Sưu tập tem là một thú chơi tao nhã, đòi hỏi nhiều kiến thức, sự kiên nhẫn, công sức và cả tiền bạc. Việc sưu tập tem cũng giống như sưu tập sách, hoa, bướm, tiền… khiến bao người say mê, dù là chơi tài tử hay chơi chuyên nghiệp.
Tạp chí sưu tập tem quốc tế
Lịch sử tem thư
Lịch sử tem thư vốn có từ xa xưa, tuy nhiên ở dạng sơ khai với nhiều hình thái khác nhau. Mãi đến năm 1840 mới chính thức có con tem đầu tiên, đó là con tem Penny Black ra đời ở nước Anh, được thiết kế bởi ông Rowland Hill. Từ đó tem thư bưu chính nhanh chóng phát triển khắp nơi trên thế giới. Hội sưu tập tem đầu tiên thành lập năm 1860 cũng tại Anh.
Nước Pháp là một trong những quốc gia đi đầu về phát triển tem thư bưu chính. Năm 1860 Pháp đã có sở giao dịch tem thư ở Tuileries, việc phát hành tem bưu chính và việc sưu tập tem phát triển mạnh mẽ. Năm 1865 có cuộc đấu giá tem thư đầu tiên tại khách sạn Bourse de Timbre- Poste. Người Pháp xâm lược Việt Nam nhưng cũng mang những thành quả của nền văn minh sang như: đường sắt, đường nhựa, cầu cống, máy móc, điện khí… và dĩ nhiên là cả bưu điện và tem thư, tuy nhiên chúng ta không biết một cách chính xác thời gian nào có con tem đầu tiên ở Việt Nam.
Tạp chí tem – Kenmore
Sưu tập tem
Việc chơi tem, sưu tập tem thu hút nhiều người, nhiều thành phần xã hội, nhất là những trí thức, sinh viên, học sinh… Tôi cũng là một tay chơi tem tài tử và cũng có chút ít kinh nghiệm trong việc sưu tầm tem. Sưu tầm tem ngoài sự đam mê thì chưa đủ, cần phải có chút kiến thức về tem và cần phải có tiền, bởi vì chơi tem khá tốn kém, chơi chuyên nghiệp thì càng tốn hơn. Khi mới bắt đầu chơi thì tôi cũng như mọi người xin, mua, trao đổi hầu hết là tem chết (tem đã đóng dấu bưu điện), tem lẻ, tem tạp, tem trộn… và sưu tập không có một chủ đề hay một phương hướng nhất định, miễn sao là có nhiều tem.
Tạp chí tem – Mystic
Giá trị của tem
Dần dần qua học hỏi tôi chọn chủ đề danh nhân, hoa và những di sản… Thường một người chơi tem chuyên nghiệp phải có chủ đề chính và nhiều chủ đề phụ, việc này phụ thuộc vào kiến thức và túi tiền. Qua thời gian, tôi dần dần bỏ hết những tem chết, tem tạp, tem trộn… đem cho người mới bắt đầu chơi tem. Chơi tem thì phải chịu tốn tiền, sưu tập tem sống, tem của những quốc gia phát triển về tem, dĩ nhiên là phải mạnh về kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật như: Mỹ, Anh, Pháp, Ðức, Nhật… vì theo thời gian thì tem lên giá.
Còn tem chết (đã đóng dấu hủy) hay tem những nước nghèo, lạc hậu giá trị rất thấp, không có cơ hội lên giá.
Nhiều nước Châu Phi phát hành tem để bán cho giới sưu tập, lấy đó làm nguồn thu cho ngân sách, chẳng hạn như: Gambia, Congo, Uganda, Grenada… Tem những nước này nhiều và rất rẻ.
Con tem mắc nhất thế giới chính là tem Penny Black của Anh, trị giá 5 triệu USD, kế là con tem Inverted Jenny của Mỹ trị giá 3 triệu USD, con tem Post Office của Mauritius trị giá 1.67 triệu USD. Con tem Việt Nam mắc nhất có lẽ là bộ tem Mạc Thị Bưởi.
Tem những tù trưởng Bắc Mỹ
Thông tin về tem
Tem VNCH cũng một thời làm say đắm nhiều người, tuy nhiên vì thời gian tồn tại ngắn ngủi và hoàn cảnh chiến tranh nên tem thư VNCH bị thất tán. Năm 1990 tại số 2 đường Lê Lợi – Sài Gòn có bán bộ sưu tập tem VNCH, đây là bộ sưu tập khá đầy đủ nhất và người chủ kêu giá 100 USD. Với một cậu học sinh và chơi tem tài tử như tôi thì số tiền này quá lớn, dù rất mê nhưng chỉ biết thòm thèm đứng nhìn.
Chơi tem thì cần phải có quyển danh mục tem, phải mua tạp chí tem để theo dõi tin tức, giá cả, việc phát hành, mua bán, trao đổi tem… Tạp chí tem đầu tiên trên thế giới là tờ The Monthly Advertiser xuất bản năm 1862 ở Anh. Hiện nay tại Mỹ có tạp chí Kenmore Collectors Catalog, US Stamp Catalog… cung cấp đầy đủ mọi tin tức về tem từ hiệp hội chơi, giá cả, lịch sử từng con tem. Trong nước cũng có tờ tạp chí tem, tuy nhiên tờ tạp chí này nghèo nàn và đơn sơ, rất ít những tin tức về tem, hầu như không có những kiến thức về tem trên thế giới cũng như giá cả thị trường, phần nhiều là những bài chính luận, chính trị xã hội và chỉ nói về tem của Việt Nam xhcn.
Tem những tù trưởng Indian (Native American)
Thú chơi tem
Chơi tem rất thú vị và đầy đam mê, một khi dính vào rất khó dừng lại. Con tem nhỏ xíu nhưng đó là cả một tác phẩm nghệ thuật, một bức tranh thu nhỏ. Ở đời phàm những gì bị sai trật, hư hỏng thì bị vứt, nhưng con tem thì hoàn toàn ngược lại. Những con tem bị lỗi như: in ngược, in lộn, in sai, chú thích trật, hay bất cứ sai sót nào thì đó lại là những con tem đắt giá và khan hiếm. Nó sẽ được giới chơi tem săn lùng như báu vật.
Tem cũng như đồ cổ, giá trị tem tăng theo thời gian. Hội chợ tem uy tín và danh giá nhất thế giới là hội chợ Stampex ở London được tổ chức mỗi hai năm một lần. Ðến hội chợ này bạn sẽ gặp những tay chơi tem sừng sỏ, những nhà tem học, những tay buôn tem hàng đầu của thế giới, tha hồ học hỏi.
Tem kỷ niệm tình bạn Mỹ- Nhật
TLTP
Ất Lăng thành, 0823
