Mùa dịch, lâu lâu ra phố tôi lại thấy thêm một cửa hàng sập tiệm. Ngày 19/7/2021, Anh mở cửa hoàn toàn trở lại và rút bỏ những hạn chế (restriction) và đời sống dần dần trở lại bình thường, nhưng bao nhiêu doanh nghiệp sẽ không trở lại?
Cửa hàng cao cấp
Theo tờ Business Live đăng tháng 12/2020 và cập nhật tháng 2/2021, một loạt chuỗi cửa hàng cao cấp ở Anh sụp đổ và một số phải đóng cửa: chuỗi quần áo M&Co (đóng 47 tiệm), DW Sports (đóng cửa 73 phòng tập gym và 75 điểm bán lẻ), Harveys Furniture—chuỗi bán đồ nội thất lớn thứ hai của Anh quốc (đóng cửa 20 trong tổng số 105 cửa hàng và cho nghỉ khoảng 140 nhân viên), chuỗi quần áo TM Lewin (đóng tất cả, cho nghỉ khoảng 600 nhân viên), Bertram Books (khoảng 450 nhân viên mất việc), chuỗi cửa hàng bánh mì Le Pain Quotidien (đóng 11 trong số 26 tiệm và cho nghỉ khoảng 200 nhân viên), chuỗi cửa hàng thời trang retro Cath Kidston (đóng tất cả, khoảng 900 người mất việc), BrightHouse (đóng tất cả 240 tiệm và khiến khoảng 2,400 người mất việc)…1
Ðáng chú ý nhất là chuỗi cửa hàng cao cấp Debenhams, thành lập từ năm 1778—Debenhams được công ty Boohoo mua lại nhưng trong tháng 3/2021, mọi cửa hàng Debenhams phải đóng cửa sau 243 năm.
Một số khác sụp đổ, không rõ tương lai ra sao.
Theo The Guardian tháng 3/2021, trong năm 2020 có 17,532 cửa hàng cao cấp đóng cửa, tức là trung bình mỗi ngày có khoảng 48 cửa tiệm, nhà hàng, khách sạn… đóng cửa khắp Anh quốc, tăng 30% so với trước đó2.
Tiệm bán quần áo nhìn chung bị ảnh hưởng nặng. Trong vài tháng vừa qua, các cửa hàng thời trang đã dần dần mở lại nhưng có vài hạn chế—chẳng hạn ở nhiều nơi phòng thử đồ không được vào, hoặc số người trong tiệm bị giới hạn và khách hàng phải xếp hàng bên ngoài.
Đường phố ở Maidstone – Anh quốc. Theguardian com
Nhà hàng
Theo BBC tháng 5/ 2021, có 9.7% nhà hàng phải đóng cửa so với trước mùa dịch, ngay cả khi có tiền hỗ trợ từ nhà nước.
Số lượng quán pub phục vụ thức ăn giảm 4.2%. Số lượng quán bar và quán pub chỉ phục vụ nước uống giảm 5.2%.
Nhà hàng nói chung giảm khoảng 10.2%. Từ tháng 3/2020 đến tháng 4/2021, số lượng nhà hàng giảm từ 18,770 xuống còn 16,853, tức là 1,917 nhà hàng sập tiệm3.
Khi không thể đi ăn ngoài trong mùa dịch, hoặc có thể nhưng không làm vì không an toàn, người ta có thể đặt giao đồ ăn—trực tiếp từ nhà hàng hoặc qua app. Chẳng hạn Just Eat có doanh số tăng 54% trong mùa dịch4, và trong thời gian vừa qua tôi thấy nhân viên Deliveroo đầy đường. Tuy nhiên thức ăn đặt qua app có thể đội giá: đặt qua Just Eat có thể tăng 7% thay vì đặt trực tiếp với nhà hàng, UberEats tăng 25%, và đắt nhất là Deliveroo có thể đội giá lên 31%…5
Một cái khó khăn với nhà hàng là không phải nơi nào cũng có điều kiện có nhân viên riêng để giao thức ăn và không phải nhà hàng nào cũng có liên hệ làm ăn với Just Eat hay UberEats.
Một trường hợp đáng quan tâm là Viet Guy, một trong số rất ít nhà hàng Việt của người Việt ở Leeds, không có dịch vụ giao đồ ăn, không có trên Just Eat hay Deliveroo, cũng không đủ không gian để khách hàng ngồi bên ngoài (nếu lo ngại về ăn uống trong không gian kín)—tôi không biết Viet Guy bị ảnh hưởng thế nào trong thời gian vừa qua.
Doanh nghiệp nhỏ
Doanh nghiệp nhỏ là 99% doanh nghiệp ở Anh. Theo báo cáo tháng 6/2021 của Simply Business, phí tổn của Covid-19 với doanh nghiệp nhỏ ở Anh quốc lên tới khoảng 126.6 tỷ bảng Anh (£), cao hơn dự đoán. Mỗi doanh nghiệp nhỏ mất trung bình khoảng £15,673 (cao hơn dự đoán £11,779). 8% ước tính cả mùa dịch làm họ mất khoảng £50,000 nói chung. Ngành bị ảnh hưởng nặng nhất là đồ ăn thức uống.
Simply Business cũng khảo sát 1,206 doanh nghiệp nhỏ và 81% cảm thấy không được hỗ trợ đầy đủ từ chính phủ. Tuy nhiên 65% lạc quan là với vaccine, việc kinh doanh có thể phục hồi6.
Nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa. business-live.co.uk/
Ảnh hưởng đến mental health
Theo một khảo sát khác nhỏ hơn của Simply Business, Covid-19 và lockdown không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế và việc làm mà cũng có tác động đến mental health (sức khỏe tinh thần/ tâm thần) của chủ doanh nghiệp nhỏ. 82% cảm thấy đại dịch có ảnh hưởng tiêu cực đến mental health, 19% nghĩ sức khỏe tinh thần của mình là tệ, và 47% lo không biết có thể giữ mental health ổn định qua năm 2021 không.
Ngoài ra, 3.7 triệu người bị stress, 1.8 triệu bị trầm cảm, và 51% cảm thấy sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng do ngủ kém trong 12 tháng qua7.
Kết
Từ 19/7, Anh đã mở cửa mọi thứ trở lại. Người Anh hiện nay đang lắm câu hỏi: liệu đây là chính sách đúng đắn hay Covid sẽ bùng phát trở lại, ngay cả khi có vaccine? Mất bao lâu tới khi kinh doanh trở lại bình thường và kinh tế phục hồi? Và mất bao lâu thì người dân sẽ phục hồi vấn đề sức khỏe tinh thần vì đại dịch?
HDN
1: https://www.business-live.co.uk/retail-consumer/list-shops-fallen-administration-2020-18177619
3: https://www.bbc.co.uk/news/business-57087070
4: https://www.bbc.co.uk/news/business-57087070
5: https://www.bbc.co.uk/news/technology-57497997
7: ibid.
