Ðiều ngạc nhiên là giờ đây thì ngành nghề công nghiệp tẩy trắng da trên toàn cầu trị giá 20 tỷ USD và dự phóng lên đến 31 tỷ USD vào năm 2024, và lại có một thị trường cực kỳ sôi động mà ít ai ngờ đến nhất. Ðó chính là lục địa đen của Phi Châu, nơi mà sắc tố da của người dân ở đây dù giàu hay nghèo thì vẫn đen tuyền nguyên thủy trong lịch sử.
Tưởng chỉ là những hiện tượng cá biệt nhưng hoàn toàn không phải vậy. Có đến 60% phụ nữ Nigeria tẩy trắng da, và một phần ba phụ nữ Nam phi cũng làm điều tương tự, và nó lan rộng đến khắp các nước trong lục địa đen từ Ghana tới Senegal. Ca sĩ nhạc rap nổi tiếng Nam phi Mshoza còn đưa ra nhận xét rằng làn da sáng hơn thì sẽ nổi bật hơn và dễ trang điểm hơn, đơn giản là dễ dàng tiếp cận giới trẻ Châu Phi và họ đang bán hình ảnh về một thế giới lý tưởng và phi thực. Giới trẻ thì cho rằng chỉ cần sáng hơn thì sẽ nổi bật trong đám đông làn da đen. Thêm vào đó là hình ảnh của ca sĩ Beyoncé, rõ ràng là nữ ca sĩ gốc Phi này đã có làn da đáng mơ ước được ví là “Yellow Boom” hay là sắc vàng rực rỡ.
Không chỉ nữ giới mà nam thanh niên ở châu Phi cũng bắt đầu nhập cuộc vào làn sóng tẩy trắng da này. Phần lớn các chất tẩy trắng da đều chứa một hay nhiều hơn các hóa chất bất hợp pháp dùng làm mỹ phẩm như Hydroquinone, thủy ngân và Corticosteroid. Chúng can thiệp vào hệ sinh lý của cơ thể để ức chế việc sản xuất melanin, chất giúp da ngăn ngừa bỏng và ung thư. Làn da càng nhiều melanin thì sắc tố da sẽ đen hơn. Dù luật pháp ngăn cấm, các đợt bố ráp của cảnh sát vẫn chỉ là hiện tượng bắt cóc bỏ đĩa. Thuốc tẩy trắng da nhập từ khắp nơi trên thế giới thậm chí có thể dễ dàng mua ở các cửa hiệu bán trái cây xoàng xoàng ven đường hay là trong các tiệm tạp hóa.
Vậy là chỉ vài thập kỷ sau chế độ Apartheid thì vẫn còn đó hiện tượng tự kỳ thị do mặc cảm tự ti của người Phi châu mà có người đã ví von là “Racism in a bottle” hay “phân biệt chủng tộc trong một cái chai” mà chai đây là hộp kem thuốc tẩy trắng da. Có cả những bà mẹ đem những đứa nhỏ vài tuổi của mình để đi tắm trắng toàn thân, như đó là chìa khóa bí mật thành công trong xã hội. Dẫu biết những tác dụng khôn lường của chất cấm như Hydroquinone hay thủy ngân, nhiều người dân châu Phi vẫn bất chấp những rủi ro để nâng cao triển vọng về công việc và vị thế xã hội.
Trong phóng sự của đài SBS Úc châu thì cái kết là một câu nói của ca sĩ rapper Mshoza người Nam Phi: “Dùng kem này đã khiến tôi trông như người phụ nữ da trắng.” Dấu ấn của chế độ Apartheid dường như còn hiện hữu và sâu đậm hơn trong văn hóa, thể hiện qua truyền thông, mỹ phẩm và sự ngộ nhận thế nào là cái Ðẹp.
S
