Người Mỹ rất hay dùng từ “buck” thay cho “dollar”. Những câu như “five bucks” hay “make big bucks” đã thành tự nhiên đến mức ít ai đặt câu hỏi: Tại sao đồng đô la lại có biệt danh là “buck”?
Nguồn gốc của cách gọi này gắn liền với lịch sử hàng trăm năm trước, khi tiền tệ hiện đại còn chưa phổ biến. Có một số giả thuyết được các nhà ngôn ngữ học và sử học đưa ra để giải thích.
Giả thuyết phổ biến nhất cho rằng “buck” xuất phát từ da hươu đực (buckskin). Vào thế kỷ 18, trong thời kỳ khai phá Bắc Mỹ, da thú – đặc biệt là da hươu – được dùng làm vật trao đổi hàng hóa giữa người định cư và thổ dân. Các ghi chép từ thập niên 1740 cho thấy giá cả thường được tính bằng “bucks”, tức là mỗi tấm da hươu tương đương một đơn vị trao đổi. Khi tiền mặt phát triển, từ này tự nhiên chuyển sang dùng để chỉ một đô la Mỹ.
Giả thuyết thứ hai liên quan đến môn poker thế kỷ 19. Trong trò chơi này, người ta dùng một con dao có cán bằng sừng hươu, gọi là “buck knife”, để đánh dấu lượt tố. Vật này được chuyền tay nhau, tạo nên cụm từ “pass the buck”. Về sau, vật đánh dấu được thay bằng đồng bạc, và từ “buck” bắt đầu gắn liền với tiền. Tuy nhiên, giả thuyết này chưa có bằng chứng chắc chắn.
Giả thuyết thứ ba xoay quanh từ “sawbuck” – biệt danh của tờ 10 đô la vì có số La Mã X in trên đó, giống khung lưỡi cưa. Một số người cho rằng từ “buck” được tách ra từ “sawbuck” để chỉ một đô la. Tuy vậy, các nhà ngôn ngữ học phản bác vì “buck” được dùng chỉ 1 đô la từ trước khi xuất hiện “sawbuck”.
Đó chỉ là những giả thuyết, còn các bằng chứng lịch sử cho thấy “buck” đã được dùng trong trao đổi từ những năm 1740, và tài liệu viết chính thức ghi nhận năm 1856. Đến đầu thế kỷ 19, nó đã trở thành tiếng lóng phổ biến để chỉ 1 đô la.
Vậy tại sao “buck” tồn tại lâu dài? Thứ nhất, nó ngắn gọn, phù hợp với phong cách ngôn ngữ Mỹ. Thứ hai, nó gắn bó với văn hóa vùng biên cương và thói quen giao dịch đơn giản. Theo thời gian, “buck” đi vào văn học miền Tây, phim cao bồi, quảng cáo và đời sống hằng ngày. Một khi tiếng lóng được phổ biến rộng rãi, nó gần như không thể biến mất.
Ngày nay, “buck” không chỉ là từ vựng mà còn là một phần văn hóa. Nhiều thành ngữ quen thuộc ra đời từ đó: “bang for your buck” (đáng đồng tiền bát gạo), “big bucks” (nhiều tiền), “make a quick buck” (kiếm tiền nhanh), hay câu nói nổi tiếng của Tổng thống Truman “The buck stops here” (Trách nhiệm dừng lại ở tôi).
Tóm lại, từ “buck” đã đi một hành trình dài: từ tấm da hươu trên vùng biên giới đến ngôn ngữ hàng ngày của người Mỹ. Mỗi khi ai đó nói “five bucks”, họ không chỉ nhắc đến tiền, mà còn vô tình gợi lại cả một phần lịch sử ngôn ngữ và văn hóa kéo dài hàng thế kỷ.
