SPAIN – Ngày 17/11 liên minh cầm quyền cánh tả của Tây Ban Nha thực hiện chiến dịch tấn công vào các hàng rào ngăn cản pháp lý lâu đời, để điều tra tội ác được thực hiện trong chế độ độc tài của Tướng Francisco Franco trong thời gian 1939-1975, và cuộc nội chiến trước đó. Đảng Công Nhân Xã Hội Chủ Nghĩa Tây Ban Nha của Thủ Tướng Pedro Sanchez và đối tác Unidas Podemos đề nghị sửa đổi điều được gọi là Dự Luật Ký Ức Dân Chủ đang được phê duyệt tại Quốc Hội.

Họ cho rằng theo luật quốc tế, ân xá không áp dụng cho các tội ác chống lại loài người. Trong nỗ lực nhằm giảm bớt tiến trình chuyển đổi sang nền dân chủ sau cái chết của Tướng Franco, năm 1977 Tây Ban Nha đồng thuận phê duyệt luật ân xá tha tội cho các tội phạm chính trị đã gây ra trong cuộc xung đột và chế độ độc tài, theo một hiệp định được gọi là “Hiệp Ước Của Sự Lãng Quên.” Đạo luật ngày ngăn cản Tây Ban Nha giải quyết quá khứ đen tối của họ.

Không giống các quốc gia như Nam Phi đối diện với nỗi kinh hoàng của nạn phân biệt chủng tộc, thông qua các phiên điều trần về sự thật và hòa giải.

Nếu được thông qua những điều yêu cầu sửa đổi, dự luật Ký Ức Dân Chủ  được thiết kế để giải quyết di sản của Tướng Franco; tài trợ cho việc khai quật hàng ngàn nạn nhân bị chôn vùi trong các ngôi mộ tập thể; đồng thời mở đường cho các công tố viên điều tra tội ác chiến tranh, diệt chủng và tra tấn. Đảng ly khai cánh tả ERC của Catalonia, với sự ủng hộ của chính phủ cần thông qua dự luật bao gồm ngân sách năm tới, dự tính bỏ  phiếu cuối cùng vào tháng 12; thúc đẩy mở rộng phạm vi của dự luật dân chủ và các sửa đổi để  giải quyết nhiều yêu cầu của họ.

Tướng Franco. Ảnh: pbs.org