Chữ bossa trong tiếng Bồ-Đào-Nha diễn tả phong cách điệu nghệ mà ta thường biết đến qua các điệu nhạc samba hay bossa nova của người Ba-Tây. Bossaball là sự kết hợp nhiều môn thể thao với âm nhạc để tạo nên một môn thể thao trẻ trung, mới lạ.

Một trận banh trong giải Bossaball Quốc Tế tại Brazil, 2016. nguồn: bossaballsports.com

Xuất phát từ Tây-Ban-Nha vào khoảng 2005, Bossaball là sáng kiến của Filip Eyckmans, người Bỉ. Nó là một môn thể thao đồng đội, thoạt nhìn hơi giống bóng chuyền, nhưng có thêm những yếu tố của bóng đá và thể dục dụng cụ (gymnastic). Sân chơi là một tấm nệm bằng hơi khổng lồ, to cỡ sân bóng chuyền, với lưới ở giữa. Mỗi bên có một chiếc trampoline hình tròn, nơi một cầu thủ liên hồi nhún xuống nhảy lên trong lúc đồng đội tìm cách đưa banh cho anh ta để đánh/đá/đập/đội đầu sang phía bên kia. Chiếc lưới được giăng rất cao, cho nên muốn đập banh thiệt mạnh người chủ động việc tấn công – tạm gọi là chủ công, phải nhảy lên khá cao. Cái khó là các cầu thủ phải ăn rơ với nhau thật nhịp nhàng để có thể đưa banh đến đúng lúc người chủ công đang nhảy lên độ cao nhất có thể.

Sân Bossaball

Luật chơi

Mỗi bên có bốn người. Người chủ công nhảy trên trampoline; ba người kia đứng trên tấm nệm hơi. Chung quanh sân nệm hơi có một rìa đất bằng, được gọi là free zone. Banh rơi trúng chỗ này vẫn còn chơi được.

Người giao banh có thể dùng tay hoặc chân để đưa banh sang phía bên kia. Mỗi bên được chạm banh tối đa năm lần trước khi banh phải trả về phía đối phương. Có hai cách chạm banh – volley và football touch. Cầu thủ có thể dùng tay để đánh hoặc chuyền banh (gọi là volley); hoặc dùng bất cứ phần nào khác của cơ thể để đưa banh (gọi là football touch). Ðặc biệt là khi dùng football touch ta có thể dùng hai động tác khác nhau (gọi là double soccer touch, DST), như bắt banh bằng ngực rồi đá banh đi, hoặc đá banh lên xong đội đầu, hoặc đội đầu xong nhảy lên đá ngã bàn đèn v.v. Mỗi cú DST như vậy chỉ tính là một lần chạm banh.

Xem thêm:   Cấm TikTok

Ðiều bắt buộc là phải có ít nhất hai loại chạm banh khác nhau trong mỗi lần tấn công – nghĩa là không thể chỉ dùng volley hay football touch mà thôi, trừ trường hợp chặn banh (blocking) gần lưới.

Một trận banh biểu diễn trên bãi biển Copacabana, Brazil. nguồn: bossaballsports.com

Cách tính điểm

Số điểm cho mỗi cú tấn công thành công tuỳ thuộc vào cách tấn công và nơi tấn công. Nếu banh được đánh bằng tay và trúng phần nệm hơi, phe tấn công được 1 điểm; nếu đánh trúng phần trampoline thì được 3 điểm. Còn nếu banh được đá bằng chân thì đội sẽ được 3 điểm nếu trúng nệm hơi của đối phương, 5 điểm nếu trúng trampoline. Banh rơi trúng rìa “free zone” quanh sân vẫn còn chơi được cho đến khi banh ngừng hẳn.

Bên nào được 21 điểm trước thì thắng một game. Mỗi trận banh thường có 3 games. Các trận đấu chính thức cần ít nhất 3 người trọng tài để canh chừng cầu thủ đụng lưới, banh ra ngoài, cho điểm, cộng điểm v.v.

Filip Eyckmans, người sáng chế ra môn Bossaball.

Người trọng tài chính, ngoài những công việc bình thường còn phải kiêm thêm vai trò DJ – mang nhạc cụ, nhạc sĩ, hay máy hát đến để chơi nhạc, làm cho không khí thêm xôm tụ. Chính nhờ điểm này mà bossaball rất được giới trẻ ưa chuộng. Tuy môn chơi này còn mới mẻ và xuất phát từ Âu Châu, nhưng càng ngày nó càng thịnh hành ở Nam Mỹ, nhất là những nơi có nhạc Samba như Brazil, Argentina, Colombia…

Xem thêm:   Ý tưởng mần giàu...

Từ năm 2009 đến nay đã có nhiều giải Bossaball quốc tế như giải World Cup 2009, European Cup 2010-2012, World Cup 2013… Năm 2016 Bossaball xuất hiện bên lề Thế Vận Hội Rio de Janeiro như một môn thể thao biểu diễn (exhibition), gần nơi tổ chức các trận bóng chuyền trên cát (beach volleyball). Giải Bossaball quốc tế 2016 trên bãi biển Copacabana đã đưa môn chơi này lên màn hình. Khỏi phải nói, không khí nhộn nhịp với các ban nhạc Samba chính hiệu của dân Brazil đã khiến nhiều người chú ý đến trò chơi lạ mắt và ngộ nghĩnh này. Các màn nhào lộn trên không xong đá trái banh theo kiểu “bicycle kick” (tiếng Việt miền Nam hồi xưa kêu là “ngã bàn đèn”) trông vô cùng ngoạn mục.

Giải World Championship tại Hòa Lan. bossaballsports.com

Có thể nói nguồn cảm hứng cho môn thể thao này đến từ môn capoeira của người Brazil. Khởi thuỷ là một dạng võ thuật, nó được người nô lệ ở Brazil dùng để giải khuây, trốn khỏi sự cơ cực của đời sống nô lệ. Nhưng để tránh con mắt dòm ngó của chủ nô lệ và nhà cai trị, họ biến nó thành một vũ điệu. Ngày nay capoeira được xem như một nét văn hoá thực thụ của người da đen ở Brazil, không khác gì jazz hay blues của người da đen ở Mỹ.

Filip Eyckmans tuy là người Bỉ nhưng có sống ở Tây Ban Nha một thời gian. Tại đây anh đã làm quen với các điệu nhạc Samba và điệu vũ capoeira. Những kiểu nhào lộn của các vũ công capoeira khiến anh liên tưởng đến môn thể dục dụng cụ. Sau một thời gian suy ngẫm, Filip chế ra môn chơi Bossaball, đặc biệt chú tâm đến yếu tố âm nhạc và nhịp điệu, hai thành phần không thể thiếu trong môn thể thao này.

Xem thêm:   Mất mạng

Hiện nay Bỉ và Hoà Lan là hai nước mạnh nhất trong bossaball, thắng hầu hết các cúp quốc tế từ trước tới giờ; Hoà Lan là nước duy nhất chính thức có Hiệp Hội Bossaball. Tuy nhiên, môn thể thao này đang từ từ bành trướng sang các nước Ðông Âu, Trung Ðông, Nam Mỹ…

Bích chương giải Bossaball Quốc Tế tại Vienna, Áo Quốc, 2017. nguồn: bossaballsports.com

Ấn Ðộ cũng đã có đội bossaball từ năm 2018.

Tại Á Châu hiện chỉ có Singapore là quốc gia duy nhất nơi môn này được nhiều người biết đến và tham gia. Du nhập vào Singapore năm 2007, hai năm sau Singapore đã có đội banh để gởi đi tham dự giải Bossaball World Cup ở Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ Giáo Dục của Singapore còn đưa môn này vào một số lớp P.E. (Physical Education) tại các trường học. Người Singapore, Mã Lai, Nam Dương v.v. đã có một môn chơi bóng chuyền bằng chân gọi là Sepak Takraw. Rất có thể Bossaball sẽ phát huy mạnh mẽ tại những nơi này.

Trong bossaball, cầu thủ quan trọng nhất là người chủ công chuyên nhào lộn trên trampoline. Họ phải thiệt giỏi môn  gymnastic, mà mấy trò nhào lộn đó thì con nít Mỹ rất rành. Số trẻ em được cha mẹ cho học gymnastic không phải ít. Nhưng tỉ lệ thanh thiếu niên được chọn vào đội tuyển quốc gia thì rất thấp. Do đó sẽ có nhiều lực sĩ gymnastic một khi lớn lên không có trò thể thao nào khác để chơi. Biết đâu bossaball sẽ cho những người như vậy cơ hội để một ngày đẹp trời nào đó được bước lên bục Thế Vận Hội lãnh huy chương?

Bà con ai muốn biết môn này ra mần sao, chỉ cần lên Youtube, đánh chữ “bossaball” vào là sẽ hiện ra vô số video clip; tha hồ mà xem. Hy vọng rồi đây bossaball sẽ được dân Mỹ đón nhận và trở thành một môn thể thao thịnh hành.

BB