Olympic sớm có bất ngờ với trận đá banh nữ Hoa Kỳ phơi áo trước nữ Thụy Điển 0-3 hôm Thứ Tư 21/7/2021. Kết quả này có thể đánh dấu bước thoái trào của Hoa Kỳ, nhưng cũng có thể chỉ làm cho các cô gái Hoa Kỳ bừng tỉnh, tương tự như kỳ Olympic Bắc Kinh 2008, họ để thua nữ Na Uy 0-2 trong trận mở màn, nhưng rồi đá thắng giòn giã 5 trận kế tiếp, giật huy chương vàng TVH.
Nguồn the New York Times
Ðá banh nữ là một trong những môn thi có lịch tranh tài sớm hơn hai ngày. Lễ Khai Mạc chánh thức vào Thứ Sáu 23/7/2021, và các cuộc tranh hùng còn tiếp diễn tới trước Lễ Bế Mạc ngày Chúa Nhật 8/8/2021. Kỳ TVH trên đất Ðông Kinh lần này là độc nhất vô nhị, diễn ra trước các khán đài vắng bóng khán giả, giữa lúc cả nước Nhật trong cảnh báo động khẩn cấp quốc gia, và nhiều nơi trên thế giới vẫn đang lao đao đối phó với dịch cúm Tàu. Kỳ TVH này ban đầu có lịch tranh tài từ 24/7 tới 9/8/2020, nhưng thay vì hủy bỏ hoàn toàn, thì chỉ bị trì hoãn một năm, điều chưa từng thấy trong lịch sử phong trào Olympic. Và mặc dù bị dời sang năm 2021, tên gọi chánh thức vẫn được giữ nguyên là “Olympic Tokyo 2020” vì lẽ pháp lý, tài trợ, quảng cáo…
Nữ Hoa Kỳ vấp ngã ngay trận đầu tiên. Ảnh Reuters
Khán giả Hoa Kỳ được xem TVH qua NBC và các đài có “bà con” với nó như USA, CNBC, Golf Channel, Peacock, NBC Sports app, cũng như trang web NBCOlympics.com. Có những môn thể thao ít được chú ý nhưng không kém thú vị như bắn cung “Archery” hay trò chơi “Trampoline”. Nếu như nữ Hoa Kỳ lâu nay áp đảo trên sân đá banh, thì các cung thủ người Nam Hàn bá chủ đấu trường bắn cung thế giới. Môn “Trampoline” có các đấu thủ người Canada mạnh nhất, nhưng lần này lực sĩ Hoa Kỳ sẽ tìm cách gây bất ngờ. Nữ Hoa Kỳ chưa từng lấy chiếc huy chương Olympic nào trong môn “Trampoline”, đã có trong chương trình tranh tài từ TVH Sydney 2000. Ngược lại, trong cả 5 kỳ Olympic tiếp theo, phái đoàn Canada đều đặn có đại diện góp mặt trên bục nhận huy chương.
Bộ huy chương vàng-bạc-đồng của TVH Tokyo 2021 được tái chế từ hằng triệu điện thoại và thiết bị điện tử phế thải. Ảnh Eugene Hoshiko/AP
Một điểm đặc biệt của TVH Tokyo 2020 là có màn ra mắt lần đầu tiên của bốn cuộc tranh tài mới — lướt sóng “Surfing”, lướt ván “Skateboarding”, leo núi “Sport Climbing”, và võ Karate. Từ 25/7 tới 1/8, các tay lướt sóng giỏi nhất thế giới sẽ trình diễn ngoài khơi Chiba, cách Tokyo khoảng 15 dặm về hướng Ðông Nam. Bên nam giới có John John Florence của Hoa Kỳ và Owen Wright từ Úc Châu sẽ tranh đoạt huy chương vàng. Còn nữ giới có thể là màn so tài giữa Stephanie Gilmore (Úc) và Carissa Moore (USA). Thiếu nữ người Florida, Caroline Marks, 19 tuổi, cũng rất có thể tạo bất ngờ. Lướt ván “Skateboarding” sẽ chứng kiến màn ra mắt thú vị của cô bé người Anh, Sky Brown, mới 13 tuổi, khoe từng học hỏi các mẹo lướt ván nhờ xem trên YouTube. Môn leo núi tranh tài từ 3 tới 6 Tháng Tám với ngôi sao bên nữ là cô Janja Garnbret (Slovania) với 6 lần vô địch thế giới dù mới 22 tuổi, còn nam giới chắc không ai qua mặt nổi tay leo núi trứ danh người Czech, Adam Ondra, 28 tuổi. Còn võ Karate tranh hùng từ 5 tới 8 Tháng Tám. Môn võ có chừng 10 triệu người thành thục, với gần 200 liên đoàn võ Karate quốc gia, nhưng tới nay mới được đưa vào chương trình tranh tài Olympic chánh thức. Lần này Karate ra mắt ngay trên chính quê hương khai sanh ra nó, nhưng ngôi sao sáng nhất lại có thể là một nữ võ sĩ kỳ cựu người Tây Ban Nha tên Sandra Sánchez, từng nhiều lần vô địch võ đài Karate Âu Châu. Năm nay cô 39 tuổi nhưng đã có trên 30 năm luyện tập võ Karate.
Ký giả xem xét giường giấy tại Làng Thế Vận Hội Tokyo. Ảnh
Có những cuộc thi tài truyền thống khán giả cũng khó lòng bỏ qua như thể dục nghệ thuật “Gymnastic”, điền kinh tốc độ, quần vợt… Các màn tranh tài Women’s Gymnastics diễn ra từ 25/7 tới 3/8 hầu như sẽ là lời chia tay của đấu thủ “ngọc tuyền” Simone Biles, 24 tuổi, với 19 lần vô địch thế giới và 4 huy chương vàng TVH. Môn chạy tốc độ nam giới lần đầu tiên từ TVH Beijing 2008 nay thiếu mặt “tia chớp” Usain Bolt. Rất có thể kẻ thay thế là tay đua Hoa Kỳ, Trayvon Bromell, 26 tuổi. Chỉ tính trong năm 2021, Bromell chạy 100 mét nhanh nhất với 9.77 giây, chỉ kém kỷ lục thế giới khoảng 2/10 giây. Còn quần vợt nam giới có thể làm màn độc diễn của tay vợt người Serb, Novak Djokovic, 34 tuổi, kẻ đang mấp mé thành tích lịch sử: giật giải “Golden Slam”. Trên làng banh nỉ thế giới, từ trước tới may mới chỉ có mình cây vợt nữ người Ðức, Steffi Graf, vào năm 1988 đã từng giật “Golden Slam”, nghĩa là chỉ trong một năm đã thắng đủ bốn giải Grand Slam (Australian Open, French Open, Wimbledon, U.S. Open) và giật luôn huy chương vàng Olympic. Năm nay, Novak Djokovic đã lần lượt thắng Australian Open, French Open, và Wimbledon. Djokovic sẽ cần phải thắng U.S. Open 2021, nhưng trước hết, anh cần chinh phục sân banh nỉ TVH.
Đội thể dục nghệ thuật nữ Hoa Kỳ tại Olympic Village. Ảnh www.instagram.com/p/CRgcvm7Ccgq
Bên lề sân đấu, ban tổ chức TVH Tokyo 2020 còn được ca ngợi là hài hòa với môi trường thiên nhiên nhất. Toàn bộ huy chương vàng-bạc-đồng của Olympic lần này được tái chế từ hằng triệu điện thoại và thiết bị điện tử phế thải. Nệm & giường của lực sĩ trong Làng Thế Vận Hội đều được ép tái chế từ vỏ thùng giấy cũ. Các chiếc bục trao huy chương làm từ vật liệu nhựa tái chế. Vỏ đuốc TVH được đúc thành nhờ Aluminum tái chế từ các khu gia cư tạm thời chánh phủ Nhật xây cho nhân viên cứu trợ khẩn cấp trú ngụ sau tai nạn hạch tâm Fukushima năm 2011. Ngay cả điện năng cần dùng cho Tokyo Olympic cũng 100% là năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió…) Thủ đô Ðông Kinh của Nhật chẳng những là mẫu hình lý tưởng cho các Olympic tương lai về tính hài hòa với môi trường thiên nhiên, mà còn có thể vô tình gợi lại cuộc tranh luận về chuyện chỉ nên ủy quyền tổ chức TVH cho một thành phố duy nhất, gọi là “Permanent Olympic City”. Vẫn còn đa số quốc gia thành viên IOC bất ưng giải pháp này vì lo ngại nó quá hạn hẹp, thiên vị, và làm tổn thương tinh thần “quốc tế” của các kỳ Olympic. Tuy nhiên, vẫn có những kêu đòi hậu thuẫn cho “Permanent Olympic City” trên thực tế. Ngay từ kỳ TVH tiên khởi năm 1896, vua King George của Hy Lạp đã đề xướng chỉ dành cho Athen tổ chức Olympic, và phái đoàn Hoa Kỳ từ lúc đó đã đồng ý. Ngày nay, các thành phố lớn luôn lỗ lã nhiều triệu Mỹ Kim sau khi đón Olympic. TVH Tokyo 2020 cũng sẽ chung số phận bị lỗ, thậm chí còn nhiều hơn, vì chịu thêm tác hại CoronaVirus. Việc nhà tổ chức Nhật tổ chức tốt TVH lần này giữa vô vàn khốn khó dịch bệnh, thực tế nhiều thành phố ngại tổ chức Olympic vì sợ tốn kém, rất có thể sẽ thúc đẩy IOC cân nhắc giao quyền tổ chức Olympic trường kỳ cho Nhật hay/và Hoa Kỳ chẳng hạn.
Trayvon Bromell. Ảnh KIRBY LEE/IMAGE OF SPORT
TTD