Mùa bão hằng năm ở Mỹ bắt đầu từ đầu Tháng 6 kéo dài cho đến hết Tháng 11. Riêng với năm 2019, có thể nói mùa bão thực sự bắt đầu từ cuối tuần qua, hay chính xác hơn là vào Thứ Bảy 13/7, khi cơn bão Barry đáp vào bờ biển vùng duyên hải tiểu bang Louisiana.
Bão Barry chụp từ vệ tinh – nguồn CBS News
Theo Trung tâm Bão Quốc gia, từ cơn bão nhiệt đới, Barry tăng lên thành bão lớn cấp 1 (Category 1 hurricane) vào sáng Thứ Bảy trước khi đụng vào đất liền, với sức gió đạt tốc độ 75 dặm một giờ (120 km). Các cơn bão được xếp loại bão lớn (hurricane) khi có sức gió đạt mức 74 dặm một giờ hay cao hơn.
Hình ảnh video cho thấy mực nước lên đến mép của bờ đê trong khu vực Plaquemines, là rẻo đất nhỏ kéo dài ra ngoài biển vịnh Mexico, thuộc hạ lưu của thành phố New Orleans. Tuy nhiên, các giới chức chính quyền tin tưởng rằng các con đê bao quanh New Orleans sẽ đứng vững vì hầu hết hệ thống đê tại đây có chiều cao từ 20 tới 25 feet (6 đến 7.5 mét).
Barry là cơn bão đầu tiên của mùa bão 2019 đụng vào vùng duyên hải nước Mỹ. Mặc dù đây là cơn bão tương đối nhỏ nhưng có độ ẩm rất cao và điều này có nghĩa là Barry kéo theo một lượng nước mưa rất lớn. Do đó, bão Barry cũng được xem như một thử nghiệm để lượng xem sức chống đỡ của hệ thống phòng chống lụt của khu vực New Orleans đã được nâng cấp trong mấy năm vừa qua ra sao. Kể từ bão Katrina tàn phá New Orleans năm 2005, chính phủ liên bang đã chi khoảng $14.6 tỷ cho Công binh Hoa Kỳ nâng cấp hệ thống phòng chống bão cho khu vực, trong đó có việc nâng chiều cao một số đê điền và tường ngăn lụt.
Mặc dù bão Barry mở màn cho mùa bão 2019 không gây thiệt hại đáng kể nhưng một lần nữa là một bằng chứng mới nhất nhắc nhở chúng ta về mối đe doạ do thời tiết ngày càng thường xuyên và dữ dội hơn đối với một số khu vực có mật độ dân số cao nhất của nước Mỹ. Như cơn siêu bão Sandy năm 2012 bất ngờ quẹo hướng trái đổ vào New Jersey và New York, lượng nước mưa lớn chưa từng có của bão Harvey năm 2017 đổ xuống khu vực Houston, và sức gió tăng nhanh bất thường của bão Michael năm 2018 đổ vào Florida – tất cả nhấn mạnh đến bản chất thay đổi của những cơn bão đang tàn phá các cộng đồng có đông dân cư sinh sống được xây dựng từ hàng trăm năm trước, cướp đi sinh mạng của nhiều người dân và gây thiệt hại hàng chục tỷ Mỹ kim từ mỗi cơn bão.
Khi nói đến thời tiết, chúng ta cầ
Bầu trời thành phố New Orleans trong khi chờ bão đến – nguồn AP
n phải hiểu là kinh nghiệm của quá khứ nay không còn là cách có hiệu quả để ta dựa vào đó mà phán đoán về những cơn bão trong tương lai nữa. Với khí hậu ấm hơn có nghĩa là bầu khí quyển có thể chứa nhiều hơi nước hơn, lượng nước mưa đổ xuống do đó cũng sẽ cao hơn. Mực nước biển tăng cao thì khi bão xảy ra sự thiệt hại cũng sẽ ở mức độ lớn hơn. Louisiana và một số tiểu bang kế cận nằm dọc theo duyên hải của vịnh Mexico là những khu vực dễ bị tổn thương nhất do sự phá hủy các vùng đầm lầy mà trước đây là nơi giúp hút nước khi có mực nước dâng do bão tạo ra, và công việc khai thác dầu và khí đốt đã góp phần làm sụt lún những vùng đầm lầy ven biển này.
Trong thời gian tới chúng ta sẽ còn nghe người ta bàn luận nhiều về những giải pháp nào có hiệu quả nhất để củng cố lại hệ thống phòng chống lụt cho New Orleans. Các con đê và tường chống lụt, đã được nâng cấp đáng kể sau bão Katrina, được thiết kế để có khả năng chống đỡ một cơn bão lớn, nhưng những cơn bão lớn và lụt lội ngày càng xảy ra thường xuyên hơn thì thử hỏi sức chống cự của các đê điền này sẽ kéo dài được bao lâu. Hệ thống phòng lụt của New Orleans được xem như một kiệt tác về kỹ thuật khi lần đầu được xây dựng vào đầu thế kỷ 20, nhưng nay với hệ thống bơm nước đang trở nên quá tải mặc dù đã được tân trang lại trong mấy năm gần đây. Chỉ mấy ngày trước khi bão Barry đổ vào bờ, những cơn mưa lớn đã làm ngập lụt nhiều nơi trong thành phố đến nỗi người dân trong khu vực có thể dùng xuồng và ca nô thay cho xe để đi lại trên nhiều con phố.
Các cơn bão hiện nay còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố chồng chéo. Sự kết hợp độ ấm ngày càng cao của nước biển trong vịnh Mexico và mực nước biển dâng lên đã tạo nên sức tàn phá khủng khiếp của cơn bão Michael hồi năm ngoái, khiến hàng chục người thiệt mạng và gây thiệt hại nặng cho căn cứ không quân Tyndall ở Florida. Những thảm hoạ do thiên nhiên gây ra đó là mối đe dọa đáng kể đưa đến những thiệt hại về nhân mạng và tài sản của người dân, làm ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế và an ninh quốc gia.
Tháng trước, Tổng thống Trump đã ký ban hành gói cứu trợ thiên tai trị giá $19.1 tỷ để giúp đỡ những cộng đồng bị thiệt hại do bão, lụt và cháy rừng gây ra gần đây. Gói cứu trợ thiên tai như trên rất quan trọng giúp cho công cuộc tái thiết của những cộng đồng bị thiệt hại. Tuy nhiên, sự đầu tư mang lại hiệu quả nhiều hơn nếu chính phủ liên bang có thể đưa ra kế hoạch chủ động hơn giúp làm tăng khả năng hồi phục đối với các khu vực dễ bị tổn thương và làm giảm sự thiệt hại khi thiên tai xảy ra.
Kế hoạch như trên sẽ tập hợp được các khoa học gia và kỹ sư hàng đầu để xây dựng một hệ thống có khả năng dự đoán và một cơ sở hạ tầng tiên tiến để bảo vệ cho các khu vực như New Orleans, là những nơi dễ bị tổn thương nhất khi phải đối phó với thiên tai.
Nhiều người vẫn chưa quên bão Harvey 2017 gây ngập lụt cho Houston – nguồn Houston Chronicle
Các nhà khí tượng học của Dự án Khí tượng Nhiệt đới thuộc Ðại học Colorado State trong tuần qua đã đưa ra một phúc trình mới dự đoán có sáu cơn bão loại lớn sẽ xuất hiện trong mùa bão 2019.
Theo định nghĩa của Dự án Khí tượng Nhiệt đới, bão thuộc loại lớn là ở cấp 3, 4 và 5 (có sức gió từ 111 dặm một giờ hoặc hơn). Bản phúc trình cũng phỏng đoán là có tổng cộng 13 cơn bão lớn nhỏ trong năm nay, thấp hơn so với dự đoán của Cơ quan Khí quyển và Hải dương Quốc gia (NOAA) đưa ra hồi Tháng 5 với 9 cơn bão loại lớn và tổng cộng 15 cơn bão lớn nhỏ.
Phúc trình của Ðại học Colorado State, dựa trên các dữ liệu thu thập trong vòng 37 năm qua, dự đoán có 54 phần trăm khả năng một cơn bão sẽ đáp vào bờ duyên hải thuộc miền đông của nước Mỹ, và bờ biển phía đông của tiểu bang Florida có 32 phần trăm khả năng sẽ phải chịu một cơn bão đổ vào, và 31 phần trăm khả năng một cơn bão khác sẽ đổ vào vùng duyên hải vịnh Mexico. Phải chăng sau bão Barry, vùng bờ biển vịnh Mexico, trong đó có Texas, Louisiana, Mississippi, Alabama và Florida, sẽ bớt khả năng phải gặp thêm một cơn bão khác. Thiên tai là điều rất khó đoán trước. Cao điểm của mùa bão ở Mỹ thường là vào khoảng giữa Tháng 8 và 10, và nay mới là giữa Tháng 7.
Trong khi năm 2019 có ít bão được dự đoán hơn so với năm 2017 và 2018, điều quan trọng ta nên nhớ là những năm vừa qua đã mang lại những cơn bão loại lớn không thể quên được như Harvey, Irma, Maria, Florence và Michael. Tất cả năm cơn bão này làm ngập lụt khắp nơi, và thậm chí gây thiệt hại cho nhiều nhân mạng.
VH
Arlington, TX
