Hỏi

Xin nhờ bác sĩ giải thích cho chúng tôi, làm sao các bác sĩ biết được liều lượng dược phẩm trước khi biên toa cho bệnh nhân? Và, những tác dụng không mong muốn của dược phẩm? Chân thành cám ơn bác sĩ. (BQ)

Trả lời

– Làm sao các bác sĩ quyết định liều lượng dược phẩm?

Cho tới năm 1920, có nhiều loại dược phẩm không có công dụng gì nhưng có lẽ chúng rất an toàn. Ngày nay, đa số đều công hiệu nhưng hầu như lại có nhiều tác dụng phụ, có hại. Vì thế khi biên toa thuốc cần phải chính xác: nếu liều lượng ít quá thì sẽ không có công dụng gì mà nhiều quá thì lại gây ra bất thường, bệnh hoạn.

Khi biên toa, các bác sĩ đều căn cứ hướng dẫn của cơ quan phụ trách quản lý các loại dược phẩm. Tuy nhiên, cơ quan này không đưa ra một hướng dẫn nào về liều lượng trung bình vì cùng một dược phẩm sẽ có tác dụng khác nhau giữa các bệnh nhân. Do đó, họ phải dùng “liều lượng thông thường”. Khi biên toa, bác sĩ phải nghĩ tới điểm đó và nhất là căn cứ số tuổi, cân nặng và điều kiện tổng quát của người bệnh.

Các công ty sản xuất dược phẩm gợi ý liều lượng tối ưu sau nhiều lần kiểm tra và phân tích phức tạp. Các nhà nghiên cứu quyết định liều lượng hiệu nghiệm trên kết quả thử nghiệm dược phẩm: số lượng có hại trung bình là số gây ra tác dụng không muốn ở một nửa số người tham gia thử.

Thực ra, việc biên toa không phải là chuyện dễ. Thí dụ như dược phẩm digitalis, lượng cần để có tác dụng chữa bệnh cũng gần bằng lượng gây độc của digitalis.

– Liệu dược phẩm có tạo ra kết quả không mong muốn?

Sau khi thuốc kháng sinh được mang ra để dùng thì các bác sĩ thấy chúng tạo ra một loại sinh vật mới, gọi là vi khuẩn kháng thuốc. Các vi khuẩn này có thể tăng và có khả năng chống lại thuốc kháng sinh.

Ngoài ra, đôi khi kháng sinh tiêu diệt một số vi khuẩn có hại thì lại mở đường cho các vi khuẩn khác. Thí dụ nếu ta bị nhiễm khuẩn liên cầu thì PNC có thể loại hầu hết chúng nhưng lại không có tác dụng với các vi khuẩn hình cầu khác.

Ngoài ra, kháng sinh tấn công vi khuẩn không có chủ đích, đôi khi tiêu diệt những vi khuẩn có hại nhưng cũng tiêu diệt các vi khuẩn không gây ra bệnh. Thí dụ, dược phẩm Penicillin loại trừ các vi khuẩn có hại nhưng đồng thời lại tạo ra một bệnh mới là Candida albican ở miệng.

Bảo Huân 

Hôi nách

Hỏi

Xin chào bác sĩ, cháu bị bệnh hôi nách. Cháu có nghe nói là dùng chanh, phèn chua… có thể chữa được và cháu cũng đã dùng thử, nhưng hiệu quả trong ngày, nếu ngưng sử dụng thì vẫn như cũ. Xin hỏi bác sĩ là có cách nào khác không, ngoài phương pháp y học. Xin bác sĩ giúp cháu. Cháu cám ơn Bác sĩ.  (N.H.)

Trả lời

Trong cơ thể con người có hai loại tuyến mồ hôi:  Tuyến nhỏ nằm dưới da khắp cơ thể tiết ra một loại mà nước chiếm 97% và 3% là các loại muối. Còn loại tuyến kia lớn hơn thường có ở nách, âm hộ, chân lông mày chứa chất béo và sắt. Khi mồ hôi này kết hợp với các vi khuẩn sẽ tạo ra mùi hôi rất khó chịu mà ta gọi là bệnh hôi nách. Các phương pháp mà bạn nói chỉ làm át mùi hôi chứ không chữa dứt được. Hiện nay các bác sĩ có thể chích chất Botulum để làm tê liệt các tuyến mồ hôi hoặc giải phẫu nội soi cắt bỏ các tuyến mồ hôi này. Ðồng thời, bệnh nhân cũng cần giữ vệ sinh vùng nách để không cho vi khuẩn sống ở nơi đây.

Bảo Huân