Câu Hỏi
Sau khi bố mất, mẹ tôi tiện tặn không dám tiêu xài gì. Vài năm sau, mẹ ra đi đột ngột và chúng tôi vô cùng ngạc nhiên khi ra tòa làm thủ tục thừa kế tài sản theo ý nguyện trong di chúc của bà, thì phát hiện bà đã để lại gần một triệu đô la cho hai anh em chúng tôi.
Nhưng sau 1 năm từ ngày tòa công nhận di chúc của mẹ là hợp pháp, và anh tôi được chỉ định làm Người Thi Hành (Executor) án lệnh để hoàn tất việc phân chia tài sản theo đúng nội dung của tờ di chúc của mẹ, tôi vẫn chưa nhận được một đồng nào từ anh tôi.
Trong khi đó, từ ngày có tiền thừa hưởng này, anh tôi đổi xe sang, mua nhà mới và thường xuyên đưa vợ đi đánh bài ở casino. Anh còn chi trả cho cả gia đình bên vợ đi du lịch. Tôi lo sợ rằng, chẳng mấy chốc anh sẽ tiêu xài phung phí hết tiền bạc, của cải mẹ để lại cho chúng tôi, và tôi sẽ không được chia thừa hưởng của mình.
Mỗi khi tôi hỏi người anh về vấn đề này, anh nói xẵng: “hết rồi!” Tôi vặn hỏi anh đã xài vào những việc gì, anh giận dữ trả lời rằng anh còn phải thanh toán “bill bọng” mẹ còn thiếu sau khi mẹ qua đời. Anh còn chua chát nói tôi luôn muốn ăn bám mẹ ngay cả khi mẹ còn sống, và cả hai vợ chồng tôi thiếu óc cầu tiến để vươn lên mà tự lập kinh tế.
Tôi liên lạc với người luật sư đại diện cho anh em chúng tôi trong việc ra tòa Probate (tạm dịch: luật/thủ tục thừa kế), ông ta cho biết rằng ông ta đang hối thúc anh tôi mấy tháng nay về việc hoàn tất thủ tục liệt kê và phân chia tài sản theo quy định của tòa, nhưng anh tôi không hề tỏ thái độ cộng tác. Và nếu anh tôi không trả lời trong vòng một tuần nữa, người luật sư này sẽ xin tòa cho ông chấm dứt đại diện cho case của chúng tôi.
Người luật sư cũng nhấn mạnh rằng, nếu anh tôi tiếp tục coi thường luật pháp và không hoàn tất việc liệt kê và phân chia tài sản, quan tòa cũng có thể cho cảnh sát đến nhà hộ tống anh tôi ra tòa để trả lời lý do không thực thi trách nhiệm của một người Executor. Ông luật sư còn cho biết thêm, nếu giữa 2 anh em chúng tôi có sự tranh chấp, tôi và anh tôi mỗi người phải mướn một luật sư riêng của mình, và ông không thể tiếp tục đại diện cho một người hay cả hai chúng tôi.
Vợ chồng tôi đều là công nhân làm hãng, không giàu có gì, nên tiền mẹ để lại sẽ giúp chúng tôi trang trải nợ nần rất nhiều. Đặc biệt, chúng tôi định dùng tiền thừa hưởng này để trả hết nợ ngân hàng cho căn nhà chúng tôi đang ở. Chồng tôi nay sức khỏe đã yếu, có thể về hưu non sau khi căn nhà được trả hết nợ. Chúng tôi nên làm gì trong trường hợp này?
Trả Lời
Anh của chị không có quyền tự ý tiêu xài tiền của mẹ chị để lại mà trì hoãn việc hoàn tất thủ tục kê khai và phân chia tài sản vô hạn định như vậy. Trách nhiệm của người Executor là bảo vệ quyền lợi của những người thừa kế, trong đó có chị, và phân chia theo đúng với nội dung của di chúc.
Trường hợp người Executor không tuân thủ theo án lệnh tòa hay gây mất mát, thiệt hại đến tài sản thừa kế mà đáng lẽ ra phải được phân chia nhanh chóng, thì người thừa kế có thể nộp hồ sơ kiện tụng xin tòa truất phế quyền hành của người Executor và chỉ định một người Executor khác. Người Executor cũng phải hoàn trả lại toàn bộ tài sản thừa kế và sung vào quỹ mà tòa án quản lý để người Executor mới phân chia theo di chúc.
Nếu người anh của chị đã làm thất thoát tiền thừa kế mẹ chị để lại mà dù tòa có tịch thu tất cả tài sản của người anh chị cũng không đủ hoàn trả tổng số tiền thừa kế, hay chia phần của chị, thì khi có án lệnh của tòa ra sao đi nữa, chị vẫn bị thiệt hại nghiêm trọng mà hầu như không có cách gì để cứu vãn cho quyền lợi của chị.
Ðó cũng là lý do mà khi ra tòa làm thủ tục Probate, tòa xem xét tờ di chúc ghi chú phần Bond (tạm dịch: bảo hiểm tòa án), người làm di chúc có đòi hỏi người Executor phải đóng tiền Bond hay không. Tiền Bond này thường được bảo đảm bởi một công ty bảo hiểm mà người mua bảo hiểm (thường là người Executor mua) phải trả phần trăm nào đó của tổng giá trị tài sản thừa kế được bảo đảm bởi công ty bảo hiểm. Trong trường hợp tài sản bị thất thoát, công ty bảo hiểm phải bồi thường những người bị thiệt hại.
Ða số khi viết di chúc, người ta thường chọn người thật sự tin cẩn để giao phó trách nhiệm và công việc của người Executor, nên người viết di chúc có thể quyết định không đòi hỏi người Executor phải mua Bond khi làm thủ tục Probate. Tuy nhiên, khi không có Bond, mà người Executor tẩu tán, tiêu xài hết tài sản thừa kế hay không phân chia tài sản cho người thừa kế, khả năng người thừa kế hoàn toàn bị thiệt hại mà không có cách nào lấy được phần tài sản/tiền bạc đáng lẽ ra người đó có quyền thừa hưởng.
Trong trường hợp của chị, người anh có vẻ vô trách nhiệm và không muốn chia phần thừa hưởng của chị. Chị càng chờ thì khả năng tài sản thừa kế bị thất thoát càng cao mà chị không có cách nào lấy lại được, đặc biệt là khi người anh phung phí ở sòng bài.
Chị nên đi tham khảo luật sư và làm hồ sơ tòa án khẩn cấp để tòa án có thể can thiệp và bảo vệ quyền thừa kế tài sản của chị. Tuy nhiên, khi bắt đầu có tranh chấp tài sản thừa kế với người anh, khó ai có thể dự đoán tổng số tiền luật sư phí và tòa án phí là bao nhiêu. Mà để kiện tụng cho đúng thủ tục của luật pháp và tòa án, người không có bằng hành nghề luật hầu như rất khó mà biết cần làm những giấy tờ gì hay thủ tục gì, nên việc tự mình làm giấy tờ tòa án và tự mình đại diện cho chính mình ở tòa rất khó khả thi. Sự hỗ trợ và đại diện của một người luật sư trong trường hợp của chị là cần thiết mà chị và chồng chị phải cân nhắc xem gia đình chị có tiền chi trả cho những chi phí đó hay không, và nếu có thì cần phải làm ngay. Chúc chị giải quyết được vấn đề nan giải này càng sớm càng tốt.
Ls. Anh Thư
(Cell phone: 623-341-8835)
