AI đang thay đổi cách sinh sống, làm việc của người thế giới nhanh quá, hầu như trí tuệ nhân tạo có mặt trong mọi lãnh vực, kinh tế, tài chánh, khoa học, kỹ thuật… và cả giáo dục! AI trợ giúp khoa học trong việc thiết kế chương trình thử nghiệm, lựa chọn nguyên liệu để chế tạo vật thể dựa trên các tài liệu sẵn có dù AI chưa biết đặt ra các giả thuyết như các chuyên gia trong nghề nhưng có thể tiết kiệm được khá nhiều thời giờ và tiền bạc.
nguồn: noron.vn
Trong lãnh vực ngân hàng
Trong lãnh vực tài chánh, ngân hàng sử dụng AI để cung cấp các dịch vụ chuyển ngân, vay mượn… Công ty buôn bán làm ăn như Amazon dùng người máy điều khiển qua AI, đọc mã số để “nhặt” hàng theo đơn mua, rồi đóng gói, dán nhãn và theo dây chuyền mà chuyển đi… Dùng người máy, ta tiết giảm được vô khối dịch vụ do con người cung cấp trước đây. Nhìn quanh, chốn nào cũng thấy AI, mỗi ngày AI càng “thông minh” hơn, “biết” nhiều thứ hơn vì “cha mẹ” tạo ra “nó”, tiếp tục ‘dạy dỗ’, sửa chữa và cập nhật tận tình các chi tiết chưa hoàn hảo. Tạm hiểu là qua trí tuệ nhân tạo, các thảo trình kia trợ giúp con người hiệu quả hơn và trong nhiều tình huống, có thể thay thế con người để làm một số công việc vận dụng trí óc.
Trong lĩnh vực y tế
Trong ngành y tế, khá nhiều công việc đang được máy móc đảm nhận. Qua mã số, máy móc nhận toa bác sĩ, tên bệnh nhân, phòng bệnh, “đọc” tên thuốc, đếm số lượng rồi thong thả mang đến tận nơi. Máy móc “tính” luôn cả lượng thuốc nhập kho và xuất kho và làm cả công việc “nhắc nhở” khi lượng thuốc xuống thấp, cần đặt mua… Nhân viên theo dõi các hoạt động ấy trên màn hình và kiểm nhận. Trong chuyên khoa quang tuyến, radiology, AI đang được “huấn luyện” để “đọc” các hình ảnh chụp từ cơ thể con người như CAT scan, MRI, PET scans… Trong tương lai, có thể ta sẽ thấy máy móc thi tài với các bác sĩ chuyên khoa radiologist xem “ai” kiểm nghiệm hình ảnh chính xác hơn?!
Máy móc qua AI giúp con người “lang thang” trên liên mạng, mua vé xi nê, tìm công thức nấu ăn, nhận diện hình ảnh qua các chi tiết về hình thể của mắt mũi… Tài tình hơn, qua việc thu góp chi tiết về giọng nói nên AI có thể chế tạo được âm thanh tương tự (bắt chước được giọng nói của nhân vật nổi tiếng nào đó) rồi “lồng” phim ảnh, tiếng nói … nên đã xuất hiện việc giả giọng nói, hình ảnh để lừa gạt, tống tiền. Một thảo trình AI khác, kỹ thuật nhận diện, “Facial recognition”, được dùng thay cho mật mã; ta chỉ việc nhìn vào màn hình và mở máy điện toán. Việc nhận diện bằng hình ảnh đang gặp khó khăn ở Nam Hàn vì cư dân sửa chữa tận tình các “khuyết điểm” trên gương mặt; bá tánh muốn có nhan sắc điển hình nên kết quả là ai cũng giống hệt nhau, cũng bấy nhiêu chi tiết về lỗ mũi, khóe môi, đôi mắt. Máy móc nhìn không ra sự khác biệt giữa những khuôn mặt diễm lệ kia!
Máy móc tiếp tục xông xáo vào mọi lãnh vực nhưng gần đây thì bá tánh biết nhiều hơn về khả năng của máy móc, AI nổi tiếng lẫy lừng qua các hoạt động của ChatGPT; đủ cả tiếng khen lời chê và cả sự lo âu về tính “đạo đức” của [cỗ máy sử dụng] AI.
AI được “huấn luyện” để “đọc” các hình ảnh chụp từ cơ thể con người. nguồn: bold business
AI trong học đường
Khi AI “thăm viếng” học đường thì thầy cô đang lúng túng. Ðọc mấy bài thi cuối năm của các bạn trẻ thì phe ta ngỡ ngàng và vỡ ra vài điều sau khi bàn thảo với đồng nghiệp. Ôi chao, bài vở của thời thông minh nhân tạo khiến thầy cô xính vính. Những bài thảo luận khá dài, viết lách đúng văn phạm và chính tả, tổng hợp các tài liệu và ý kiến của nhiều tác giả. Ðọc kỹ mới nhận ra những chi tiết khác thường. Như lập luận trong bài thi “cãi nhau”, không thuần nhất nhưng không có lời giải thích các việc đối chõi ấy. Nghĩa là bài luận kia là sự thu góp những chi tiết đã đăng tải trên liên mạng Tạm hiểu là người “viết” chẳng có ý kiến gì trong phần thảo luận từ cách thu nhận ý kiến rồi phân tích riêng tư.
Ngày xưa, trước một bài luận dài nhiều chi tiết thì người đọc có thể hiểu là người viết đã chịu khó tìm kiếm và thu góp nhiều dữ kiện liên quan đến đề tài dù chưa chịu [dấn thân] để chọn quan điểm riêng. Thủa ấy thì sinh viên cắm cúi đọc các tài liệu đăng tải trên những tạp chí chuyên môn để thu góp dữ kiện rồi so sánh với bài học trong lớp… và trình bày ý kiến riêng. Công việc thu góp, đọc rồi phân tích tốn khá nhiều thời gian. Nhưng ngày nay thì cỗ máy điện toán với thảo trình AI đã làm đầy đủ công việc thu góp dữ kiện trong một thời gian ngắn ngủi không ngờ và viết giùm luôn một bài luận dài [dù thiếu hồn phách của người viết].
Bây giờ thì các nguyên tắc căn bản của “học” và “hành” đều đảo lộn, AI trợ giúp (?) người [đi] học nhưng ngoéo cẳng người [đi] dạy. Vai trò dạy [hay] dỗ xem ra chẳng mấy cần thiết nhất là ở giai đoạn hậu đại học, sinh viên tự tìm hiểu sách vở qua liên mạng khá nhiều và khá nhanh. Người dạy góp thêm các kinh nghiệm, cái nhìn riêng để mở rộng đề tài. Nghĩa là AI “hành” giùm cho sinh viên bất kể người ấy “học” được những gì.
Ở mức đại học, suy luận và tìm cách giải quyết một nan đề nào đó dựa trên các yếu tố khoa học, xã hội … để đi đến kết quả. Ðúng / sai không là điều quan trọng mà cách suy luận, critical thinking, là điểm căn bản của mỗi bài học, là “gốc” của các công trình phát huy những thứ mới mẻ. Với AI, trong tương lai có lẽ các phát kiến mới mẻ sẽ xuất hiện theo một chiều hướng khác chăng?
AI trong học đường. nguồn: linkedin
Trong lãnh vực luật pháp
Trong những ngày sắp tới, bá tánh có lẽ sẽ thấy mặt AI trong lãnh vực luật pháp. Công ty DoNotPay đang khoe rằng họ có thảo trình AI (dùng kỹ thuật LLM), một loại “legal chatbot”, có thể giúp đỡ bị cáo tại tòa án (?) Ðại khái là máy tính cài sẵn AI qua dụng cụ thu âm có thể “nghe” những điều được bàn cãi rồi mách nước cho thân chủ câu trả lời. Bị cáo chỉ việc lặp lại trước tòa (?) Chưa biết các luật gia nặng ký sẽ phản ứng ra sao khi máy móc thay thế luật sư trong việc chỉ dẫn và biện hộ bị cáo trước ba tòa quan lớn? AI làm công việc của một luật sư mà không có bằng hành nghề?
Có thể nào qua kỹ thuật ghi chép âm thanh và “xào nấu” của AI, ta sẽ được nghe lại tiếng hát Thái Thanh của những ngày đầu thập niên 70 trong thế kỷ trước trong một bài hát mới keng?! Qua các kỹ xảo ghi chép, sử dụng họa pháp của van Gogh, thế giới sẽ được nhìn ngắm một bức tranh mới do AI [bắt chước thiên tài] thực hiện? Rồi người thế giới sẽ tự chia thành hai nhóm: Nhóm “dạy” [và bán] AI và nhóm “dùng” [sau khi mua] AI, cái “xác” rồi sẽ giống nhau in hệt vì do máy móc sản xuất trong khi phần “hồn” thì không biết sẽ thay đổi ra sao?
Hình như Dế Mèn đang lo bò trắng răng?!
TLL
