Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Chào chị, hồ sơ thuế năm 2024 của em bị trục trặc. Khi khai thuế, em có khai con trai em 22 tuổi, cháu học đại học cho đến tháng 8 năm 2024 thì mới học xong. Nhưng khi gửi hồ sơ lên Sở Thuế thì họ từ chối vì con trai em đã tự khai thuế trước đó theo dạng “Independent”. Vì vậy hồ sơ thuế của em khai cháu là Dependent thì xem như không hợp lệ.
Người khai thuế cho em đã chỉnh sửa hồ sơ thuế của em lại cho đúng, nhưng cho đến nay em vẫn chưa gửi hồ sơ lên IRS được vì vẫn còn đang chờ IRS cứu xét (người khai thuế nói như vậy). Thời gian xin phép là 6 tháng, nếu khi nào IRS trả lời chấp thuận thì em mới có thể gửi lại hồ sơ bằng bưu điện. Nếu như em khai con em được thì em sẽ lấy được tiền thuế về, còn nếu như không được thì em sẽ đóng thuế. Hiện giờ vì hồ sơ chưa xong cho nên em vẫn chưa đóng thuế cho IRS được.
Em xin hỏi là cách em làm như vậy có đúng với luật thuế hay không? Em không muốn khai sai luật, nhờ chị trả lời giùm em. Cảm ơn chị nhiều.
ĐÁP: Chào em, hồ sơ thuế của em chắc chắn là Sở Thuế không chấp nhận, và cách em giải quyết như vậy cũng không đúng, nhưng không phải lỗi tại em mà lỗi tại người khai thuế không biết cách giải quyết. Nếu có thể thì chị nhờ em đưa câu trả lời của chị cho người đó đọc, để họ học hỏi thêm và để sau này giúp khách hàng hữu hiệu hơn.
Con trai của em đã khai thuế riêng và khai tự lập (Independent). Quyền khai riêng và khai tự lập là quyền của cháu. Nếu em muốn claim cháu, thì cháu vẫn có thể khai thuế riêng nhưng không được chọn khai Independent. Chỉ có cháu mới được quyết định. Không ai có quyền bắt cháu từ bỏ khai dạng Independent, cho dù em đã nuôi cháu gần trọn năm.
Ngay cả Sở Thuế cũng không được quyền quyết định giùm cho cháu. Cho nên người khai thuế cho em nói rằng chờ Sở Thuế cứu xét xem họ có chấp thuận cho em claim cháu là phụ thuộc (Dependent) hay không, thì hoàn toàn không đúng.
Đối với Sở Thuế, hồ sơ thuế của con em đã khai đúng, còn hồ sơ của em thì khai sai. Em đừng chờ Sở Thuế cứu xét nữa, em khai sai rồi thì khai lại càng sớm càng tốt. Chờ càng lâu thì tiền phạt càng tăng.
Còn như nếu em muốn claim cháu, thì trước hết cháu phải khai thuế lại, và từ bỏ khai dạng Independent. Sau khi hồ sơ khai lại của cháu đã xong xuôi, thì em mới khai cháu là Dependent được.
Nếu chọn cách này thì hãy tính kỹ xem có lợi không. Em claim cháu là Dependent thì em lấy tiền thuế về nhiều hơn, nhưng cháu không khai Independent được thì cháu phải đóng thuế nhiều hơn. So sánh cả 2 xem cách nào lợi hơn. Cách nào cũng đúng luật cả, miễn sao cháu đừng vừa khai Independent và cũng vừa là Dependent của em.
Em không nói rõ là hồ sơ thuế đầu tiên của em đã được nộp cho Sở Thuế bằng cách nào. Nếu nộp bằng điện tính (e-file) thì biết kết quả trong vòng một phút, rằng Sở Thuế có chấp nhận hay không. Còn nếu nộp bằng thư bưu điện thì cả tháng hơn mới biết kết quả.
Em hỏi người khai thuế có thể nộp giấy thuế khai lại bằng điện tính e-file được không. E-file rất dễ dàng, tiện lợi và nhanh chóng. Như vậy thì em mới có thể trả tiền thiếu thuế ngay trong cùng ngày.
Có 3 cách trả thuế: (1) Trả ngay trong lúc e-file, bằng cách ghi số tài khoản vào hồ sơ thuế; (2) Trả trên mạng IRS.gov/payments, (3) Gửi check bằng bưu điện đến: IRS, P.O. Box 1214, Charlotte, NC 28201-1214.
HỎI: Thưa chị Đài Thi, tôi ở Việt Nam mới qua Mỹ định cư hơn 3 năm. Tôi làm nghề nail, đi làm tiệm thì không được vui với một số anh chị trong nghề lâu năm cho nên tôi quyết định làm riêng. Tôi không có khả năng mở tiệm nên làm theo dạng mướn bàn, hay gọi là “rent booth”. Chủ tiệm đưa cho tôi mẫu thuế 1099-NEC, cho biết tôi phải tự khai thuế và đóng thuế thu nhập.
Tôi thấy mọi thứ quá lạ lẫm và không rõ chủ tiệm (nơi cho tôi mướn booth) có làm đúng luật không, hay họ thấy tôi lơ ngơ rồi chèn ép như nơi cũ tôi đã làm. Xin chị vui lòng giải thích giúp tôi. Cảm ơn chị rất nhiều.
ĐÁP: Thưa chị, chủ tiệm đưa cho chị mẫu 1099-NEC là rất đúng luật thuế, nếu như chị hoàn toàn tự làm chủ, chị chỉ mướn booth thôi.
Tôi không rõ chị và chủ đã thỏa thuận những gì, nhưng mẫu 1099-NEC dành cho những ai làm tự do, tự mướn booth, tự mua vật dụng và đồ nghề, tự kiếm khách riêng, tự quyết định giờ giấc, tự chọn làm ít hay làm nhiều, không ăn chia với chủ, và quan trọng nhất là không phải tuân theo quy luật của chủ.
Nói nôm na là chị tự làm chủ, chị chỉ mướn một bàn để tiếp khách của chị thôi. Giống như ở Việt Nam, chị mướn một sạp ở chợ để buôn bán làm ăn riêng vậy. Nhưng trường hợp này hơi khác với mướn sạp, là vì chị làm dưới tên tiệm, khách vào thì vẫn tiếp như khách của tiệm, và nếu tôi đoán không lầm thì chủ vẫn phải có một phần trách nhiệm trong vấn đề thu tiền từ khách.
Vì chủ phải khai thuế tất cả những thu nhập của tiệm, cho nên khi họ chuyển một số tiền nào đó qua cho chị thì họ phải được khấu trừ thuế khoản tiền đó. Họ đưa cho chị mẫu 1099-NEC là một cách để họ khấu trừ thuế hợp lệ.
Còn về phần chị, chị có thu nhập thì phải khai thuế. Chị phải biết thu nhập của chị bao nhiêu, cho dù chị có nhận được mẫu 1099-NEC hay không. Vì chị tự làm riêng, coi như một doanh nghiệp nhỏ của chị, cho nên chị được khấu trừ tất cả các chi phí có liên quan đến doanh nghiệp này.
Sẵn đây tôi cũng xin chia sẻ một chuyện hơi ngoài lề một chút. Sở Thuế cho rằng chỉ có những người thật sự làm riêng và mướn booth như chị thì chủ mới được đưa mẫu 1099-NEC. Còn tất cả những thợ nào mà phải tuân theo giờ giấc và quy củ của chủ, thì phải được xem là nhân viên của tiệm, và chủ phải đưa mẫu W-2 chứ không được đưa 1099-NEC.
Đó là luật thuế mà có nhiều chủ và thợ đều không thích và cũng không muốn tuân thủ. Có khi chủ cũng muốn đưa mẫu W-2 nhưng thợ không chịu, thợ thích 1099-NEC hơn vì họ tự cho rằng họ “kinh doanh” riêng thì khấu trừ thuế thoải mái hơn. Chủ đành phải chìu theo ý thợ.
Sở Thuế đã kiểm toán thuế nhiều tiệm nail trên toàn quốc và thường xuyên phạt vấn đề 1099-NEC. Chủ bị phạt nặng lắm. Bị phạt xong thì chuyển thợ thành nhân viên hết, và từ đó đưa cho thợ mẫu W-2.
Tuy thợ không bị phạt, nhưng khi “bị” chuyển qua dạng nhân viên và lãnh mẫu W-2 thì họ không được vui lắm. Họ hỏi tôi rằng có nên đổi qua tiệm khác làm không để tiếp tục lãnh mẫu 1099-NEC, nhưng sau khi nghe tôi giải thích thì họ hiểu rằng thật sự mẫu W-2 có lợi hơn nhiều về lâu về dài, thì họ vui vẻ chấp nhận W-2.
Với mẫu W-2, chủ bị bắt buộc phải đóng thuế an sinh xã hội cho nhân viên ngay bây giờ, để sau này nhân viên được lãnh tiền hưu và phúc lợi xã hội nhiều. Thêm vào đó, chủ phải đóng tiền thuế thất nghiệp, để phòng khi thất nghiệp thì nhân viên có thể xin được trợ cấp tạm thời.
