Hỏi
Thưa bác sĩ.
Tôi được người quen khuyên dùng bột ngũ cốc để bồi bổ cơ thể. Xin bác sĩ cho biết công dụng của vài loại đậu thường dùng. Xin cám ơn bác sĩ. T.V.H
Trả lời
Ngoài giá trị dinh dưỡng, một số đậu còn được y học dân gian ta dùng làm thuốc trị bệnh.
– Đậu ván trắng: còn gọi là bạch biển.
Ðậu ván có vị ngọt, tính hơi ôn, tác dụng vào kinh tỳ và vị. Trong y học cổ truyền, đậu ván khô được dùng để chữa cảm sốt mùa Hè, nôn mửa, tiêu chảy, tỳ vị suy nhược, chán ăn, rối loạn tiêu hóa; làm thuốc giải nhiệt, co giật khi nóng sốt cao; giúp tóc lâu bạc.
– Đậu xanh
Vỏ đậu xanh không độc, vị ngọt, tính nhiệt có tác dụng giải nhiệt, làm sáng mắt. Hạt đậu xanh cũng có tác dụng giải nhiệt, giải độc tính của thuốc và kim loại, nấm, tiêu trừ phù thũng, chữa sỏi đường tiết niệu, phòng và chữa cháy nắng.
– Đậu đen
Ðậu này thường dùng để nấu xôi, nấu chè ăn rất ngon. Ngoài ra, đậu cũng bổ thận, lợi tiểu, nước tiểu trong hơn và nhiều hơn. Sách Tuệ Tĩnh Nam dược có ghi đậu đen dùng để chữa đau bụng; trúng gió chân tay tê cứng, chóng mặt, xây xẩm khi sinh đẻ; chữa mắt mờ, ra gió dễ chảy nước mắt; chữa dị ứng, lở ghẻ, hen suyễn khi đổi thời tiết.
– Đậu phộng
Ðậu phộng có giá trị dinh dưỡng cao, có nhiều chất béo, đạm và nhiều loại sinh tố. Ngoài việc dùng làm thực phẩm, dầu phộng còn được dùng để đốt đèn và chế thuốc.
– Đậu nành
Ðây là nguồn chất đạm rất quan trọng tại nhiều quốc gia. Trong y học, đậu nành dùng làm thức ăn cho người bị viêm khớp, người mới bình phục sau cơn bệnh nặng, đặc biệt là những người bệnh tiểu đường, huyết áp cao và có nhiều mỡ trong máu.
– Đậu đỏ
Ðậu này có vị ngọt nhạt hơi chua, tính bình, tác dụng vào kinh tâm và tiểu trường. Y học dân gian dùng đậu đỏ để trị thủy thũng, sưng phù chân, bụng trướng, đau dạ dày, tả lỵ, trĩ đại tiện ra máu, bệnh thiếu vitamin B1, vàng da, lở loét. Trẻ con chậm biết nói thì các cụ lấy đậu tán nhỏ hòa với rượu bôi dưới lưỡi hằng ngày.
Bảo Huân
Đường và chất ngọt
Hỏi
Xin bác sĩ cho biết các loại đường và chất ngọt thường dùng hằng ngày? Cám ơn bác sĩ. N.V
Trả lời
Vào thế kỷ thứ IV tới thế kỷ thứ VII, đường là món ăn hiếm quý chỉ dành riêng cho hàng vương giả. Ngày nay, đường là một gia vị rất phổ biến, giá rẻ được sản xuất từ mía, củ cải và được dùng hằng ngày.
Ngoài việc sử dụng trực tiếp, đường còn hiện diện một cách kín đáo trong nhiều loại thực phẩm chế biến hoặc dược phẩm.
Các loại chất ngọt:
Cùng với tinh bột và chất xơ, đường thuộc nhóm dinh dưỡng carbohydrat và là nguồn năng lượng lớn cho cơ thể. Ðường hòa tan trong nước, có nhiều trong thực vật, được cấu tạo bởi sự liên kết của các phân tử carbon, oxy và hydro.
Có hai nhóm đường: đường đơn và đường kép. Ðường đơn là fructose, glucose và galactose. Ðường kép gồm có hai loại đường kết hợp với nhau, như:
sucrose = glucose+ fructose; lactose = glucose+ galactose và Maltose = glucose+ glucose.
Tất cả các loại đường đều có công dụng như nhau. Fructose có tự nhiên trong trái cây; lactose có tự nhiên trong sữa.
Ngoài ra chất ngọt còn có trong mật ngô, mật ong, đường vàng, mật mía. Mật ong là một hỗn hợp của các đường fructose, glucose, sucrose do ong sản xuất.
Các nhà dinh dưỡng phân biệt đường tự nhiên có trong rau trái và đường tinh chế là dạng cho thêm vào thực phẩm khi nấu nướng hoặc khi ăn uống.
Ðường tự nhiên trong rau trái kèm theo nhiều sinh tố, khoáng chất, chất xơ… Ðường tinh chế có rất ít calori, không có chất dinh dưỡng nhưng thỏa mãn khẩu vị vì làm tăng phẩm chất thực phẩm.
Ðường tinh chế thường được sử dụng là loại đường trắng sucrose, được tinh chế chủ yếu từ cây mía đường và củ cải đường.
Mặc dù mới chỉ được sản xuất hàng loạt từ thế kỷ thứ 15 nhưng đường trắng đã nhanh chóng trở thành gia vị ưa thích của con người đồng thời cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng hư răng của nhiều thế hệ.
NYD
