Bác sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Truyền Nhiễm và Dịch Tễ Quốc Gia từ năm 1984, là một người thích chạy bộ. Thời trẻ ông từng chơi basketball và baseball; ông cũng là fan của đội Washington Nationals. Sau đây là bài lược dịch một cuộc phỏng vấn Bs Fauci được đăng trên báo New York Times ngày 28/4.
Bs Fauci ôm nữ ý tá Nina Phạm từ Dallas, sau khi cô được chữa khỏi bệnh dịch Ebola năm 2014. ảnh: Alex Wong/Getty
New York Times: Khi nào và bằng cách nào các môn thể thao chuyên nghiệp có thể chơi trở lại?
BS Fauci: Ðiều quan trọng nhất là chính quyền các cấp, từ quốc gia xuống đến địa phương, phải kiểm soát được sự lây lan của dịch bệnh. Có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn ta mong muốn, nhưng nếu quá sốt ruột ta có thể rơi ngược trở vào chiếc hố mà ta vừa leo ra khỏi cách đây vài tuần.
Muốn trở lại bình thường – nghĩa là chơi baseball vào mùa Hè, football vào mùa Thu, basketball vào mùa Ðông – ta nên làm từng bước và hết sức thận trọng. Khi cơn dịch tái bùng phát, như ta biết nó sẽ xảy ra, ta phải chuẩn bị sẵn sàng để sớm phát hiện và cô lập người bị nhiễm, đồng thời truy xét những ai đã giao tiếp với họ (contact tracing).
NYT: Thể thao là một kỹ nghệ lớn, họ có nhu cầu mở cửa lại càng sớm càng tốt vì lý do tài chánh. Một số hiệp hội và chủ các đội banh đang nghĩ đến biện pháp tổ chức các trận đấu không có khán giả tham dự. Tuy nhiên nhiều nhân viên vẫn sẽ phải làm việc để thực hiện điều đó; có cách nào để giữ an toàn cho họ?
Bs Fauci: Trước hết mọi người phải cố gắng tuân thủ các biện pháp vệ sinh tối thiểu như thường xuyên rửa tay, khử trùng nơi làm việc, đeo khẩu trang, mang găng tay và thay găng tay – nhất là nhân viên phục vụ ẩm thực. Trong vận động trường, mọi người phải ráng giữ khoảng cách an toàn 2 mét vì dịch khuẩn đường hô hấp không đi xa hơn vậy.
Mặc dù các biện pháp này không thể loại trừ mối nguy hiểm, nhưng chúng sẽ giảm thiểu khả năng lây nhiễm một cách đáng kể. Mật độ dân cư bị nhiễm trong vùng sẽ là yếu tố then chốt cho ta biết có thể mở cửa tới mức nào, nhanh hay chậm. Như tôi vẫn từng nói, dịch khuẩn sẽ quyết định khi nào ta mới trở lại được với cuộc sống bình thường. Ta có thể tận dụng mọi phương tiện mình có để giảm thiểu sự lây lan, nhưng nếu ta chưa kiểm soát và kềm chế được dịch khuẩn thì ta chưa thể sinh hoạt bình thường.
“Tony” Fauci (#4) thủ quân đội bóng rổ trường tư thục Regis High School ở New York năm 1957-58. nguồn: Regis HS
NYT: Trong thể thao, không môn nào giống môn nào. Chẳng hạn như golf dễ giữ khoảng cách an toàn hơn basketball hay hockey. Vậy phải làm sao?
Bs Fauci: Ðây là thời điểm của sự sáng tạo. Có người đề nghị những bộ môn mà cầu thủ phải va chạm nhau, như basketball, có thể áp dụng một số giải pháp như chỉ chiếu trên TV nhưng không có khán giả đi xem. Tôi không rõ cách này khả thi đến mức nào, nhưng nếu ta chọn giải pháp đó thì ít nhất ta phải xét nghiệm tất cả các cầu thủ và những người làm việc cho đội banh; ai bị dương tính phải được tách ra khỏi nhóm. Toàn đội phải được cách ly, không cho tiếp xúc với người ngoài để tránh bị nhiễm khuẩn.
Tất nhiên sẽ không dễ để thực hiện những bước này, nhưng ít ra nó cũng là một cách giải quyết vấn đề. Lấy một đội banh baseball làm ví dụ. Khi họ đến một thành phố khác để đấu, ta phải nhốt họ trong khách sạn không cho ra ngoài kẻo bị lây nhiễm. Có thể một số cầu thủ sẽ không thích vậy, nhưng đó là cái giá phải trả nếu anh muốn chơi banh.
NYT: Bác sĩ đã có nói chuyện với các hiệp hội thể thao về những vấn đề này chưa?
Bs Fauci: Tôi nói chuyện với họ một cách gián tiếp qua những cuộc phỏng vấn như thế này, nếu họ đọc được thì tốt. Nhưng tôi luôn luôn sẵn sàng giúp các hiệp hội như NFL, Major League Baseball… Tôi cũng có nói chuyện với một vài nhân vật cao cấp trong giới thể thao, nhưng tôi không muốn nêu tên họ ra đây.
Bs Fauci và Mẹ Teresa, không rõ năm nào. Nguồn: Facebook/Anthony Fauci Fan Club
NYT: Bác sĩ có “ban phép” cho môn thể thao nào được mở lại không?
Bs Fauci: Tôi nghĩ mình không có thẩm quyền làm việc đó. Các nhà lãnh đạo phải tự quyết định lấy.
NYT: Thể thao là một nghề khá bất thường ở chỗ các cầu thủ thường phải sinh hoạt chung trong phạm vi hẹp một thời gian dài. Phải mất bao lâu để các đội banh có thể lấy trớn chơi trở lại?
Bs Fauci: Bởi vậy nên tôi luôn nhấn mạnh việc ta cần phải có cách xét nghiệm virus dễ dàng và cho kết quả nhanh lẹ. Như thế ta có thể phát hiện ai bị nhiễm và cô lập họ ngay lập tức trong vòng 14 ngày hay lâu hơn nếu cần.
Tôi không muốn mọi người nghĩ là ta sẽ làm được hết những gì nói ở trên. Ta chưa biết chúng khả thi hay không, và phải xem khả năng mình tới mức nào. Sự an toàn của cầu thủ và khán giả là yếu tố quan trọng nhất. Nếu không bảo đảm được điều đó thì rất có thể ta phải cắn răng chịu mất một mùa banh.
NYT: Các công ty vệ sinh nói không những họ có nhiệm vụ khử trùng sân vận động mà còn phải làm sao cho khán giả tin tưởng họ. Nghĩa là vấn đề có hai mặt: thực tế và nỗi sợ.
Bs Fauci: Trừ phi ta tìm ra được vắc-xin – và tôi tin rằng điều đó sẽ đến tuy chưa ai biết khi nào, đại đa số sẽ vẫn cảm thấy ít nhiều bất an khi đến chỗ đông người. Họ sẽ cố giữ khoảng cách, sẽ không dám bắt tay, sẽ đeo khẩu trang dù ai có nói gì chăng nữa. Vì họ sợ. Con người bao giờ cũng hành động theo bản năng sinh tồn, họ sẽ không hoàn toàn thoải mái cho đến khi mọi sự bình thường trở lại.
2008, Tổng thống George W. Bush trao huân chương Presidential Medal of Freedom cho Bác sĩ Fauci, 6/2008. Nguồn: White House
NYT: Nói cho cùng, thể thao cũng chỉ là kỹ nghệ giải trí. Trong quy trình mở cửa lại, thể thao có nên đi sau các công nghiệp thiết yếu khác chăng?
Bs Fauci: Tôi không nghĩ ta chỉ được chọn giữa cái này hoặc cái kia. Tất nhiên có những dịch vụ tối cần thiết bắt buộc phải được ưu tiên. Không ai muốn thấy nền kinh tế sụp đổ cả. Nhưng thể thao cũng quan trọng không kém cho tinh thần cũng như sức khoẻ của xã hội. Do đó ta không nên xếp thể thao quá thấp trong những nhu cầu căn bản. Và dĩ nhiên ta có thể tái khởi động môn này trước môn khác, không nhất thiết phải đồng loạt.
NYT: Các hiệp hội thể thao chuyên nghiệp tất nhiên có đủ tài lực để làm những điều nói trên, nhưng còn ở cấp thấp như tại trường học hay những đội banh thiếu niên thì sao?
Bs Fauci: Vấn đề cốt lõi vẫn là làm sao để giữ khoảng cách tối thiểu. Số khán giả có thể bị giới hạn xuống còn 1/5 lượng chứa của sân banh. Có thể họ phải bốc thăm xem ai được đi xem, chẳng hạn vậy. Nhưng ngay lúc này ta vẫn chưa làm được chuyện này. Ta phải đợi đến khi tỉ lệ nhiễm dịch trong cộng đồng nơi mình ở xuống thấp tới mức mà khi phát hiện có người bị nhiễm ta có thể cô lập họ ngay lập tức để dịch bệnh không bùng phát trở lại.
NYT: Xin chia buồn cùng bác sĩ vì đội nhà Washington Nationals của ông đã không thể tổ chức parade khao chiến thắng vô địch giải World Series vừa qua. Họ nói không lý do gì để ăn mừng nếu không có fan tham dự.
Bs Fauci: Một quyết định hết sức đúng đắn!
Bs Fauci giải thích về dịch bệnh AIDS cho Tổng thống Ronald Reagan (bìa trái) năm 1987- Diana Walker/LIFE
BB
Allen – TX
