Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Phải nói chị Đài Thi trả lời rất hay, đọc mới biết chị làm Thanh Tra của sở Thuế Hoa Kỳ. Công việc thật “oách xà lách” và chắc là nhiều trọng trách lắm. Điều em ngạc nhiên là chị viết tiếng Việt rất giỏi, lưu loát, chuẩn từng câu chữ và có nhiều cách giải thích rất sâu sắc. Nhân đây, em có việc nhờ chị giải đáp, là em vừa lập gia đình, chồng em hiện vẫn còn ở Việt Nam, đang làm giấy tờ qua Mỹ, do một số trục trặc nên trong thời gian chờ đợi vừa qua chúng em tiêu tốn rất nhiều. Em có thể khai những chi phí này trong hồ sơ thuế cuối năm không?
ĐÁP: Em dùng từ “oách xà lách” vừa ngộ nghĩnh vừa vui, lần đầu tiên chị thấy từ này đó. Trước đây có một bác độc giả gán cho chị cái biệt hiệu “trùm sò thuế”, đó cũng là lần đầu tiên chị nghe cái từ này. Chị rất vui đã học được nhiều từ mới lạ do độc giả yêu mến tặng cho mình.
Chắc có nhiều người cũng có thắc mắc giống em, vì đa số người Việt mình còn người thân ở Việt Nam cho nên việc bảo lãnh gia đình qua Mỹ là chuyện bình thường, và nhiều khi rất tốn kém. Nhưng rất tiếc tất cả những chi phí này không được khấu trừ thuế, vì đây là chi phí cá nhân chứ không phải chi phí kinh doanh.
Nếu là chi phí kinh doanh thì được trừ thuế. Còn chi phí cá nhân thì không được trừ, ngoại trừ một số chi phí đặc biệt được chính phủ cho trừ, chẳng hạn như tiền bác sĩ thuốc men, thuế nóc gia, đóng góp từ thiện, v.v. Tiền chi phí bảo lãnh người thân không nằm trong danh sách đặc biệt này.
Nhưng không phải ai cũng trừ thuế những khoản chi phí cá nhân đặc biệt này, đơn giản là vì chính phủ đã cho mỗi người tự động được trừ sẵn một mức nào đó tùy theo diện khai thuế của mình. Chẳng hạn như độc thân được trừ 15,750 đô la, vợ chồng được 31,500 đô. Chỉ khi nào chi phí của mình nhiều hơn mức chính phủ quy định thì mình mới được trừ con số cao hơn.
Cho nên, nếu cuối năm em khai thuế theo diện vợ chồng khai chung thì em sẽ được trừ 31,500 đô, với điều kiện là chồng em phải có số ITIN để khai thuế. Còn nếu chồng em không có số ITIN thì em phải khai theo diện vợ chồng khai riêng và em chỉ được trừ 15,750 đô.
HỎI: Em từ Houston qua Nebraska làm nails ở đây và quen một người bạn trai. Chúng em quen biết nhau được 5 năm và hiện nay quyết định cùng nhau sống chung, tuy nhiên chúng em chưa kết hôn. Như vậy chúng em có thể khai chung thuế như vợ chồng không? Nếu khai chung thì có gì bất lợi cho em hay cho ảnh, hoặc ảnh hưởng gì khác không chị? Cảm ơn chị Đài Thi rất nhiều ạ.
ĐÁP: Chào em, chị sẽ giải thích sơ về luật thuế liên bang và luật tiểu bang nhé, đề tài hơi khô khan một chút nhưng em ráng hiểu để áp dụng cho trường hợp của em.
Luật thuế liên bang Hoa Kỳ không liên quan đến luật tiểu bang. Nếu em và bạn trai xem nhau như vợ chồng và muốn khai thuế chung thì lúc nào Sở Thuế cũng sẵn sàng chấp nhận, không cần biết có hôn thú hay không.
Khai thuế chung có lợi ở chỗ là mức thuế sẽ thấp hơn so với khai độc thân, và bình thường thì không có gì bất lợi. Tuy nhiên, điều quan trọng là khi khai thuế chung thì phải cùng nhau lãnh trách nhiệm đóng thuế, chứ không phải chia đôi 50-50.
Chị đã thấy một vài cặp lúc cơm lành canh ngọt thì không sao, nhưng lúc chia tay thì người này bỏ mặc chuyện thuế má cho người kia phải gánh chịu, chứ đừng nói gì đến việc chia đồng đều. Chị tin rằng em và bạn trai quen nhau đã khá lâu và tâm đầu ý hợp, cho nên hãy cùng nhau thỏa thuận về các vấn đề tài chánh cũng như thuế má.
Ở tiểu bang Texas, sống chung với nhau như vợ chồng trên 2 năm thì có thể được xem là vợ chồng, không cần phải có hôn thú. Nhưng ở tiểu bang Nebraska thì khác, phải có hôn thú mới được xem là vợ chồng.
Tuy rằng luật tiểu bang không ảnh hưởng gì đến luật thuế liên bang IRS, nhưng sẵn đây chị giải thích thêm để em hiểu rằng của cải mà 2 người tích lũy trong lúc sống chung với nhau ở Texas thì thông thường được coi như là của cải của 2 vợ chồng. Đối với những người không có hôn thú, khai thuế chung là một trong những cách để chứng minh hai người là vợ chồng.
Nhưng của cải tích lũy ở tiểu bang Nebraska thì chỉ được xem là của 2 vợ chồng nếu có hôn thú, còn không có hôn thú thì của ai người nấy giữ. Cho dù có khai thuế chung đi nữa thì cũng phải có hôn thú thì mới là vợ chồng. Đây là luật gia đình chứ không phải luật thuế, em tư vấn thêm với người chuyên về luật gia đình nhé.
HỎI: Tôi qua Mỹ một mình và đến nay tôi trở thành trung tâm tài chính cho gia đình ở Việt Nam. Việc lớn việc nhỏ gì tôi cũng được tận tình chiếu cố. May là tôi có thu nhập ổn, và không tiêu xài gì nhiều nên vẫn có khả năng giúp đỡ người thân. Năm rồi, tôi gởi tiền về sửa nhà cho Mẹ tôi 27,000 đô la, cho người anh làm vốn 12,000 đô, và nhiều khoản khác nữa. Số tiền này là chi tiêu, không phải thu nhập, như vậy tôi có nên khai thuế và liệu tôi có bị đánh thuế không? Xin cảm ơn cô Đài Thi.
ĐÁP: Xin thưa, chúc mừng chị thành tài để giúp gia đình còn ở Việt Nam. Chị hãy yên tâm, tất cả những số tiền chị gửi về giúp cho Mẹ chị và anh trai của chị được xem là quà tặng. Chị không bị đánh thuế gì cả.
Tuy nhiên, mặc dù không bị đánh thuế nhưng có thể chị phải khai thuế, nếu như trong một năm mà chị gửi trên 19,000 đô la cho mỗi người. Số tiền 12,000 đô chị gửi cho ông anh thì dưới mức phải khai thuế, nhưng số tiền gửi cho Mẹ chị thì có thể phải khai.
Chị không nói rõ là 27,000 đô la chị gửi cho Mẹ là gửi một lúc hay là chia ra trong nhiều năm. Nếu gửi một lúc thì phải khai thuế, nếu chia ra nhiều lần và mỗi năm đều gửi dưới 19,000 đô thì không phải khai.
Còn một điều hệ trọng chị cần lưu ý là chị chuyển tiền thẳng vào tài khoản của người thân không có tên chị, hay là chị gửi vào tài khoản có tên chị ở Việt Nam rồi từ đó chị mới phân phát ra.
Nếu chị có tài khoản ở Việt Nam thì chị phải khai báo tài khoản này với chính phủ Mỹ nhé. Khai báo thôi chứ không bị đánh thuế. Không khai báo sẽ bị phạt 10,000 đô la mỗi năm. Tiền phạt nặng kinh khủng mà rất tiếc một số người Việt mình không hiểu luật và không khai báo.
NĐT
