1. Ruột non tiêu hóa thực phẩm cách nào?

Nghiền nát chất dinh dưỡng bắt đầu ở miệng và kết thúc ở ruột non. Khi thực phẩm từ bao tử vào trực tràng, thức ăn sẽ kích thích bốn bộ phận khác nhau để các cơ quan này tiết ra các chất cần thiết cho sự tiêu hóa.

Ruột non tiết ra chất nhờn để bảo vệ trực tràng khỏi bị ăn mòn bởi chất chua từ bao tử. Cơ quan này cũng kích thích gan, tụy tạng và túi mật để sản xuất những chất cần thiết cho sự tiêu hóa. Mật từ túi mật và chất đạm từ tụy tạng trung hòa chất chua. Các dịch tố từ tụy tạng và ruột non sẽ biến thực phẩm thành những phần tử có thể tiêu hóa được. Chất carbohydrate chuyển ra chất đường và chất đạm thành amino acid. Một phần chất béo cũng được tiêu hóa. Ða số các chất này đều được hấp thụ ở cuối hồi tràng. Chỉ còn một ít chất xơ và một chút nước để được loại ra ngoài.

  1. Bằng cách nào chất dinh dưỡng được hấp thụ vào cơ thể?

Mỗi ngày có khoảng 9.5 lít thực phẩm, chất lỏng và chất tiết của cơ thể được ruột non tiêu hóa. Nếu có đủ chất dinh dưỡng để cơ thể hấp thụ thì thực phẩm phải tiếp xúc với một số khá lớn tế bào của ruột non.

Ðược xếp thành nếp hình tròn, như nếp gấp của chiếc váy, lớp lót của thành ruột non có cả triệu ống nhỏ như ngón tay gọi là nhung mao, và mỗi nhung mao lại có rất nhiều tiểu nhung mao. Mỗi một khoảng lớn bằng 6.5 centimet của ruột non có độ 20,000 nhung mao và 10 tỉ tiểu nhung mao.

Mỗi nhung mao có một hệ thống huyết tương ở giữa, các tuyến ở phía dưới tiết ra dịch vị ruột non, và một  hệ thống các tiểu quản cùng mạch máu để mang máu tươi chứa dưỡng khí cũng như lấy đi máu có nhiều chất dinh dưỡng. Giống như các cây sống ở dưới nước, nhung mao luôn luôn chuyển động, làm xáo trộn thực phẩm lỏng và tiếp xúc với các chất dinh dưỡng có thể hấp thụ được. Các chất này sẽ thấm qua màng của nhung mao và chảy vào máu hoặc huyết tương. Từ đó, chất dinh dưỡng béo sẽ vào hệ thống huyết tương và các chất glucose và amino acid vào dòng máu để chuyển sang tĩnh mạch chủ rồi vào gan.

  1. Chuyển động của ruột non có giống nhau không?

Khi thực phẩm ở ruột non, các cơ ở chung quanh co lại khoảng 7 tới 12 lần trong một phút, khiến ruột non nom giống như một khúc xúc xích.Các động tác này nhào thực phẩm và trộn với dịch vị tiêu hóa. Ngoài ra ruột non cũng có các chuyển động tới lui, qua lại để làm di chuyển thực phẩm trong các bộ phận. Ở phần này của hệ tiêu hóa, nhu động của ruột non thường rất yếu và không đều. Ðiều này cho phép thực phẩm có đủ thời giờ để được hấp thụ. Chỉ khi nào có chất có hại vào ruột non thì các nhu động mới mạnh để loại chất độc ra.

  1. Tại sao một vài loại thực phẩm lại được tiêu thụ mau?

Các chất thuộc loại bột được tiêu thụ rất mau. Tiêu hóa các chất này bắt đầu ở miệng rồi kết thúc ở ruột non và kéo dài khoảng gần một giờ.

Khi ta ăn một bữa cơm có nhiều chất béo, ta cảm thấy đầy và no lâu hơn vì chất béo cần một thời gian khá dài để được tiêu thụ, có khi tới cả mấy giờ. Chất béo chỉ bắt đầu được tiêu hóa khi thực phẩm xuống ruột non, và cần khoảng mươi giờ để thức ăn có chất béo được tiêu hóa và hấp thụ.

Ở ruột non chất béo được nhũ hóa, hoặc là được muối mật, biến thành những hạt nhỏ li ti để được chất lipase của tụy tạng tiêu hóa. Ða số các chất này là triglycerides mà diêu tố lipase chuyển sang diglyceride, chất béo tự do và glycerol. Các chất này lại được mật chuyển vào mao mạch để được hấp thụ. Một khi ở trong các tế bào của ruột, một phần tử rất nhỏ của chất béo kết hợp với một ít chất đạm và chuyển thành một chất phức tạp và theo bạch huyết vào mao mạch rồi vào dòng máu.

Thực phẩm giàu chất đạm như các loại thịt đều tương đối khó tiêu và sẽ ở lại hệ tiêu hóa lâu hơn. Một phần chất đạm này được acid ở bao tử tiêu hóa. Ở ruột non, diêu tố của tụy tạng làm cho các chất đạm nhỏ hơn để có thể vượt qua thành ruột non.

  1. Liệu các vi khuẩn trong ruột non có làm hại ta không?

Bình thường có nhiều vi khuẩn sống ở cả  ruột già và ruột non. Trong ruột non, một số vi khuẩn biến các chất dinh dưỡng thành những chất mà tế bào có thể hấp thụ được. Vi khuẩn ở ruột non có thể ngăn không cho vi khuẩn có hại sống ở ruột già vào hồi tràng tức là đoạn cuối cùng của ruột non. Ở ruột già, một số vi khuẩn có thể sản xuất  sinh tố để giúp sự tiêu hóa.

Thỉnh thoảng, nhất là khi ta đi du lịch, các vi khuẩn lạ có thể xâm nhập ruột và gây ra bệnh kiết lỵ. Bệnh này rất lành và được gọi là kiết lỵ du lịch.

Bảo Huân

  1. Ruột dư có công dụng gì không?

Ruột dư lớn khoảng 7.6cm, nằm ở chỗ ruột non và ruột già nối với nhau. Có nhiều lý thuyết về công dụng của ruột dư nhưng thực ra công dụng chính của ruột dư lại không biết rõ. Chỉ khi nào ruột dư bị sưng viêm và đau thì ta biết rằng ta có ruột dư.

Cách chữa rất giản dị: Mổ tại chỗ rồi cắt bỏ, vì khi ruột dư không cắt bỏ, nó sẽ vỡ và gây ra nhiều biến chứng cho khoang bụng.

Bác sĩ NÝĐ

ARLINGTON, TX