Một số Châu lục trên thế giới được gọi bằng tiếng Anh là: Asia, Europe, Africa, America (tiếng Pháp: Asie, Europe, Afrique, Amérique), tại sao người Việt lại dùng các từ: Á, Âu, Phi, Mỹ? Ngoài ra, khá nhiều tên quốc gia trên thế giới cũng được người Việt đọc khác với tên chính thức của họ.
Đó là những địa danh mà tiếng Việt đã mượn từ tiếng Hán. Người Tàu thời trước đã không đọc trực tiếp được các địa danh đó, mà phải “phiên âm”, rồi người Việt lại vay mượn họ.
Á
nói tắt từ Á Tế Á , là hình thức phiên âm từ tiếng Bồ Đào Nha Asia, xuất xứ từ tiếng La tinh cũng là Asia. Asia lại bắt nguồn từ Assou trong ngôn ngữ của người Phoenicia, có nghĩa là “phương Đông”, nơi mặt trời mọc.
Âu
nói tắt từ Âu La Ba là hình thức phiên âm từ tiếng Bồ Đào Nha Europa, xuất xứ từ tiếng La Tinh cũng là Europa và vay mượn từ tiếng Hy Lạp Eurôpê, có nguồn gốc từ tên của một nữ thần Hy Lạp cổ đại, Europa.
Phi
nói tắt từ A Phi Lợi Gia , một hình thức phiên âm từ tiếng Bồ Đào Nha Africa, cũng từ tiếng La Tinh Africa. Có nhiều thuyết về xuất xứ của nó, thuyết khá phổ biến cho rằng Africa đến từ tiếng La Tinh aprica, nghĩa là “ngập nắng”.
Mỹ
, nói tắt từ Á Mỹ Lợi Gia bắt nguồn từ tiếng Bồ Đào Nha América là địa danh tạo ra từ tên Amerigo Vespucci, nhà hàng hải thành Firenze (Ý). Christopher Columbus là người đầu tiên đặt chân đến Châu Mỹ từ năm 1492 nhưng người ta không lấy tên ông để gọi châu lục đó mà lấy tên của Vespucci, là người đến sau, vì Colombus, trên đường đi tìm nước Ấn Độ theo hướng Tây, đã tưởng lầm rằng châu Mỹ là đất Ấn Độ (India); cũng vì vậy mà người bản địa Châu Mỹ – ta gọi là người Da Đỏ – đã được gọi là Indian trong một thời gian khá dài cho đến mãi sau này mới được gọi bằng một tên ghép là Amerindian (người Ấn Độ Châu Mỹ) để phân biệt với Indian là người Ấn Độ chính tông.
Khá nhiều địa danh, nhân danh khác cũng được người Việt gọi tên theo phiên âm từ chữ Hán: Pháp, Anh, Đức, Hoa Kỳ, Thụy Điển, Phần Lan, Hòa Lan, Nhật Bản, Úc, Tân Tây Lan… Nữu Ước (New York), Hoa Thịnh Đốn (Washington), Cựu Kim Sơn (San Francisco), điện Cẩm Linh (Kremlin), Hoa Lệ Ước (Hollywood), Mạc Tư Khoa (Moscow), Ba Tây (Brazil), A Phú Hãn (Afghanistan), Đài Loan (Taiwan), Gia Nã Đại (Canada), Á Căn Đình (Argentina), Áo Môn (Macau), Cao Ly (Korea), Hạ Uy Di (Hawaii), Lỗ Mã Ni (Romania), Đông Kinh (Tokyo), Thượng Hải (Shanghai), Quảng Châu (Guang Zhou), Bắc Kinh (Beijing) – Nã Phá Luân (Napoleon), A Lịch Sơn đại đế (Alexander the Great), A Lịch Sơn Đắc Lộ (Alexandre De Rhodes), Kha Luân Bố (Columbus)…
