Năm 1936, thông tấn xã Asociated Press (AP) lập ra danh sách 25 đội banh football đại học đứng đầu nước Mỹ, được cập nhật mỗi tuần trong mùa banh. Ðây là một danh sách có uy tín cao vì những đội banh này được bầu chọn và cập nhật hàng tuần bởi những nhà chuyên môn như cựu cầu thủ, huấn luyện viên và các nhà báo theo dõi sát môn American football — tức bóng bầu dục.
Dựa trên thành công đó, năm 1949 AP lập ra danh sách Top 25 cho các đội bóng rổ đại học (Nam), rồi đến năm 1977 làm thêm một danh sách khác cho các đội Nữ. Từ đó đến nay AP không lập thêm danh sách Top 25 nào khác. Nhưng bỗng nhiên năm 2023 AP cho ra đời AP Top 25 Movies, gồm những bộ phim được cho là đáng xem nhất trong năm 2022
Tương tự như các danh sách Top 25 trước đó, Top 25 Movies được bầu chọn bởi các nhà báo làm việc cho các tờ báo nằm trong hệ sinh thái của thông tấn xã AP chuyên viết về phim ảnh, cùng với các chuyên gia làm trong ngành điện ảnh. Họ là 26 người được AP chọn lọc kỹ lưỡng từ nhiều thể loại truyền thông khác nhau như radio, TV, báo giấy, báo mạng v.v. Họ đại diện cho nhiều cộng đồng người Mỹ khác nhau – chỉ có 54% là người Mỹ trắng. Phụ nữ chiếm khoảng 35%. Trong khi đó, một cuộc khảo sát của đại học USC năm 2018 cho biết giới phê bình phim trên nước Mỹ xưa nay hầu hết là đàn ông (79%) và trắng (83%).
Một cảnh trong phim “The Fabelmans” Nguồn: Universal Pictures
Cách thức bầu chọn khá đơn giản. Mỗi người được quyền tự do lập ra danh sách 25 bộ phim họ cho là đáng xem nhất trong năm. Phim chấm hay nhất được 25 điểm, hay nhì 24 điểm v.v. Sau đó AP tổng cộng số điểm từ 26 bảng ấy lại và lập ra danh sách Top 25.
Những nhà chuyên môn này thuộc lứa tuổi từ 29 đến 68. AP khuyến khích mỗi người tự định nghĩa lấy cho mình thế nào là “phim hay nhất” — thay vì áp dụng những tiêu chuẩn của Oscar hay các giải thưởng phim khác. Vì vậy nên danh sách AP nhận được gồm có đến 176 đầu phim đủ mọi thể loại. Trong số đó có 76 phim chỉ được một phiếu bầu duy nhất.
Ðiểm đặc biệt trong danh sách năm nay (2022) là 5 phim đứng đầu bảng toàn là phim “original”, tức do các nhà sản xuất độc lập đứng ra làm chứ không đến từ các hãng phim lớn của Hollywood. Ðứng nhất với 392 điểm là “The Banshees of Inisherin” của hãng Searchlight Pictures, một cuốn phim về tình bạn được giới phê bình khen ngợi hết lời.
Nguồn: Searchlight Pictures
Hạng nhì là một bất ngờ thú vị: “Everything Everywhere All At Once” của hãng A24 với 384 điểm. Tuy thua 8 điểm, nhưng “Everything” lại là phim được nhiều phiếu hạng nhất hơn cả (6 phiếu) trong khi “Banshees” chỉ được 2 phiếu hạng nhất.
Phát hành vào tháng 3, 2022, bộ phim hài hước “Everything Everywhere All At Once” với nữ tài tử Dương Tử Quỳnh (Michele Yeoh) và ê-kíp diễn viên đa số là người gốc Á ngay lập tức gây sự chú ý của công chúng. Nam diễn viên phụ Quan Kế Huy – người Việt gốc Hoa sinh năm 1971 tại Chợ Lớn, trở thành người gốc Việt đầu tiên đoạt giải Golden Globe hôm tuần rồi. Cũng tại giải đó, Michele Yeoh (60 tuổi) được trao tặng tượng vàng Golden Globe đầu tiên trong sự nghiệp đồ sộ của mình.
“Everything” là một câu chuyện khoa học giả tưởng cực kỳ quái dị đầy những bất ngờ, xoay quanh một gia đình di dân người Tàu ở Mỹ. Nó gồm có đủ các yếu tố của một bộ phim võ thuật hành động nhưng lại lồng trong một bối cảnh nửa đời thường nửa khoa học viễn tưởng, nửa Á Ðông nửa Âu Mỹ, nửa hài hước nửa nghiêm chỉnh. Thật khó mà diễn tả cho trọn nó ra sao. Bà con phải xem cho biết. Nhiều đoạn cười muốn té ghế.
Trái: Harrison Ford gặp lại Quan Kế Huy hồi tháng 9, 2022 (Instagram). Phải: Short Round & Indiana Jones.
Quan Kế Huy từng là tài tử nhí khá nổi tiếng trong bộ phim “Indiana Jones and the Temple of Doom” (1984) với Harrison Ford. Trong một cuộc phỏng vấn với Jimmy Kimmel hồi tháng Ba năm ngoái, Quan Kế Huy thuật lại chuyện đi thử vai. Khi ấy anh 12 tuổi, mới qua Mỹ chưa đầy bốn năm. Huy dẫn đứa em trai đi thử vai, anh đóng vai huấn luyện viên cho thằng em mình. Thế nhưng ban giám khảo thấy bộ tịch Kế Huy coi cũng được nên hỏi anh có muốn đóng thử hay không. Anh gật đầu đại.
Vài tuần sau Mẹ anh nhận được cú điện thoại từ văn phòng đạo diễn Steven Spielberg, yêu cầu mang Kế Huy trở lại. Mẹ anh nghĩ chắc đây là một cuộc phỏng vấn rất quan trọng nên bà vận cho anh một bộ đồ vest rất chỉnh tề, đeo thêm một sợi dây chuyền vàng cho đủ bộ. Nào ngờ văn phòng Steven Spielberg bảo anh hãy trở lại ngày mai và nhớ mặc đồ thoải mái bình thường.
Hôm sau, Kế Huy được đưa vào trong một căn phòng chỉ có ba người mà anh hoàn toàn chẳng biết họ là ai: Steven Spielberg, George Lucas và Harrison Ford. Họ làm việc với anh cả một buổi chiều, và dĩ nhiên như ta biết là sau đó Kế Huy đã được chọn để đóng vai Short Round trong “Temple of Doom.” Kế Huy kể lúc bấy giờ anh không biết gì về George Lucas hay Harrison Ford, chưa được xem “Star Wars,” “E.T.” hay “Close Encounter” gì cả. Chỉ sau khi làm phim anh mới phát hiện họ là những tên tuổi vĩ đại của Hollywood!
Trái: Harrison Ford gặp lại Quan Kế Huy hồi tháng 9, 2022 (Instagram). Phải: Short Round & Indiana Jones.
Sau “Temple of Doom,” Quan Kế Huy chỉ đóng thêm được vài phim nữa rồi bỏ nghề vì, như anh nói với Jimmy Kimmel, “rất khó kiếm vai trong Hollywood nếu anh là người Á Ðông.” Kế Huy xoay qua học làm phim và học võ, từ đó chuyển qua làm chỉ đạo võ thuật và hành động cho các tay đóng vai stunt. Tên tuổi anh bị chìm vào quên lãng. Nhưng khi phim “Rich Crazy Asian” ra đời, Kế Huy bỗng dưng nổi máu đóng phim trở lại. Anh bèn gọi cho một người bạn, hỏi có muốn làm agent cho mình hay không. Người bạn nói OK. Hai tuần sau Quan Kế Huy được gọi thử vai cho “Everything Everywhere” và được mướn.
Thật tình cờ, đạo diễn Steven Spielberg cũng có mặt tại giải Golden Globe năm nay vì được đề cử cho cuốn phim “The Fabelmans”. Khi Quan Kế Huy bước lên bục để nhận giải Nam Diễn Viên Phụ Xuất Sắc, anh nói trong sự xúc động: “Từ nhỏ tôi được dạy dỗ không bao giờ được quên mình từ đâu đến. Vì thế trước hết tôi xin cảm tạ Steven Spielberg, người đã cho tôi cơ hội vào nghề để tôi có thể đứng đây ngày hôm nay.”
Và có lẽ do duyên tiền định, “The Fabelmans” cũng đoạt Quả Cầu Vàng cho hạng mục Phim Xuất Sắc Nhất. Nó cũng được xếp hạng thứ 8 trong danh sách 25 Phim Hay Nhất Năm 2022 của AP [*] Biết đâu rồi đây ta sẽ thấy tên Steven Spielberg, Michelle Yeoh và Ke Huy Quan cùng đứng trên bảng vàng Oscar? Hãy chờ xem.
Quan Kế Huy & Steven Spielberg: 2023/1984. Ảnh: Christopher Polk/Ron Gallela
PA
[*] https://apnews.com/article/best-movies-2022-analysis-2e54077cdbfa469cb3c593afc15f6da6
