Sò nướng, món ăn của ai?
Câu hỏi này nghe ra có vẻ đầy ngớ ngẩn, vì món ăn thì của ai, cho ai, ai ăn, ai không ăn có ý nghĩa gì chứ? Nhưng câu hỏi này muốn dẫn sang một chuyện khác, chuyện của những người sống bám vào đầm phá, phó thác cuộc đời mình cho đầm phá và việc ăn của họ chỉ có tính tồn tại, chuyện ngon – dở hình như không đáng bàn. Thế rồi tình cờ, tôi gặp cái “không đáng bàn” của họ, lại thấy rằng với người khác, nó rất đáng bàn, rất đáng nhớ. Món sò nướng của người bám phá Tam Giang.
Mùa này đang mùa mưa bão, nước từ trên núi chảy xuống ngập các con sông, đổ đầy đầm phá, gió từ ngoài khơi vào làm cho mọi thứ trở nên dữ dằn, cuộn sóng… Và, thường thì mùa này người bám phá chỉ sống quanh quẩn ở nhà, chờ những ngày gió lặng thì tìm bắt, cào con nghêu, con hến, con sò mà qua ngày. Trong cái lạnh cắt da cắt thịt trên đầm phá, những gia đình không mảnh đất cắm dùi, quanh năm bám sông, mưa gió thì chui vào những căn chòi tạm bợ để qua mùa, rồi lại lên thuyền, lên ghe mà chu du khắp nẻo đầm, phá… Bởi cuộc đời họ dù muốn hay không cũng gắn với mạn thuyền, may mắn lắm, có người thân thì gửi con cái lên bờ để theo học.
Mùa đông, chẳng biết lúc này cô bé nhỏ tôi tình cờ trò chuyện bên Phá Tam Giang có nhớ món sò nướng, một món ăn thật đáng nói không?!
Đáng nói bởi vị ngon của nó hiếm có món nào thú vị hơn. Bởi người nghèo có cái oách của người nghèo.
Tôi còn nhớ vào một buổi chiều tà, mặt nước gợn sóng như tranh, tôi đã tình cờ gặp một cô bé trạc 11,12 tuổi, đang ngồi nướng sò trên chiếc thuyền nhỏ, đợi Ba về.
– Con đang nướng chi đó?
– Dạ, con nướng sò với đậu phụng rang.
– Ồ, nhìn ngon quá! Răng con biết làm món ni hay ri? (Sao con biết làm món này hay vậy?)
– Thì con bắt chước đó o ơi, năm ngoái theo Ba con vô bán hàu và sò cho nhà hàng, con thấy họ nướng nên về bắt chước nướng thử, ai ngờ ngon lắm o nạ! (cô ạ!)
– Kiểu này chắc ngày nào hai cha con cũng được thưởng thức tài nướng của con phải không?
– Không phải khi mô cũng được ăn mô o nạ! (không phải khi nào cũng được ăn đâu cô ạ!)
Vài câu hỏi bâng quơ, cô bé kể rằng mùa hè thì cùng Ba lên thuyền xuôi phá Tam Giang đánh bắt qua ngày, lúc đậu bến này mai bến khác, khi nào gặp vùng nhiều tôm, cá hay hàu, mới ở lại đôi tuần. Đó là lúc cô có thể xin Ba để lại ít hàu hoặc sò để nướng, cô muốn bồi bổ cho Ba. Cô bảo phải tiết kiệm mai mốt mới có tiền nhập học, rồi qua mùa đông lạnh giá, vì cả gia đình phụ thuộc vào chiếc thuyền nhỏ của Ba.
Có lẽ cũng vì vậy mà con sò nướng nào của cô bé nhìn cũng ngon đến ứa nước mắt.
Tôi chỉ nhớ là bữa đó mùa thu nhưng trời se lạnh, bởi tôi không quen với cái gió của đầm phá chăng. Thấy cô bé đang ngồi ở đầu thuyền hì hà hì hục thổi than trong cái lò nướng làm bằng đất sét. Chỉ có chừng 10 con sò nhưng em làm rất tỉ mẩn, lúc sò bắt đầu nóng lên, em cho thêm một chút hành lá xắt nhỏ, một chút đậu phụng rang giã dập và nướng thêm chừng năm phút cho đến khi mùi thơm của nó bay ra ngào ngạt, thơm đến nao lòng!
Sáng sớm giữa đông, mong đâu đó ở bờ Tam Giang, cô bé và gia đình sẽ có những bữa cơm ngon lành với hàu, sò nướng để ấm bụng.
Nói về sò nướng, ở các nhà hàng trên đầm Lập An, thuộc huyện Phú Lộc, phía Nam thành phố Huế, nơi nổi tiếng là có hải sản ngon, sạch và tươi cũng có, nhưng có vẻ như còn lâu lắm mới bì được món sò nướng của cô bé ấy. Có lẽ một phần vì lòng thơm thảo của em, phần khác nó chứa cả sức nặng cần lao và mơ ước, nên nó ngon một cách lạ thường.
Một món ăn được chế biến tại chỗ, sò mới bắt, cho ngâm với nước vo gạo để nó nhả bớt chất sình, cát, sau đó tách vỏ, rửa sạch các nắp vỏ. Phần còn lại là cho từng miếng sò lên vỏ, cho thêm chút hành lá xắt nhỏ, cho thêm một chút tóp mỡ hoặc một chút phô mai sợi lên trên, sau đó cho một ít đậu phụng rang giã dập lên trên. Việc còn lại là cho lên lò than để nướng, món này vẫn có thể cho lên giấy bạc và đưa vào lò nướng, chừng chưa đầy 10 phút thì sò chín, lấy ra khỏi lò, bắt đầu thưởng thức.
Mọi thứ nghe có vẻ đơn giản. Nhưng độ ngon của món này thì khó mà quên được. Cầu chúc quý vị có một bữa ăn thú vị và ngon miệng!
Sò nướng
PK
