“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.
Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.
Bút sa, gà còn sống
“Bút sa là gà chết” là một thành ngữ quen thuộc để dặn nhân loài phải chịu trách nhiệm về những gì mình đã viết ra. Có nhiều giải nghĩa cho câu trên, đa số cho rằng đó là hủ tục của thời xưa. Khi người dân đến cửa quan thì lúc nào cũng phải có khay trầu rượu và một con gà trống để hối lộ mới mong được việc. Hễ ngòi bút của các quan ký xuống đơn từ là y như một con gà phải chết!
Ở Mỹ, không ai biết tục “bút sa gà chết” là gì, nhưng vẫn đau đầu vì phải thay nguyên tờ tài liệu vì vài chỗ viết hoặc gõ máy chữ sai. Mọi chuyện thay đổi vào thập niên 1950, khi bà Bette Nesmith Graham (mẹ của ca sĩ Mike nổi tiếng thuộc ban nhạc The Monkees) – làm nghề thư ký tại Texas, vì đau đầu với chuyện “bút sa gà chết” mà nghiên cứu, phát minh ra thứ có tên Liquid Water – bút xóa thời nay.
Ý tưởng ra đời Liquid Water rất tình cờ, vào một ngày nọ, Graham đứng xem thợ sơn sơn cửa sổ văn phòng, mỗi khi bị lỗi họ lại quét một lớp sơn khác để che chỗ sơn hư. Phát hiện ra nguyên lý này Bette Nesmith Graham đã nghĩ ra cách dùng chất lỏng giống như sơn để khắc phục các lỗi khi đánh máy. Ban đầu, Graham dùng máy xay sinh tố để tạo ra một hỗn hợp sơn cọ quết tempera (màu keo) có nhiệt độ thích hợp khi quét lên mặt giấy nhanh khô, sau đó đánh máy đè lên. Phát minh này được công nhận bản quyền năm 1958, ban đầu có tên Mistake Out, sau đổi thành Liquid Paper và cũng là tên công ty do Graham đứng đầu.
Từ con số 100 hũ ban đầu, đến 1979, Liquid Paper đã xuất xưởng 25 triệu hũ/ năm, doanh thu lên tới 47.5 triệu USD.
Sự ra đời của sản phẩm này trong giai đoạn chữ viết và chữ gõ máy là công cụ soạn thảo duy nhất, thời đó nút “xóa” chưa tồn tại và hiển nhiên phát minh này được chào đón mọi nơi. Ngày nay, người ta ký khống mọi lúc, ra tòa như cơm bữa, nên doanh thu cây bút xóa cũng giảm đi rất nhiều…
Bảo Huân
