Tuy không ồn ào như Super Bowl hay World Cup, nhưng giải golf Ryder Cup có một chỗ đứng độc đáo riêng biệt. Năm nay đội Mỹ đã phá vỡ mọi kỷ lục trước giờ, thắng đậm đội Âu Châu sau mấy chục năm thua xiểng niểng. Điều đáng nói nhất chiến thắng này có được nhờ khai thác tính đồng đội…

Ryder Cup 2021 trên sân Whistling Straits, Wisconsin. Ảnh: Orlando Ramirez. 

Nói tới golf nhiều người liên tưởng đến một môn thể thao cá nhân với những siêu sao như Tiger Woods hay Phil Mickelson. Nhưng thật ra đó chỉ là một phần của bộ môn này. Ở cấp trung học và đại học, golf vừa là thể thao cá nhân vừa là đồng đội. Có nghĩa là những đội banh của các trường thi đấu với nhau bằng cách tính điểm chung. Ðội nào có tổng số gậy (stroke) thấp nhất sẽ thắng. Ngoài ra, cầu thủ giỏi nhất còn được trao huy chương cá nhân, bất kể thuộc đội thắng hay thua.

Ryder Cup cũng là một giải golf đồng đội nhưng dành cho cầu thủ nhà nghề. Tuy nhiên, không như các giải thể thao nhà nghề khác, cầu thủ Ryder Cup không được trả lương. Nhưng không vì vậy mà nó bớt hào hứng hay hồi hộp. Thậm chí, chính nhờ cầu thủ không chơi vì tiền, lại càng không đại diện cho cá nhân mà là cho toàn đội nên Ryder Cup được cho là một trong những giải “thể thao vị thể thao” hiếm có nhứt. Một khi được chọn vào đội, các cầu thủ nhà nghề sẵn sàng dẹp công việc hái ra tiền của mình qua một bên để tham gia. Nếu thắng, tên tuổi của họ sẽ được ghi vào sử sách đời đời.

Ryder Cup diễn ra mỗi hai năm, địa điểm tổ chức được thay đổi luân phiên — lần này ở Mỹ thì lần sau ở Âu Châu. Phía Mỹ có PGA đứng ra tổ chức. PGA thưởng mỗi cầu thủ $200 ngàn đô la — một nửa PGA dành tặng cho các chương trình đào tạo golf thiếu nhi dưới tên của cầu thủ, một nửa còn lại cầu thủ được quyền sử dụng cho bất cứ cơ quan từ thiện nào anh ta muốn. Vì đây là một giải golf lớn, PGA không những kiếm được rất nhiều tiền từ vé bán mà còn từ đồ lưu niệm cũng như quảng cáo trên TV, trên internet, qua các kênh livestream v.v.

Lee Westwood (giữa) và Rory McIlroy của đội Âu Châu đội nón cheesehead của đội NFL Green Bay Packers chào khán giả Wisconsin. Ảnh: EPA

Cách đây một trăm năm, 1921, tạp chí Golf Illustrated ở Mỹ đề nghị hội PGA nên gởi một nhóm cầu thủ Mỹ sang Anh để dự giải British Open hòng đoạt chiếc cúp Claret Jug, được xem là phần thưởng cao quý nhất của golf. Sau khi gây quỹ, một đội 8 người được bảo trợ lên tàu sang Anh. Trước khi tham dự giải British Open, họ đã thi đấu với một đội Anh — và thua thê thảm 13-1. Dẫu vậy, vài tuần sau đó một người trong nhóm đã rinh được chiếc Claret Jug về Mỹ.

Xem thêm:   Ham & hố

Sau đó vài năm một doanh nhân tên Samuel Ryder đứng ra tài trợ một chiếc cúp bằng vàng cho một giải golf mỗi hai năm giữa Mỹ và Anh. Kể từ đó giải được gọi là Ryder Cup. Trận banh đầu tiên diễn ra tại tiểu bang Massachusetts năm 1927. Sau Ðệ Nhị Thế Chiến, Ryder Cup được mở rộng để tiếp nhận thêm các cầu thủ người Irish. Ðến cuối thập niên 1979, Ryder Cup mở rộng ra một lần nữa để bao gồm các cầu thủ Âu Châu. Ðồng thời, cách thức tính điểm được điều chỉnh lại với tổng số điểm cho toàn trận banh là 28 điểm. Cách tính điểm ngày nay như sau.

Mỗi đội có 12 người. Mỗi giải đấu gồm có 5 hiệp, gọi là session, diễn ra trong vòng 3 ngày. Hiệp thứ nhất vào buổi sáng gồm 4 trận foursome — mỗi trận là hai cặp đánh tay tư. Hai người cùng đội thay phiên nhau đánh một trái banh. Người trước đánh tới đâu người sau phải từ đó đánh tiếp. Chơi kiểu này rất khó vì cặp cầu thủ này phải ăn ý và hạp tánh tình. Một năm nọ thủ quân đội Mỹ xếp cho Tiger Wood và Phil Mickelson chơi chung một cặp, kết quả hai chàng thua te tua vì kỵ rơ!

Hiệp thứ nhì vào buổi chiều là 4 trận fourballs — mỗi người tự đánh banh của mình, bốn trái banh cả thảy. Sau mỗi trận banh, bên nào thắng được một điểm. Nếu huề sau 18 lỗ thì mỗi bên được nửa điểm. Ngày thứ nhì cũng có hai hiệp như ngày thứ nhất. Tổng cộng số điểm trong hai ngày đầu là 16 điểm (8 trận nhân 2).

Captain Steve Stricker (cầm cúp) và đội banh ông gọi “ngầu nhứt lịch sử”. Ảnh: Kyle Terada

Thủ quân (captain) của mỗi đội có quyền sắp xếp nhân sự theo ý mình. Vì chỉ có 8 trận cho 12 người nên trong 4 hiệp đầu bao giờ cũng có 4 cầu thủ chầu rìa. Cái hay, và cái khó, của người thủ quân nằm ở chỗ sắp xếp cho ai đánh cặp với ai, chơi theo thứ tự ra sao, ai được nghỉ ngơi lúc nào v.v. Không bên nào biết trước đối phương sẽ đưa ra những cầu thủ nào trong hiệp nào. Hai vị thủ quân có bổn phận công bố tên cầu thủ được chọn chỉ vài giờ trước khi họ ra sân, và tất nhiên hai bên phải thông báo cùng một lúc để giữ bí mật.

Xem thêm:   Chuyện nhân duyên

Ngày cuối cùng là thi đấu cá nhân, gồm 12 trận cho tất cả 12 cầu thủ. Ðây thường là hiệp hấp dẫn nhất, vì là 12 cuộc tỉ thí một-chọi-một. Ðêm trước mọi người ai cũng sốt ruột xem hai bên sẽ tung quân ra theo thứ tự nào, ai sẽ đấu với ai. Ðã xảy ra vài trường hợp ngựa về ngược trong ngày thứ ba, khi một đội đang bị gác 10-6 sau hai ngày lật ngược bàn cờ. Nhưng chuyện đó khá hiếm.

Cộng 12 điểm trong hiệp thứ năm với 16 điểm của 4 hiệp trước ta có 28 điểm cả thảy. Nếu sau 3 ngày tranh tài mà hai bên huề 14-14 thì đội nào thắng cúp lần trước được tiếp tục giữ cúp. Nói cách khác, muốn đoạt cúp từ tay đương kim vô địch cần ít nhất 14.5 điểm; ngược lại, để giữ cúp đang có trong tay chỉ cần 14 điểm.

Collin Morikawa cõng bạn gái Katherine Zhu lên vai sau khi thắng giải. Ảnh: Kyle Terada.

Từ năm 1979 tới nay, khi thể thức tranh tài được thay đổi, đội Âu Châu thắng Mỹ áp đảo. Trong 9 giải kể từ năm 2002 tới 2018, Mỹ chỉ thắng hai lần (2008, 2016). Có hai năm Mỹ thua ở mức điểm cao kỷ lục 18.5 – 9.5 (2004, 2006). Các nhà phân tích cho rằng cầu thủ Âu Châu có tinh thần đồng đội cao và coi trọng giải Ryder Cup hơn. Cầu thủ Mỹ, ngược lại, thường giỏi hơn trên phương diện cá nhân, nhưng ít chơi thân với nhau ngoài đời. Và fan Âu Châu cũng vui nhộn và khí thế hơn, nhiều người ăn vận màu mè và vẽ mặt như đi coi đá banh.

Xem thêm:   Trên cả tuyệt vời!

Nhưng năm nay thì khác. Ðội Mỹ, dưới sự hướng dẫn của lão tướng Steve Stricker, đã tìm ra công thức mới. Ông chọn một nửa đội là những cầu thủ trẻ thuộc thế hệ sau này, quen biết nhau từ nhỏ qua các giải thiếu nhi. Có 6 cầu thủ lần đầu tiên được chơi cho Ryder Cup. Hai người là bạn thân ở Dallas. Chính những yếu tố này đã giúp trẻ trung hoá đội Mỹ cũng như tạo được tinh thần đồng đội cực kỳ cao.

Nếu như những năm trước foursome là bộ môn Mỹ chơi dở nhất thì năm nay Mỹ lại thắng đậm 6-2. Sau hai ngày đầu Mỹ gác Âu Châu 11-5, một tỉ số cao chưa từng thấy. Gần cuối trận, cầu thủ nhỏ tuổi nhất (24) là Collin Morikawa đã đạt được điểm 14.5 cho đội Mỹ để giựt lại chiếc cúp. Không những vậy, đội Mỹ đã “nốc ao” Âu Châu bất tỉnh với tỉ số 19-9, một kỷ lục mới mà không ai dám mơ tới sau khi Mỹ thua thảm thiết ở Paris với tỉ số 17.5 – 10.5 lần trước.

Sau trận đấu này, hai cầu thủ Mỹ xưa nay nổi tiếng không ưa nhau là Brooks Koepka và Bryson DeChambeau đã làm hoà và ôm nhau trước ống kính. Còn thủ quân Steve Stricker thì thổ lộ ông đã liên lạc thường xuyên với Tiger Woods trong thời gian chuẩn bị để hỏi ý kiến và rút kinh nghiệm chiến trường. Ông khẳng định “chiến thắng này đã mở ra một kỷ nguyên mới cho golf đồng đội ở Mỹ.”

IB