Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Vừa rồi tôi được một người quen giới thiệu cho một người khai thuế nghiệp dư, chỉ khai giùm người quen chứ không có tiệm và cũng không lấy tiền, nhưng tùy hỉ ai đưa bao nhiêu thì nhận bấy nhiêu. Người này có “biệt tài” sáng tạo thêm con nhỏ (dependent), các khoản tiền học phí, và điều chỉnh thu nhập (chủ yếu nâng cao chi phí, hạ bớt nguồn thu) để tăng số tiền hoàn thuế (refund).Có một số người đã thành công và đến nay thì chưa có chuyện gì xảy ra hết. Nghe họ khoe, tôi cũng rất muốn thử nhưng hơi … sợ sợ. Chồng tôi bảo, cái gì an toàn thì “ăn”, nuốt bậy mai mốt hối không kịp. Nhưng so với mấy người bạn tôi thì tôi thấy tôi “thiệt thòi” quá, năm nào cũng trả thêm cho chính phủ chứ đừng nói chuyện refund. Cô Đài Thi nghĩ là tôi có nên “khôn” lên tí không ạ?
ĐÁP: Xin thưa, câu hỏi của chị khá đặc biệt là chị liệt kê những khoản khai thuế man, chứng tỏ là chị có một kiến thức cơ bản về thuế. Gần đây có một chị độc giả cũng hỏi câu tương tợ như chị mà tôi đã trả lời trong báo Trẻ phát hành ngày 19 tháng 6, 2025. Nếu có dịp thì mời chị tìm đọc bài viết này.
Tôi hoàn toàn đồng ý với chồng của chị, rằng “cái gì an toàn thì hãy ăn, nuốt bậy mai mốt hối không kịp”. Sở Thuế không xa lạ gì với cái “biệt tài sáng tạo” của những người khai thuế gian và những trò khai sai khai man như chị liệt kê.
Chỉ có điều là Sở Thuế không có đủ nhân sự để kiểm toán thuế các hồ sơ này và điều tra các dịch vụ khai thuế gian. Cho nên, những ai đã “thoát nạn” trong thời gian qua thì không phải là thành công, mà là may mắn chưa bị Sở Thuế dòm ngó.
Thông thường khách hàng hay rủ nhau kéo đến những nơi khai thuế có “biệt tài sáng tạo”, và tránh né những văn phòng khai thuế nghiêm chỉnh. Có một số khách hàng biết rõ là người khai thuế khai man cho mình, nhưng đồng tiền đã làm họ mờ mắt. Nhưng cũng có một số người không biết những chuyện khai man, họ cho rằng ai khai giúp lấy tiền thuế về nhiều là người đó “khai giỏi”.
Dù chị cố tình hay vô tình đồng ý để cho người ta khai thuế man cho mình, một khi chị ký tên vào giấy thuế để nộp cho Sở Thuế là chị tự xác nhận những gì chị khai là đúng sự thật, rằng chị sẽ chịu trách nhiệm trước Sở Thuế khi bị kiểm toán thuế.
Tội cố tình khai thuế gian sẽ bị phạt rất nặng. Thêm vào đó, Sở Thuế sẽ kiểm toán những năm trước đó chứ không phải một năm đâu, vì họ tin rằng khi chị đã khai man một năm thì mấy năm kia cũng khai man như vậy. Rồi họ sẽ “cắm cờ” dòm ngó hồ sơ thuế của mấy năm sau này.
Không ai biết trước được là khi nào mình sẽ bị Sở Thuế “rờ gáy”, có thể sẽ không bao giờ bị, nhưng sống với cái cảm giác nơm nớp lo sợ thì thật là không vui vẻ an tâm chút nào. Tôi đã từng chứng kiến tâm trạng của những người bị Sở Thuế kiểm toán thuế, họ mất ăn mất ngủ, lo sợ, chán nản, hối hận… Thậm chí có những người muốn trốn khỏi nước Mỹ hoặc có ý nghĩ tự tử.
Vì vậy, tôi khuyên chị nên tin lời nói của chồng chị là “nuốt bậy mai mốt hối không kịp”.
HỎI: Vợ chồng tôi dành dụm mua được căn nhà nhỏ ở Tampa, cho thuê dạng Airbnb được 8 tháng. Do còn mới mẻ và non tay nên chưa có khách đáng kể, cho nên vợ chồng tôi nghĩ là số tiền không nhiều lắm để khai thuế. Nhưng mới đây, chúng tôi nhận được giấy truy thu thuế của IRS, theo báo cáo của công ty Airbnb tường trình cho IRS qua mẫu 1099-K. Hiện giờ chúng tôi bị IRS bắt đóng thuế, cộng thêm lãi suất và bị gắn cờ kiểm toán cho các năm sau. Những cú đập liên tiếp này khiến chúng tôi choáng váng và cảm thấy mệt mỏi. Dự định giải quyết xong chuyện này là bán luôn căn nhà. Xin cô Đài Thi cho chúng tôi một lời khuyên tốt nhất trong trường hợp này. Cảm ơn cô rất nhiều.
ĐÁP: Thưa chị, có một số người khi mới ra làm ăn hoặc thử một kinh doanh mới thường hay bị sơ sót về vấn đề giấy tờ, nhất là về thuế má. Lý do đơn giản là họ lo tập trung vào cách điều hành doanh nghiệp và chưa có dịp tìm hiểu rõ thêm về mặt hành chính giấy tờ.
Đúng là Sở Thuế kiểm toán chị ngay khi họ biết chị không khai thu nhập. Sở Thuế nhận được tất cả các mẫu 1099 và W-2, cho nên mình không khai là họ biết liền.
Chị nói thu nhập của chị không đáng kể, cho nên tôi nghĩ rằng có lẽ tiền thuế và tiền phạt cũng không nhiều. Hơn nữa, tôi chắc chắn là chị sẽ không thiếu thuế gì cả nếu chị biết khấu trừ những chi phí cho thuê nhà. Sau khi khấu trừ xong, có thể là chị sẽ khai “bị lỗ”, chứ không có lời để mà phải bị trả thuế.
Thông thường có nhà cho mướn là một cách trừ thuế khá lợi ích. Chị nên tìm đến dịch vụ khai thuế chuyên môn để giúp chị tận dụng các lợi ích về thuế. Nhờ họ khai thuế lại cho năm nào mà chị quên khai thu nhập 1099-K. Sở Thuế cho chị được quyền khai thuế lại, chứ không phải họ cương quyết đòi chị phải trả số tiền họ truy thu.
Chị đừng lo ngại về chuyện bị Sở Thuế cắm cờ kiểm toán cho những năm sau. Cứ nhớ khai tất cả những gì chị nhận được từ mẫu 1099 là Sở Thuế sẽ để cho chị yên. Họ sử dụng hệ thống máy vi tính để so sánh những gì họ đã nhận được với những gì chị khai. Nếu tất cả những con số này ăn khớp với nhau thì chị cứ yên tâm.
Sau khi đã chỉnh sửa hồ sơ thuế, nếu chị còn thích cho mướn nhà ngắn hạn theo dạng Airbnb thì cứ tiếp tục thử thêm một thời gian. Đừng để chuyện thuế làm chị nản lòng. Nếu sau một thời gian mà số khách không khá thì chị hãy nghĩ đến chuyện bán nhà, hoặc có thể chuyển qua cho mướn dài hạn cho đỡ cực nếu thời giờ của chị eo hẹp. Nhà cho mướn dạng Airbnb cần phải ở ngay địa điểm du lịch. Nhà cho mướn dài hạn thì cần phải xem chung quanh có trường học, chợ búa, có nhu cầu mướn nhà hay không (xem thị trường cho mướn nhà trên mạng Zillow).
Mỗi cách cho mướn đều có lợi hại khác nhau và tùy theo hoàn cảnh của mỗi người. Tôi cũng đã từng cho mướn nhà theo dạng ngắn hạn Airbnb. Tuy có rất nhiều khách mướn nhưng vì tốn nhiều thời giờ để quản lý và vì rủi ro pháp lý cao cho nên tôi chuyển qua cho mướn dài hạn theo dạng hợp đồng 1-2 năm.
Đối với tôi, chuyện rủi ro pháp lý làm cho tôi cảm thấy không yên tâm cho nên tôi đã ngưng cho mướn nhà ngắn hạn. Với số lượng khách ra vào hàng tuần thì sự rủi ro té ngã, tai nạn, v.v. càng tăng cao. Phải mua bảo hiểm đặc biệt và đắt tiền dành cho nhà cho mướn ngắn hạn, loại bảo hiểm cho mướn bình thường sẽ không đền cho các tai nạn xảy ra trong nhà.
Chúc anh chị may mắn.
NĐT
