LỜI GIỚI THIỆU:
Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra Bộ Ngân Khố (Department of the Treasury). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng thanh tra và kiểm toán (audit) hồ sơ thuế của các cá nhân và công ty thương mại. Đặc biệt là với chức vụ Thanh Tra cho Bộ Ngân Khố, cô đã từng kiểm tra cách làm việc của Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ những đề tài thuế vụ quan trọng có ảnh hưởng đến đồng hương qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật lệ thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
địa chỉ tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd.,
Garland, TX 75044
HỎI: Thân mến chào cô Đài Thi, mong cô vấn đáp cho vấn đề khai thuế của vợ chồng tôi. Lâu nay vợ chồng tôi vẫn thường khai thuế chung hằng năm. Gần đây chúng tôi có những vấn đề khúc mắc, cho nên năm nay chúng tôi quyết định khai riêng, mặc dù chúng tôi vẫn sống với nhau bình thường như vợ chồng. Văn phòng khai thuế bảo rằng chúng tôi phải thật sự ly thân hoặc ly dị thì mới được khai thuế riêng, và khi nào trở về sống lại với nhau thì mới được khai thuế chung trở lại. Chúng tôi thật sự hoang mang, chỉ muốn khai thuế riêng tạm một thời gian thôi chứ không muốn phải chia tay gì cả.
ĐÁP: Xin thưa anh chị, luật thuế (tax law) hoàn toàn không liên quan đến luật gia đình (family law). Rất tiếc là văn phòng khai thuế của anh chị đã tư vấn sai.
Luật thuế cho phép vợ chồng khai thuế chung hay riêng bất cứ lúc nào. Thậm chí vợ chồng có thể liên tục thay đổi cách khai mỗi năm, chẳng hạn như năm nay khai chung, năm sau khai riêng, rồi năm tới khai chung lại. Và cứ thế mà xoay vòng. Năm nào đứng riêng năm đó, không hề ảnh hưởng gì đến những năm trước hoặc những năm sau đó. Khai cách nào có lợi nhất cho mình, và phù hợp với hoàn cảnh của mình vào thời điểm đó, thì rất hợp pháp và anh chị nên làm vậy.
Tuy nhiên, ngoài chuyện khai chung hay khai riêng để thích hợp với tình cảnh của mình, thì anh chị cũng nên lưu ý đến những điều sau đây, trước khi quyết định khai chung hay riêng:
– Thông thường thì vợ chồng khai thuế chung thì sẽ có lợi hơn, vì mức thuế sẽ thấp hơn, và nếu mức thu nhập thấp hoặc có con nhỏ thì sẽ nhận được một số tiền thuế trợ cấp (tax credits). Tuy nhiên, khi vợ chồng khai thuế chung, thì hai người đều chịu trách nhiệm trước Sở Thuế, nếu như sau này có run rủi rắc rối với Sở Thuế. Có nghĩa là, ví dụ như nếu anh chồng gian lận thuế năm 2022, và vợ chồng đã khai thuế chung cho năm 2022, sau này bị Sở Thuế kiểm tra, thì họ sẽ đòi nợ và phạt cả chồng lẫn vợ. Tuy rằng người vợ không biết gì, Sở Thuế vẫn đòi cả hai, vì hai người đã khai thuế chung. Vì vậy, khi vợ chồng khai thuế chung, những vấn đề tiềm ẩn về thuế của vợ hoặc chồng sẽ trở thành họa lây cho người kia.
– Có những trường hợp ngoại lệ, khiến cho vợ chồng khai thuế riêng sẽ có lợi hơn, hoặc đặc biệt là để tránh được những rắc rối về thuế vụ cho người vợ hoặc người chồng. Ví dụ, hai vợ chồng mới lấy nhau. Trước đây lúc còn độc thân, người vợ đã gặp rắc rối với Sở Thuế và bị nợ thuế nhiều chưa trả hết. Nay vợ chồng khai thuế riêng, thì chồng sẽ lấy về được trọn vẹn số tiền thuế (tax refund), vì nếu khai chung thì Sở Thuế sẽ giữ lại số tiền đó để cấn qua số nợ thuế của người vợ. Một ví dụ khác, anh chồng trước đây đã có vợ con và ly dị. Anh chồng không chu cấp tiền trợ cấp nuôi con (child support). Nếu khai thuế riêng, Sở Thuế sẽ cứ ‘dí ’ theo anh chồng mà đòi chứ không đòi người vợ được. Trong những trường hợp này, có lẽ khai thuế riêng sẽ có lợi hơn.
– Nếu đã khai thuế chung cho năm 2022 và hồ sơ thuế đã được nộp xong, và bây giờ mới phát hiện ra những vấn đề rắc rối cần phải khai riêng, thì có thể chỉnh sửa hồ sơ thuế lại thành khai riêng. Tuy nhiên, phải làm thật gấp thì mới kịp, vì hạn chót để chỉnh sửa và nộp cho Sở Thuế là Ngày 18, Tháng 4, 2023, cũng là ngày hạn chót khai thuế.
– Nếu đã khai thuế riêng cho năm 2022, nhưng muốn sửa lại thành khai chung, thì Sở Thuế tạo điều kiện rất dễ dàng. Sở Thuế cho quý vị 3 năm để chỉnh sửa, có nghĩa là quý vị có đến Ngày 18, Tháng 4, 2026.
– Trong trường hợp vợ chồng khai thuế chung và người vợ hoặc chồng vô tình và vô tội, bị họa lây do sự cố tình giấu diếm gian thuế của người phối ngẫu, thì Sở Thuế có chương trình cứu xét đặc biệt dành cho những trường hợp bị oan. Nếu Sở Thuế xác định được người vô tội bị họa lây, thì họ sẽ “xóa” nợ cho người đó, và chỉ đòi nợ người kia thôi.
HỎI: Chào cô Đài Thi, tiền thu nhập của tôi thấp, cho nên tôi không nghĩ mình sẽ thiếu thuế. Vậy tôi có cần phải khai thuế không? Tôi nghe nói Sở Thuế sẽ phạt những ai không khai thuế. Vậy nếu tôi không khai thuế thì sẽ bị Sở Thuế phạt gì?
ĐÁP: Thưa chị, chị không nói rõ là thu nhập chị khoảng chừng bao nhiêu, và tôi cũng không rõ tuổi tác của chị cũng như là thuộc loại khai thuế là độc thân, có gia đình, hoặc có con nhỏ hay không.
Nhưng tôi cũng xin liệt kê dưới đây những mức thu nhập mà thông thường, nếu thấp hơn những con số này thì không phải khai thuế. Nếu cao hơn thì sẽ phải khai thuế. Bản liệt kê thu nhập dưới đây chỉ là chung chung. Những con số này sẽ được tăng lên nếu chị có những trường hợp đặc biệt như có con nhỏ, 65 tuổi trở lên, hoặc bị đui mù.
Mức thu nhập để khai thuế
– Ðộc Thân: $12,950
– Vợ Chồng Khai Chung hoặc Góa Phụ: $25,900
– Chủ gia đình: $19,400
– Vợ Chồng Khai Riêng: $12,950
Nếu thu nhập của chị cao hơn những con số trên, thì chị nên khai thuế đúng hạn để tránh bị phạt. Nếu chị bị thiếu thuế và chưa có tiền để trả thuế liền, thì chị cũng nên khai thuế trước đã, vì tiền phạt khai trễ rất nặng. Tiền phạt đóng thuế trễ rất nhẹ. Chị xem tiền phạt đây nhé. Nhớ lưu ý về mức phạt tối thiểu cho tội khai trễ là $450. Cho nên, cứ khai thuế đúng hạn để tránh bị phạt $450 trước đã nhé.
Tiền phạt thuế
– Không Khai Thuế hoặc Khai Trễ: 5% mỗi tháng (mức phạt tối thiểu: $450)
– Không Ðóng Thuế hoặc Ðóng Trễ: 5% mỗi tháng
– Tiền Lãi Suất: 7% mỗi năm (sẽ thay đổi thường xuyên)
– Tội Cố Tình Không Khai Thuế và Trốn Thuế Nhiều Năm: $100,000 cho cá nhân, $500,000 cho công ty, và 5 năm tù
Nếu thu nhập của chị thấp thì chị không phải khai thuế, và sẽ không bị phạt gì cả.
Tuy nhiên, Sở Thuế có những chương trình trợ cấp thuế (tax credits) cho những người có thu nhập thấp hoặc có con nhỏ. Nếu chị hội đủ điều kiện để lãnh được những khoản tiền này, thì chị nên khai thuế thì mới lấy được số tiền này. Sở Thuế chỉ cho thời gian 3 năm để khai thuế và lấy tiền lãi. Sau 3 năm thì sẽ mất, không cách nào khiếu nại được, chị nhé.
NĐT
