 bước, sau đó được phát triển thành 8 bước (Căn bản lên và xuống gồm 24 bước), có thể cộng vào đúng nhịp bằng những bước (riêng) khác. Những động tác của tay có một phong cách riêng gọi là “Kiểu”, như cụng cánh tay (Từ bàn tay tới chỏ), đẩy tay xoay vòng, kéo tay lại (Xoay ngược lại), chéo tay ôm hông, cụng 2 tay, đôi khi các người nhảy bi bốp giỏi chơi luôn màn nhảy với 2 cô cùng một lúc, nhưng không hay ho gì vì thường chỉ nhảy những động tác căn bản.

Bi bốp Việt Nam

Cũng như rượu sâm banh, phô mai, các điệu nhảy đầm đã theo chân người Pháp tới Việt Nam, trong đó có món bi bốp (Bi bốp kiểu Pháp). Nhưng Việt đã chế món bi bốp Pháp đơn giản và động tác tay ít, bước chân hay cà giựt (Như nhảy swing, rock) thành món bi bốp Việt có nhiều động tác tay, chân bước thấp, đẹp hơn.

… Học bước, biết loại nhạc, nghe nhạc, tập đi cho đúng nhịp điệu bi bốp trong 1 tháng. Vậy là xong!

– Tháng ni học phi- guya tay.

Tôi bị lẩm cẩm vụ thiếu lâm

– Ðòn tay?

– Mi nhà quê, nhảy đầm không có đòn, chỉ có p-h-i-g-u-y-a.

Bây giờ thì tôi biết hậu quả của vụ nói tiếng Pháp giọng Huế!

Thêm màn học tay là đủ bộ bi bốp.

Nhưng học xong phải thực tập thì mới khá.

– Nì! Mi tìm đào đi.

– Bạn gái còn chưa có lấy đâu ra đào nhảy đầm, cha tìm đi.

– Coi có bum thì nhào vô nhảy bi bốp.

Nhưng lúc đó bum ở Sài Gòn thường là của choai choai tổ chức, mà choai choai không nhảy bi bốp, chỉ toàn xì lô, twist, giựt gân, chỗ khá hơn thì có cha cha, rumba.

Mấy ngày sau, tập bi bốp xong, P nói.

– Có đào nhảy rồi!

– Ai?

– Nhỏ này mới quen, cũng mới học xong bi bốp, đang muốn nhảy “Sống”

Hai hôm sau, 6 giờ tối thứ Bảy, phòng khách nhà bạn, đèn vàng ấm áp, 6 chai cô ca mua sẵn, 10 cái bánh pa tê sô của tiệm bưu điện, 3 phong kẹo cao su Mỹ, 4 phong sô cô la Pháp bày trên bàn.

Tôi và bạn đang dài cổ chờ cô bạn nhảy tới như lời hứa.

6 giờ 15… 6 giờ 30…

7 giờ thì cô bạn tới, chuông reng.

– Xin lỗi! Em phải cho cá ăn nên trễ, má em la hoài, không cho đi, em trốn cửa sau.

Em ngồi bàn, ăn sơ sơ có 3 cái pa tê sô, nốc 1 chai Cô ca, xơi phong sô cô la, xong!

Nhảy!

Nhạc bi bốp từ máy quay dĩa nổi, bài “California’s dreaming” bạn tôi mần trước. Xong tới phiên tôi.

– Trật nhịp rồi anh.

Tôi đứng, chờ nhạc.

– Anh bắt nhịp nhạc, vô liền, nhảy đầm không ai đứng đợi nhạc lâu như vậy.

Tôi theo nhịp, những bước nhảy bắt đầu ngon trớn, các động tác tay khớp nhạc.

Bây giờ thì tôi và cô bạn nhảy rất thoáng, tay chân ăn khớp với âm nhạc.

Bỗng có tiếng la lớn, tiếng đập cửa.

– Ê! Mở cửa

Nhà của bạn là nhà phố, buôn bán sát đường, nên phòng khách nằm ngay cửa vô.

Thằng bạn mở cửa, tôi đang nhảy bi bốp với cô gái

Một bà lớn tuổi, mặt sần sùi, đỏ ké nhảy vô, chỉ tay, ré lên

– Mụ nội cha tụi bây! Làm cái chi mà ôm con tau sát rạt hỉ?

Bà đập cái xách tay vô đầu tôi.

– … Dụ con gái tau tới đây làm chuyện ôm ấp tư tình hả?

Tôi lễ phép

– Dạ đâu có! Tụi con tập nhảy đầm.

Cô gái.

– Mạ ơi! Tụi con tập bi bốp.

Tôi, thả tay cô gái, cô bước qua bên bà.

Tôi phân trần

– Dạ không có ôm ấp, tư tình gì hết bác ơi!

– Thì mi mới ôm hắn tề!

Bà kéo tay cô gái.

– Về! Tụi hắn dụ mi tới đây để gạ gẫm chuyện nớ!

Bà chỉ mặt tôi.

– Mụ nội Mi!

Bà hầm hầm kéo con gái ra cửa, chỉ vô mặt cô.

– Không có bi bốp bi béo gì hết! tụi nó muốn bóp bi con thì có! Về.

HĐV