Cà phê

Hỏi

Thưa Bác sĩ, xin bác sĩ cho biết công dụng của cà phê. Mỗi người nói một cách khác nhau, khiến chúng tôi lúng túng. Xin cám ơn bác sĩ. (LVP)

Trả lời

Caffeine vẫn được coi như một dược phẩm vì có thể đưa tới sự phụ thuộc cho người tiêu thụ. Vì là thuốc nên cà phê có tác dụng vừa xấu vừa tốt. Không tốt đối với người quá mẫn cảm trước các tác dụng phụ của caffeine cũng như quý vị có vài bệnh kinh niên như cao huyết áp, rối loạn nhịp tim. Cà phê tác động đến thần kinh, giúp tỉnh táo và làm mất ngủ nên có ích cho những ai cần thức khuya để học bài, làm việc. Cà phê vừa giúp lợi tiểu nhưng cũng gây táo bón nếu dùng quá nhiều. Vì thế, uống vừa phải là giải đáp cho một số người cần một chút sinh lực nhưng không muốn phụ thuộc vào cà phê. Nếu chưa lệ thuộc vào cà phê thì cũng chẳng nên thử và nếu đã “kẹt” với cà phê thì có thể dùng tối đa 3 ly mỗi ngày cho an toàn cơ thể.

Trí nhớ

Hỏi

Tôi nghe nói, con người có nhiều loại trí nhớ khác nhau. Tôi chưa hiểu thế nào là các loại trí nhớ. Xin bác sĩ vui lòng giải thích cho chúng tôi rõ. Cám ơn bác sĩ. (HD)

Trả lời

Theo như chúng tôi hiểu thì gồm có các loại trí nhớ như sau:

– Trí nhớ ngắn hạn

Ðây là loại trí nhớ để phân tích những dữ kiện, sự việc cần tức thì và kéo dài trong thời gian ngắn. Người Mỹ gọi nó là “trí nhớ làm việc” (working memory). Và từ năm 1890, nhà tâm lý học Williams James gọi là “trí nhớ nguyên phát” (Primary memory). Ngoài ra trí nhớ này còn có các tên gọi khác như “trí nhớ cảm giác”, “trí nhớ hình tượng”, “trí nhớ tức thì”, “trí nhớ từng hồi”.

Trí nhớ này bắt đầu hoạt động từ lúc 7 tuổi, thường thường không bị suy giảm với tuổi cao. Nó kéo dài khoảng vài chục giây tới một phút.

– Trí nhớ trung hạn

Những thông tin ghi trong trí nhớ này tồn tạị từ nhiều phút tới vài năm. Một tín hiệu được nhắc đi nhắc lại, được sử dụng nhiều lần sẽ được ghi sâu đậm trong vỏ não. Mỗi khi cần đến, óc sẽ được kích thích để lấy ra dữ kiện này. Khi còn bé đi học, có những bài học thuộc lòng về Nhân Lễ Nghĩa Trí Tín trong sách Luân Lý Giáo Khoa Thư mà chắc bây giờ nhiều người trong chúng ta vẫn còn nhớ lại được.

– Trí nhớ dài hạn

Loại trí nhớ này có thể tồn tại suốt đời người. Ðây là kết quả tích tụ của nhiều năm với những kỷ niệm, kinh nghiệm, kiến thức học hỏi của người tuổi cao.

Suy dinh dưỡng

Hỏi

Thưa bác sĩ, có phải người già thì yếu vì do ăn ít, thiếu dinh dưỡng không?

Trả lời

Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng là yếu tố quan trọng cho một sức khỏe tốt của mọi người, mọi lứa tuổi nhất là đối với người tuổi cao.

Suy dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng sai (Malnutrition) là tình trạng gây ra do mất cân bằng giữa thực phẩm tiêu thụ và nhu cầu năng lượng của cơ thể. Sự kiện này có thể là do ăn quá ít, quá nhiều hoặc không đồng đều các thực phẩm căn bản như chất đạm, chất béo và chất bột,  đường.

Bệnh do suy dinh dưỡng có nghĩa là sức khỏe bị thương tổn vì thực phẩm không cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng hoặc do rối loạn các chức năng sinh học của cơ thể trong việc hấp thụ và cung cấp chất dinh dưỡng cho tế bào.

Thuật ngữ dinh dưỡng thiếu  hay dinh dưỡng thấp  được dùng để chỉ tình trạng ăn vào không đủ chất dinh dưỡng, còn  dinh dưỡng quá mức hoặc dinh dưỡng thừa là khi tiêu thụ chất dinh dưỡng  nhiều hơn mức nhu cầu.

Một người lành mạnh mà liên tục ăn không đủ chất dinh dưỡng  thì gọi là thiếu dinh dưỡng tiền phát. Người đó có thể chọn lựa thức ăn không đúng với nhu cầu cơ thể hoặc không ăn đầy đủ. Chẳng hạn khi ăn nhiều thức ăn sấy khô, uống nhiều nước ngọt thì cho dù lượng thức ăn vẫn đủ nhưng sẽ  có nhiều nguy cơ thiếu một số chất dinh dưỡng.

Khi thiếu dinh dưỡng do những rối loạn  của cơ thể thì gọi là thiếu dinh dưỡng thứ phát. Trong trường hợp này, mặc dù lượng thức ăn vẫn đầy đủ nhưng cơ thể không tiếp nhận, tiêu hóa, hấp thụ, chuyên chở, sử dụng và bài tiết được một cách hiệu quả như bình thường. Thí dụ như các bệnh ung thư, bệnh của cơ quan tiêu hóa… thường đưa đến thiếu  dinh dưỡng thứ phát.

Còn tình trạng suy dinh dưỡng thì được xác dịnh khi bị sụt cân ngoài ý muốn từ 5-10 % sức nặng cơ thể trong vòng 6 tháng tới 1 năm.

Theo thống kê, có tới 1/3 những người trên 65 tuổi bị suy dinh dưỡng, nhất là về chất đạm.

Suy dinh dưỡng có ảnh hưởng quan trọng tới sức khỏe và là một trong nhiều nguy cơ đưa tới bệnh tật và  tử vong.

NYD